Wond: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(Wat geredigeerd, maar ik ben zelf geen verpleegkundige.) |
|||
| (10 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{arts vragen}} | ||
| + | [[Bestand:Wound-106374 1280.jpg|miniatuur|Een klein wondje kun je met een pleister afdekken]] | ||
'''Een wond''' is verbreking van de natuurlijke samenhang van levend weefsel. Je hebt open en gesloten wonden. | '''Een wond''' is verbreking van de natuurlijke samenhang van levend weefsel. Je hebt open en gesloten wonden. | ||
| − | == | + | == Verschillende soorten wonden == |
* een schaafwond | * een schaafwond | ||
| Regel 24: | Regel 26: | ||
* Circulatie wonden: doorligwonden | * Circulatie wonden: doorligwonden | ||
* Oncologische wonden: door [[kanker]] of [[tumor]]en | * Oncologische wonden: door [[kanker]] of [[tumor]]en | ||
| − | * Infectiewonden: een [[bacterie]] of | + | * Infectiewonden: door een [[bacterie]] of andere micro-organismen. |
== Wondmilieu == | == Wondmilieu == | ||
| − | De beste methode van genezing is het creëren van een | + | De beste methode van genezing is het creëren van een vochtig wondmilieu. |
| − | * Droog: indroging van de wond betekent verdieping van de wond door herhaalde beschadiging van granulatieweefsel. Opnieuw bloeding van | + | * Droog: indroging van de wond betekent verdieping van de wond door herhaalde beschadiging van granulatieweefsel. Opnieuw bloeding van gebarsten droge wond beperkt de genezing. |
| − | * Vochtig: In vochtig milieu verspreiden epitheelcellen zich gemakkelijker over het wondoppervlak. In vochtig milieu blijft het lichaamstemperatuur behouden wat de doorbloeding en celmigratie | + | * Vochtig: In vochtig milieu verspreiden epitheelcellen zich gemakkelijker over het wondoppervlak. In vochtig milieu blijft het lichaamstemperatuur behouden wat de doorbloeding en celmigratie verbetert. |
* Nat: verweking van het wondbed of wondranden geeft celdood, vergroting en verdieping van de wond. | * Nat: verweking van het wondbed of wondranden geeft celdood, vergroting en verdieping van de wond. | ||
=== Principes van vochtig milieu === | === Principes van vochtig milieu === | ||
| − | * Creëer een | + | * Creëer een vochtig milieu |
* Voer te veel vocht goed af | * Voer te veel vocht goed af | ||
* Laat de wond niet afkoelen | * Laat de wond niet afkoelen | ||
| Regel 52: | Regel 54: | ||
* Derde fase: ''remodelleringfase'': dit is de vorming van littekenweefsel en rijping van de wond. | * Derde fase: ''remodelleringfase'': dit is de vorming van littekenweefsel en rijping van de wond. | ||
| − | '''Veel voorkomende oorzaken van niet genezing''' | + | '''Veel voorkomende oorzaken van niet-genezing''' |
* Slechte doorbloeding | * Slechte doorbloeding | ||
| Regel 62: | Regel 64: | ||
* Voorkom infectie | * Voorkom infectie | ||
* Voorkom verergering van de wond | * Voorkom verergering van de wond | ||
| − | * | + | * Het omliggende weefsel beschermen |
* Voorkomen van bloeding | * Voorkomen van bloeding | ||
* Bevorderen van doorbloeding. | * Bevorderen van doorbloeding. | ||
| Regel 70: | Regel 72: | ||
* Roodheid | * Roodheid | ||
| − | * | + | * Verhoogde temperatuur, zwelling |
* [[Pijn]] | * [[Pijn]] | ||
| − | * | + | * Gekleurd wondvocht en geur |
* Overleg altijd met een arts | * Overleg altijd met een arts | ||
* Let op omliggende weefsel. | * Let op omliggende weefsel. | ||
| Regel 79: | Regel 81: | ||
Algemene zorg voor wonden: | Algemene zorg voor wonden: | ||
| − | * Wond schoon spoelen met water of | + | * Wond schoon spoelen met water of fysiologisch zout. Het doel is reinigen, wonden die gehecht zijn, met alcohol of chloordioxide reinigen. |
