Wond

Gezondheidsklachten? Ga naar een dokter of huisarts! Volg geen adviezen over gezondheidsklachten van het internet op.

Een klein wondje kun je met een pleister afdekken

Een wond is verbreking van de natuurlijke samenhang van levend weefsel. Je hebt open en gesloten wonden.

Verschillende soorten wonden

• een schaafwond
• een brandwond
• een steekwond
• een schotwond

Bij een wond gaat de huid vaak kapot.

Als het een kleine wond is, dan zeg je meestal wondje.

De plaats van een wond op het lichaam kan het uiterlijk van iemand drastisch veranderen. Zeker als dit in het gezicht is. Ziektes als melaatsheid kunnen nare verwondingen veroorzaken.

Oorzaken

Een wond kun je op verschillende manieren krijgen, namelijk door:

• Mechanische wonden: door scherp of stomp geweld.
• Chemische wonden: bij sterke zuren
• Thermische wonden: verbranding of bevriezing
• Elektriciteit wonden: door bliksem inslag
• Stralingswonden: zonnebrand of radioactieve straling
• Circulatie wonden: doorligwonden
• Oncologische wonden: door kanker of tumoren
• Infectiewonden: een bacterie of anderen micro-organismen.

Wondmilieu

De beste methode van genezing is het creëren van een vochtige wondmilieu.

• Droog: indroging van de wond betekent verdieping van de wond door herhaalde beschadiging van granulatieweefsel. Opnieuw bloeding van gebarste droge wond beperkt de genezing.
• Vochtig: In vochtig milieu verspreiden epitheelcellen zich gemakkelijker over het wondoppervlak. In vochtig milieu blijft het lichaamstemperatuur behouden wat de doorbloeding en celmigratie verbeterd.
• Nat: verweking van het wondbed of wondranden geeft celdood, vergroting en verdieping van de wond.

Principes van vochtig milieu

• Creëer een vocht milieu
• Voer te veel vocht goed af
• Laat de wond niet afkoelen
• Bescherm tegen infecties van buiten af
• Dood schadelijk stoffen
• Voorkom beschadiging van nieuw gevormd weefsel
• Verband moet patiënt-vriendelijk zijn
• Verband moet makkelijk in gebruik zijn
• Verband moet niet te duur zijn

Wondgenezing

Een wondgenezing bestaat uit drie fasen:

• Eerst fase: inflammatriefase, deze bestaat uit bloedstolling en ontsteking.
• Tweede fase : proliferatiefase, deze bestaat uit reparatie van beschadigd weefselvorming van nieuwe cellen en overgroeien van nieuwe huid.
• Derde fase: remodelleringfase: dit is de vorming van littekenweefsel en rijping van de wond.

Veel voorkomende oorzaken van niet genezing

• Slechte doorbloeding
• Ontsteking
• Voedingstoestand en gezondheidstoestand van de patiënt

Aandachtspunten

• Voorkom infectie
• Voorkom verergering van de wond
• Omliggende weefsel beschermen
• Voorkomen van bloeding
• Bevorderen van doorbloeding.

Tekenen van ontsteking:

• Roodheid
• verhoogde temperatuur, zwelling
• Pijn
• Gekeurd wondvocht en geur
• Overleg altijd met een arts
• Let op omliggende weefsel.

Wondzorg

Algemene zorg voor wonden:

• Wond schoon spoelen met water of fysiologische zout. Het doel is reinigen, wonden die gehecht zijn met alcohol of chloordioxide reinigen.
• Besmetting voorkomen. Werk hygiënisch weet goed wat schoon en vuil is.
• Volgorde van behandeling
• Wondrand beschermen bij kans op beschadiging.
• Gebruik primair wondbedekker debrireend effect, bestrijden van infectie dan wel creëren van vochtig wondmilieu.
• Secundair wondverband voor opvang van vocht.
• Pijn voorkomen
• Psychosociale zorg: vooral bij lidtekens, traumaverwerking en patiënt daarin begeleiden.

Ideaal wondverband

• Houd een vochtig milieu in stand
• Is ondoordringbaar voor micro-organismen
• Voorkomt verweking (te vochtig worden)
• Beschadig het nieuwe weefsel niet bij verwisselen van verband
• is patiënt vriendelijk
• Is kosten effectief .

Materiaal keuze

• Grote keuze aan Verband goed indiceren
• Bedenk wat het doel is
• Preventief, currentief, of palliatief
• Er zijn geen genezende verbanden.
• Lijken duur en zijn dat soms ook als je ze verkeerd gebruikt.
• Niet geschikt bij hoge frequentie van verzorging
• Verbandwisseling na meerder dagen.