* Besmetting voorkomen. Werk hygiënisch weet goed wat schoon en vuil is. | * Besmetting voorkomen. Werk hygiënisch weet goed wat schoon en vuil is. | ||
* Volgorde van behandeling | * Volgorde van behandeling | ||
* Wondrand beschermen bij kans op beschadiging. | * Wondrand beschermen bij kans op beschadiging. | ||
| − | * Gebruik primair wondbedekker | + | * Gebruik primair wondbedekker debriderend effect, bestrijden van infectie dan wel creëren van vochtig wondmilieu. |
* Secundair wondverband voor opvang van vocht. | * Secundair wondverband voor opvang van vocht. | ||
* Pijn voorkomen | * Pijn voorkomen | ||
| − | * Psychosociale zorg: vooral bij | + | * Psychosociale zorg: vooral bij littekens, traumaverwerking en patiënt daarin begeleiden. |
=== Ideaal wondverband === | === Ideaal wondverband === | ||
| − | * | + | * Het houdt een vochtig milieu in stand |
* Is ondoordringbaar voor micro-organismen | * Is ondoordringbaar voor micro-organismen | ||
* Voorkomt verweking (te vochtig worden) | * Voorkomt verweking (te vochtig worden) | ||
| − | * | + | * Beschadigt het nieuwe weefsel niet bij verwisselen van verband |
| − | * is | + | * is patiëntvriendelijk |
| − | * Is kosten effectief . | + | * Is kosten effectief. |
| − | === | + | === Materiaalkeuze === |
| − | * Grote keuze aan | + | * Grote keuze aan verband goed indiceren |
* Bedenk wat het doel is | * Bedenk wat het doel is | ||
| − | * Preventief, | + | * Preventief, curatief, of palliatief |
* Er zijn geen genezende verbanden. | * Er zijn geen genezende verbanden. | ||
* Lijken duur en zijn dat soms ook als je ze verkeerd gebruikt. | * Lijken duur en zijn dat soms ook als je ze verkeerd gebruikt. | ||
* Niet geschikt bij hoge frequentie van verzorging | * Niet geschikt bij hoge frequentie van verzorging | ||
| − | * Verbandwisseling na | + | * Verbandwisseling na meerdere dagen. |
=== Spoelen van de wond === | === Spoelen van de wond === | ||
| − | * Opties : douchen, of drenken met | + | * Opties : douchen, of drenken met nat gaas, kraanwater of fysiologisch zout. |
* Wondranden reinigen | * Wondranden reinigen | ||
* Na schoon maken bekijken met de time methode. | * Na schoon maken bekijken met de time methode. | ||
| − | * Nadelen | + | * ''Nadelen van spoelen:'' |
| − | * Lichaamseigen materialen die nodig zijn | + | * Lichaamseigen materialen die nodig zijn voor de genezing worden ook verwijderd. |
| − | * De wond koelt af: vertraagt de genezing duurt vervolgens 12 uur voor | + | * De wond koelt af: vertraagt de genezing; het duurt vervolgens 12 uur voor deze weer in de staat verkeert van voor het spoelen. |
| − | * Verder is het bij iedere | + | * Verder is het bij iedere verbandwisseling belangrijk dat het pulken, peuteren en poetsen alleen met een pincet gebeurt en dat je het natte gaas dat vast zit, dat je dat ook vast laat zitten. Niet onnodig iemand pijn doen. |
== wondzorg in de zorg == | == wondzorg in de zorg == | ||
| − | Hieronder stappenplan van standaard wondzorg in de zorg: | + | Hieronder een stappenplan van standaard-wondzorg in de zorg: |
* Pas handhygiene toe | * Pas handhygiene toe | ||
| − | * Maak een | + | * Maak een schoon werkveld en zet de spullen klaar |
* Trek handschoenen aan | * Trek handschoenen aan | ||
* Leg onderlegger klaar | * Leg onderlegger klaar | ||
| Regel 136: | Regel 138: | ||
== Wondzorg modellen == | == Wondzorg modellen == | ||
| − | Je hebt twee soorten wondzorg modellen | + | Je hebt twee soorten wondzorg-modellen: het TIME- en het WSC-model; hieronder leg ik ze beide uit. |
| − | === TIME-model | + | === TIME-model=== |
| − | * T: tissue | + | TIME staat voor: |
| − | * I: infectie: is er een infectie aanwezig zijn | + | * T: tissue (het weefsel): is het vitaal (levend) of dood weefsel? Wat is de kleur, grootte, breedte en diepte van de wond in cm en wat is de locatie van de wond? |
| − | * M : moisteur | + | * I: infectie: is er een infectie aanwezig en wat zijn de verschijnselen? |
| − | * E : edge : is wond rustig of onrustig | + | * M : moisteur (het vocht): is de wond vochtig, nat of droog? |
| + | * E : edge (staat): is de wond rustig of onrustig? Hoe zijn de wondranden? | ||
| − | Je legt | + | Je legt hierbij letterlijk uit wat je ziet en rapporteert dat. |
| − | === | + | === WSC-model === |
| − | + | WSC staat voor Wound Consultant Society (Nederlands: Vereniging voor wondconsulenten) | |
| − | * Het | + | * Het WSC Classificatiemodel is de gemakkelijkste manier om objectief een wond te beoordelen en te herkennen wat voor soort wond je hebt: heb je een gele, zwarte of rode wond? |
| − | * Uitzondering voor kanker | + | * Uitzondering voor wonden door kanker en brandwonden |
| − | * Makkelijk | + | * Makkelijk bij langer bestaande wonden |
| − | * | + | * Doe: eenduidigheid in de omschrijving van de wond |
| − | * In welke | + | * In welke genezingsfase de wond zit. |
* De verzorging van de wond | * De verzorging van de wond | ||
* Keuze van wondmateriaal | * Keuze van wondmateriaal | ||
* Classificatie: | * Classificatie: | ||
| − | * Kleur: | + | * Kleur: rood weefsel, geel weefsel of beslag, of de wond ''kan'' geïnfecteerd zijn (dat hoeft niet), zwart weefsel |
| − | * Mate van vocht : droog , nat , vochtig. | + | * Mate van vocht: droog, nat, vochtig. |
| − | === | + | === Behandeldoelen === |
| − | * Zwart/ geel: | + | * Zwart/ geel: geel beslag of dood weefsel verwijderen |
* Groen: infectie bestrijden | * Groen: infectie bestrijden | ||
* Rood / roze: stimuleren en beschermen. | * Rood / roze: stimuleren en beschermen. | ||
| − | * Let ook op: comfort, | + | * Let ook op: comfort, huid beschermen, pijn voorkomen en bestrijden, geur verhelpen. |
| + | |||
| + | == Wondzorg spullen == | ||
| + | Wondbedekkers zijn bedekkers om de wonden te beschermen. Voorbeelden zijn: | ||
| + | |||
| + | * Wondfolies opsite tegederm | ||
| + | * Hydrogel | ||
| + | * Hydrocolloiden comfeel, duoderm | ||
| + | * Algenaten | ||
| + | * Hydrofibers | ||
| + | * Foamverbanden | ||
| + | * Absorberen verband | ||
| + | * Vette gazen | ||
| + | * Siliconenverbanden | ||
| + | * Vacuüm assistent closure | ||
| + | |||
| + | === Transparante Wondfolies === | ||
| + | |||
| + | * Merken tegederm, cutifilm, opsite | ||
| + | * Weinig exsuderende wond | ||
| + | * Behoud vocht in droge wond | ||
| + | * Fixatie insteekopening | ||
| + | * Hulpmiddelen foliesuctiesyteem vac | ||
| + | |||
| + | === Schuimverband === | ||
| + | |||
| + | * Absorptie overtollig dun wondvocht | ||
| + | * Behoud van vochtig wondbed | ||
| + | * Reinigt niet | ||
| + | * Mag tot 7 dagen blijven zitten | ||
| + | * Niet knippen | ||
| + | |||
| + | === Hydrofiber === | ||
| + | |||
| + | * Bij wonden met een heldere kleur huid | ||
| + | * Alleen als wondcontactmateriaal gebruiken | ||
| + | * Minimaal 1 cm over wondranden aanbrengen | ||
| + | * Kies de goede toplaag | ||
| + | * Maximaal 7 dagen laten zitten | ||
| + | * Vervangen als verzadigd tot over de wondranden | ||
| + | |||
| + | === Siliconenverbanden === | ||
| + | |||
| + | * Niet kleven | ||
| + | * Bevat geen lijm dus huidvriendelijk | ||