Spoelen van de wond

• Opties : douchen, of drenken met natte gaas, kraanwater of fysiologische zout.
• Wondranden reinigen
• Na schoon maken bekijken met de time methode.
• Nadelen van spoelen:
• Lichaamseigen materialen die nodig zijn voor de genezing worden ook verwijderd.
• De wond koelt af: vertraagt de genezing duurt vervolgens 12 uur voor het weer in de staat verkeerd van voor het spoelen.
• Verder is het bij iedere Verbandwisseling belangrijke dat het pulken, peuteren en poetsen alleen met pincet gebeurt en dat natte gaas wat vast zit dat je dat vast laat zitten. Niet onnodig iemand pijn doen.

wondzorg in de zorg

Hieronder stappenplan van standaard wondzorg in de zorg:

• Pas handhygiene toe
• Maak een schoonwerkveld en zet de spullen klaar
• Trek handschoenen aan
• Leg onderlegger klaar
• Verwijder en beoordeel het verband
• Beoordeel de wond met time-methode
• Pas handhygiene toe en handschoenen uit
• Maak wondranden schoon
• Droog maken van wondranden
• Pas handhygiene toe en handschoenen uit
• Wondrand beschermen
• Verzorg de wond volgens plan
• Handschoenen uit en handhygiene
• Ruim alles op en gooi handschoenen weg.

Wondzorg modellen

Je hebt twee soorten wondzorg modellen de time en de WSC model hieronder leg ik ze beide uit.

TIME-model

TIME staat voor:

• T: tissue (het weefsel): is het vitaal (levend) of dood weefsel? Wat is de kleur, grootte , breedte en diepte van de wond in cm en wat is locatie van de wond?
• I: infectie: is er een infectie aanwezig en wat zijn de verschijnselen?
• M : moisteur (het vocht): is de wond vochtig, nat of droog?
• E : edge (staat): is wond rustig of onrustig? Hoe zijn de wondranden?

Je legt hierbij letterlijk uit wat je ziet en rapporteerd dat.

WSC-model

WSC staat voor Wound Consultant Society (Nederlands: Vereniging voor wondconsulenten)

• Het WSC Classificatiemodel is de meest makkelijk manier om objectief een wond te beoordelen en te herkennen welke wond je hebt. Heb je een gele, zwarte of rode wond.
• Uitzondering voor kanker wonden en brandwonden
• Makkelijk bij bij langer bestaande wonden
• Doel eenduidigeheid in de wond omschrijving
• In welke genezingfase de wond zit.
• De verzorging van de wond
• Keuze van wondmateriaal
• Classificatie:
• Kleur: rood weefsel, geel weefsel of beslag of de wond kan geïnfecteerd zijn hoeft niet, zwarte weefsel
• Mate van vocht: droog, nat, vochtig.

Behandeldoelen

• Zwart/ geel: geel beslag of dood weefsel verwijderen
• Groen: infectie bestrijden
• Rood / roze: stimuleren en beschermen.
• Let ook op: comfort, huidbeschermen, pijn voorkomen en bestrijden en geur verhelpen.

Wondzorg spullen

Wondbedekkers zijn bedekkers om de wonden te beschermenv voorbeelden zijn:

• Wondfolies opsite tegederm
• Hydrogel
• Hydrocolloiden comfeel , duoderm
• Algenaten
• Hydrofibers
• Foamverbanden
• Absorberen verband
• Vette gazen
• silicone verbanden
• Vacuüm assistent closure

Transparante Wondfolies

• Merken tegederm, cutifilm, opsite
• Weinig exsuuderende wond
• Behoud vocht in droge wond
• Fixatie insteekopening
• Hulpmiddelen foliesuctiesyteem vac

Schuimverband

• Absorptie overtollig dun wondvocht
• Behoud vochtig wondbed
• Reinigt niet
• Mag tot 7 dagen blijven zitten
• Niet knippen

Hydrofiber

• Bij wonden met een helder kleur huid
• Alleen als wondcontactmateriaal gebruiken
• Minimaal 1 cm over wondranden aanbrengen
• Kies de goede toplaag
• Max 7 dagen laten zitten
• Vervangen als verzadigd tot over de wondranden

Silicone verbanden

• Niet kleven
• Bevat geen lijm dus huidvriendelijk
• Voorkomt ingroei van de huid
• Beschermt de toplaag
• Ideaal bij skintear
• kan 7 dagen blijven zitten

Vette gazen

• Indicatie te voorkomen dat het wondgaas gaat vast zitten aan de wond
• Merken : adact , untille, jelot
• Materialen niet dubbelvouweb dit verstikt de wond
• Niet op gezonde huid aanbrengen alleen op de wond.
• Elke 24 uur vervangen.

Absorberen verband

• Afdekmateriaal
• Absorberen verband gebruiken voor wonden met veel wondvocht om het af te voeren van te veel vocht.

Reinigen vloeistoffen

• Protosan
• Combinatie van zeeoplossing antimicrobeel middel
• Wordt gereinigd en kan biofilm oplossen
• Betadine
• Chloordioxide
• Eusol

Wondrand beschermen

• Cavilonswab , Hydrocolloid
• Zinkzalf , zinkolie
• Barrière tussen huid en etsende vloeistof diarree
• Barriecreme eenmaal per dag gebruiken
• Proshield.

Links

• WCS Kenniscentrum Wondzorg
• https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/huidletsel/wondbehandeling/time-model
• https://www.merkala.nl/blog/time-model-wondzorg.html#:~:text=De%20letters%20in%20het%20acroniem,de%20optimale%20omstandigheden%20voor%20wondgenezing.
• https://youtu.be/6deecIxrSQo?si=xARrUey5du2hkFs1
• https://youtu.be/z_dUGxVOFHM?si=BzHQ_v_SN42Tf5NU