| + | * Voorkomt ingroei van de huid | ||
| + | * Beschermt de toplaag | ||
| + | * Ideaal bij skintear | ||
| + | * Kan 7 dagen blijven zitten | ||
| + | |||
| + | === Vette gazen === | ||
| + | |||
| + | * Indicatie te voorkomen dat het wondgaas gaat vastzitten aan de wond | ||
| + | * Merken: adact , untille, jelot | ||
| + | * Materialen niet dubbelvouwen: dit verstikt de wond | ||
| + | * Niet op gezonde huid aanbrengen, alleen op de wond. | ||
| + | * Elke 24 uur vervangen. | ||
| + | |||
| + | === Absorberen verband === | ||
| + | |||
| + | * Afdekmateriaal | ||
| + | * Absorberend verband gebruiken voor wonden met veel wondvocht. Dit is om te veel vocht het af te voeren. | ||
| + | |||
| + | === Reinigende vloeistoffen === | ||
| + | |||
| + | * Protosan | ||
| + | * Combinatie van zeeoplossing antimicrobieel middel | ||
| + | * Wond wordt gereinigd en kan biofilm oplossen | ||
| + | * Betadine | ||
| + | * Chloordioxide | ||
| + | * Eusol | ||
| + | |||
| + | === Wondrand beschermen === | ||
| + | |||
| + | * Cavilonswab, Hydrocolloid | ||
| + | * Zinkzalf, zinkolie | ||
| + | * Barrière tussen huid en etsende vloeistof, diarree | ||
| + | * Barriecreme eenmaal per dag gebruiken | ||
| + | * Proshield. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | ==Links== | ||
| + | * [https://www.wcs.nl/ WCS Kenniscentrum Wondzorg] | ||
| + | * https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/huidletsel/wondbehandeling/time-model | ||
| + | * https://www.merkala.nl/blog/time-model-wondzorg.html#:~:text=De%20letters%20in%20het%20acroniem,de%20optimale%20omstandigheden%20voor%20wondgenezing. | ||
| + | * https://youtu.be/6deecIxrSQo?si=xARrUey5du2hkFs1 | ||
| + | * https://youtu.be/z_dUGxVOFHM?si=BzHQ_v_SN42Tf5NU | ||
| Regel 174: | Regel 264: | ||
[[Categorie:Bakziek]] | [[Categorie:Bakziek]] | ||
[[Categorie:Uiterlijk]] | [[Categorie:Uiterlijk]] | ||
| + | [[Categorie:Verpleegkunde]] | ||
Huidige versie van 17 mei 2025 om 14:25
 |
Gezondheidsklachten?
Ga naar een dokter of huisarts! Volg geen adviezen over gezondheidsklachten van het internet op. |
Een wond is verbreking van de natuurlijke samenhang van levend weefsel. Je hebt open en gesloten wonden.
Verschillende soorten wonden
- een schaafwond
- een brandwond
- een steekwond
- een schotwond
Bij een wond gaat de huid vaak kapot.
Als het een kleine wond is, dan zeg je meestal wondje.
De plaats van een wond op het lichaam kan het uiterlijk van iemand drastisch veranderen. Zeker als dit in het gezicht is. Ziektes als melaatsheid kunnen nare verwondingen veroorzaken.
Oorzaken
Een wond kun je op verschillende manieren krijgen, namelijk door:
- Mechanische wonden: door scherp of stomp geweld.
- Chemische wonden: bij sterke zuren
- Thermische wonden: verbranding of bevriezing
- Elektriciteit wonden: door bliksem inslag
- Stralingswonden: zonnebrand of radioactieve straling
- Circulatie wonden: doorligwonden
- Oncologische wonden: door kanker of tumoren
- Infectiewonden: door een bacterie of andere micro-organismen.
Wondmilieu
De beste methode van genezing is het creëren van een vochtig wondmilieu.
- Droog: indroging van de wond betekent verdieping van de wond door herhaalde beschadiging van granulatieweefsel. Opnieuw bloeding van gebarsten droge wond beperkt de genezing.
- Vochtig: In vochtig milieu verspreiden epitheelcellen zich gemakkelijker over het wondoppervlak. In vochtig milieu blijft het lichaamstemperatuur behouden wat de doorbloeding en celmigratie verbetert.
- Nat: verweking van het wondbed of wondranden geeft celdood, vergroting en verdieping van de wond.
Principes van vochtig milieu
- Creëer een vochtig milieu
- Voer te veel vocht goed af
- Laat de wond niet afkoelen
- Bescherm tegen infecties van buiten af
- Dood schadelijk stoffen
- Voorkom beschadiging van nieuw gevormd weefsel
- Verband moet patiënt-vriendelijk zijn
- Verband moet makkelijk in gebruik zijn
- Verband moet niet te duur zijn
Wondgenezing
Een wondgenezing bestaat uit drie fasen:
- Eerst fase: inflammatriefase, deze bestaat uit bloedstolling en ontsteking.
- Tweede fase : proliferatiefase, deze bestaat uit reparatie van beschadigd weefselvorming van nieuwe cellen en overgroeien van nieuwe huid.
- Derde fase: remodelleringfase: dit is de vorming van littekenweefsel en rijping van de wond.
Veel voorkomende oorzaken van niet-genezing
- Slechte doorbloeding
- Ontsteking
- Voedingstoestand en gezondheidstoestand van de patiënt
Aandachtspunten
- Voorkom infectie
- Voorkom verergering van de wond
- Het omliggende weefsel beschermen
- Voorkomen van bloeding
- Bevorderen van doorbloeding.
Tekenen van ontsteking:
- Roodheid
- Verhoogde temperatuur, zwelling
- Pijn
- Gekleurd wondvocht en geur
- Overleg altijd met een arts
- Let op omliggende weefsel.
Wondzorg
Algemene zorg voor wonden:
- Wond schoon spoelen met water of fysiologisch zout. Het doel is reinigen, wonden die gehecht zijn, met alcohol of chloordioxide reinigen.
- Besmetting voorkomen. Werk hygiënisch weet goed wat schoon en vuil is.
- Volgorde van behandeling
- Wondrand beschermen bij kans op beschadiging.
- Gebruik primair wondbedekker debriderend effect, bestrijden van infectie dan wel creëren van vochtig wondmilieu.
- Secundair wondverband voor opvang van vocht.
- Pijn voorkomen
- Psychosociale zorg: vooral bij littekens, traumaverwerking en patiënt daarin begeleiden.
Ideaal wondverband
- Het houdt een vochtig milieu in stand
- Is ondoordringbaar voor micro-organismen
- Voorkomt verweking (te vochtig worden)
- Beschadigt het nieuwe weefsel niet bij verwisselen van verband
- is patiëntvriendelijk
- Is kosten effectief.
Materiaalkeuze
- Grote keuze aan verband goed indiceren
- Bedenk wat het doel is
- Preventief, curatief, of palliatief
- Er zijn geen genezende verbanden.
- Lijken duur en zijn dat soms ook als je ze verkeerd gebruikt.
- Niet geschikt bij hoge frequentie van verzorging
- Verbandwisseling na meerdere dagen.
Spoelen van de wond
- Opties : douchen, of drenken met nat gaas, kraanwater of fysiologisch zout.
- Wondranden reinigen
- Na schoon maken bekijken met de time methode.
- Nadelen van spoelen:
- Lichaamseigen materialen die nodig zijn voor de genezing worden ook verwijderd.
- De wond koelt af: vertraagt de genezing; het duurt vervolgens 12 uur voor deze weer in de staat verkeert van voor het spoelen.
- Verder is het bij iedere verbandwisseling belangrijk dat het pulken, peuteren en poetsen alleen met een pincet gebeurt en dat je het natte gaas dat vast zit, dat je dat ook vast laat zitten. Niet onnodig iemand pijn doen.
wondzorg in de zorg
Hieronder een stappenplan van standaard-wondzorg in de zorg:
- Pas handhygiene toe
- Maak een schoon werkveld en zet de spullen klaar
- Trek handschoenen aan
- Leg onderlegger klaar
- Verwijder en beoordeel het verband
- Beoordeel de wond met time-methode
- Pas handhygiene toe en handschoenen uit
- Maak wondranden schoon
- Droog maken van wondranden
- Pas handhygiene toe en handschoenen uit
- Wondrand beschermen
- Verzorg de wond volgens plan
- Handschoenen uit en handhygiene
- Ruim alles op en gooi handschoenen weg.
Wondzorg modellen
Je hebt twee soorten wondzorg-modellen: het TIME- en het WSC-model; hieronder leg ik ze beide uit.
TIME-model
TIME staat voor:
- T: tissue (het weefsel): is het vitaal (levend) of dood weefsel? Wat is de kleur, grootte, breedte en diepte van de wond in cm en wat is de locatie van de wond?
- I: infectie: is er een infectie aanwezig en wat zijn de verschijnselen?
- M : moisteur (het vocht): is de wond vochtig, nat of droog?
- E : edge (staat): is de wond rustig of onrustig? Hoe zijn de wondranden?
Je legt hierbij letterlijk uit wat je ziet en rapporteert dat.
WSC-model
WSC staat voor Wound Consultant Society (Nederlands: Vereniging voor wondconsulenten)
- Het WSC Classificatiemodel is de gemakkelijkste manier om objectief een wond te beoordelen en te herkennen wat voor soort wond je hebt: heb je een gele, zwarte of rode wond?
- Uitzondering voor wonden door kanker en brandwonden
- Makkelijk bij langer bestaande wonden
- Doe: eenduidigheid in de omschrijving van de wond
- In welke genezingsfase de wond zit.
- De verzorging van de wond
- Keuze van wondmateriaal
- Classificatie:
- Kleur: rood weefsel, geel weefsel of beslag, of de wond kan geïnfecteerd zijn (dat hoeft niet), zwart weefsel
- Mate van vocht: droog, nat, vochtig.
Behandeldoelen
- Zwart/ geel: geel beslag of dood weefsel verwijderen
- Groen: infectie bestrijden
- Rood / roze: stimuleren en beschermen.
- Let ook op: comfort, huid beschermen, pijn voorkomen en bestrijden, geur verhelpen.
Wondzorg spullen
Wondbedekkers zijn bedekkers om de wonden te beschermen. Voorbeelden zijn:
- Wondfolies opsite tegederm
- Hydrogel
- Hydrocolloiden comfeel, duoderm
- Algenaten
- Hydrofibers
- Foamverbanden
- Absorberen verband
- Vette gazen
- Siliconenverbanden
- Vacuüm assistent closure
Transparante Wondfolies
- Merken tegederm, cutifilm, opsite
- Weinig exsuderende wond
- Behoud vocht in droge wond
- Fixatie insteekopening
- Hulpmiddelen foliesuctiesyteem vac
Schuimverband
- Absorptie overtollig dun wondvocht
- Behoud van vochtig wondbed
- Reinigt niet
- Mag tot 7 dagen blijven zitten
- Niet knippen
Hydrofiber
- Bij wonden met een heldere kleur huid
- Alleen als wondcontactmateriaal gebruiken
- Minimaal 1 cm over wondranden aanbrengen
- Kies de goede toplaag
- Maximaal 7 dagen laten zitten
- Vervangen als verzadigd tot over de wondranden
Siliconenverbanden
- Niet kleven
- Bevat geen lijm dus huidvriendelijk
- Voorkomt ingroei van de huid
- Beschermt de toplaag
- Ideaal bij skintear
- Kan 7 dagen blijven zitten
Vette gazen
- Indicatie te voorkomen dat het wondgaas gaat vastzitten aan de wond
- Merken: adact , untille, jelot
- Materialen niet dubbelvouwen: dit verstikt de wond
- Niet op gezonde huid aanbrengen, alleen op de wond.
- Elke 24 uur vervangen.
Absorberen verband
- Afdekmateriaal
- Absorberend verband gebruiken voor wonden met veel wondvocht. Dit is om te veel vocht het af te voeren.
Reinigende vloeistoffen
- Protosan
- Combinatie van zeeoplossing antimicrobieel middel
- Wond wordt gereinigd en kan biofilm oplossen
- Betadine
- Chloordioxide
- Eusol
Wondrand beschermen
- Cavilonswab, Hydrocolloid
- Zinkzalf, zinkolie
- Barrière tussen huid en etsende vloeistof, diarree
- Barriecreme eenmaal per dag gebruiken
- Proshield.
Links
- WCS Kenniscentrum Wondzorg
- https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/huidletsel/wondbehandeling/time-model
- https://www.merkala.nl/blog/time-model-wondzorg.html#:~:text=De%20letters%20in%20het%20acroniem,de%20optimale%20omstandigheden%20voor%20wondgenezing.
- https://youtu.be/6deecIxrSQo?si=xARrUey5du2hkFs1
- https://youtu.be/z_dUGxVOFHM?si=BzHQ_v_SN42Tf5NU