Lijst van Nederlandse spreekwoorden V-Z: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
k (→vijg) |
|||
(8 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Spreekwoorden}} |
{{Spreekwoorden}} |
||
− | == |
+ | ==valk== |
+ | ::'''Elk meent zijn uil een valk te zijn.''' |
||
+ | ::<small>Elke ouder denkt dat zijn kind het beste is</small> |
||
+ | ==varken== |
||
+ | ::'''Dat slaat als een tang op een varken.''' |
||
+ | ::<small>Dat slaat nergens op</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Vieze varkens worden niet vet.''' |
||
+ | ::<small>Wie overal vies van is, zal niet veel te eten krijgen.</small> |
||
+ | ==vat== |
||
::'''Wat in een goed vat zit verzuurt niet.''' |
::'''Wat in een goed vat zit verzuurt niet.''' |
||
::(ook: ''Wat in het vat zit verzuurt niet.'' ) |
::(ook: ''Wat in het vat zit verzuurt niet.'' ) |
||
− | ::<small> |
+ | ::<small>Wat je bewaart houd je nog tegoed voor een andere keer.</small> |
::'''Holle vaten klinken het hardst.''' |
::'''Holle vaten klinken het hardst.''' |
||
::<small>Mensen die de minste kennis ergens over hebben, verkondigen vaak het meest nadrukkelijk hun mening.</small> |
::<small>Mensen die de minste kennis ergens over hebben, verkondigen vaak het meest nadrukkelijk hun mening.</small> |
||
− | + | ==veen== |
|
::'''In het veen kijkt men niet op een turfje.''' |
::'''In het veen kijkt men niet op een turfje.''' |
||
::<small>Waar iets in grote hoeveelheden voorhanden is, vindt men het niet zo erg als iemand er wat van meeneemt.</small> |
::<small>Waar iets in grote hoeveelheden voorhanden is, vindt men het niet zo erg als iemand er wat van meeneemt.</small> |
||
− | + | ==ver== |
|
::'''Wat van ver komt is lekker.''' |
::'''Wat van ver komt is lekker.''' |
||
::<small>Iets wat van ver komt, is bijzonder. Daarom denkt men dat het ook beter zal zijn.</small> |
::<small>Iets wat van ver komt, is bijzonder. Daarom denkt men dat het ook beter zal zijn.</small> |
||
− | + | ==verkeren== |
|
::'''Het kan verkeren.''' |
::'''Het kan verkeren.''' |
||
::<small>Het kan veranderen, de dingen blijven niet zoals ze zijn.</small> |
::<small>Het kan veranderen, de dingen blijven niet zoals ze zijn.</small> |
||
::<small>(afkomstig van [[Bredero]], oorspronkelijk was het ''t Can verkeeren'')</small> |
::<small>(afkomstig van [[Bredero]], oorspronkelijk was het ''t Can verkeeren'')</small> |
||
− | == |
+ | ==verlegen== |
− | ::''' |
+ | ::'''Beter ermee verlegen dan erom verlegen''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Liever van iets te veel dan van iets te weinig hebben </small> |
+ | |||
− | ::<small>(afkomstig uit het toneelstuk [[Op Hoop van Zegen]] (1900) van [[Herman Heijermans]])</small><br><br> |
||
+ | ==vertrouwen== |
||
+ | ::'''Vertrouwen komt te voet en gaat te paard.''' |
||
+ | ::<small>Het is makkelijker om iemands vertrouwen te schaden, dan te verkrijgen.</small> |
||
+ | |||
+ | ==vijg== |
||
+ | ::'''Vijgen na Pasen.''' |
||
+ | ::<small>Iets doen wat te laat komt.</small> |
||
+ | ::<small>Komt uit de katholieke traditie: tijdens de zesweekse [[Vasten (christendom)|Vastentijd]], voorafgaand aan [[Pasen]] was het gelovigen verboden tal van etenswaren te eten; de [[Vijg (fruit)|vijg]], een exotische fruitsoort, hoorde daar niet bij.</small> |
||
+ | |||
+ | ==vis== |
||
+ | ::'''De vis wordt duur betaald.''' |
||
+ | ::<small>Het vergt veel opoffering ( je moet er wat voor over hebben) om te krijgen wat je wilt.</small> |
||
+ | ::<small>(afkomstig uit het toneelstuk [[Op Hoop van Zegen]] ([[1900]]) van [[Herman Heijermans]])</small> |
||
::'''Een spiering is vis als er anders niet is.''' |
::'''Een spiering is vis als er anders niet is.''' |
||
::<small>Als je honger hebt, ben je niet kieskeurig.</small> |
::<small>Als je honger hebt, ben je niet kieskeurig.</small> |
||
− | + | ==vlieg== |
|
− | ::'''Men vangt meer [[ |
+ | ::'''Men vangt meer [[Vliegen (dieren)|vliegen]] met [[honing]] dan met [[azijn]].''' |
− | ::<small>Men |
+ | ::<small>(ook: Men vangt meer vliegen met stroop dan met azijn)</small> |
+ | ::<small>Men haalt meer mensen over door een beloning in het vooruitzicht te stellen dan door te dreigen met straf.</small> |
||
+ | |||
+ | ==vlijt== |
||
+ | ::'''Zuinigheid met vlijt, bouwt huizen als kastelen.''' |
||
+ | ::<small>Door zuinig en ijverig te zijn, kan men veel bereiken |
||
+ | ::Een enkeling gebruikt de humoristisch bedoelde toevoeging: ''maar wie zich niet op tijd verschoont, krijgt luizen als kamelen''..</small> |
||
− | + | ==vogel== |
|
::'''Beter één [[vogels|vogel]] in de hand dan tien in de lucht.''' |
::'''Beter één [[vogels|vogel]] in de hand dan tien in de lucht.''' |
||
− | ::<small>Men moet datgene wat men heeft niet op het spel zetten voor een kleine kans om nog meer te krijgen.</small |
+ | ::<small>Men moet datgene wat men heeft niet op het spel zetten voor een kleine kans om nog meer te krijgen.</small> |
::'''Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is.''' |
::'''Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is.''' |
||
− | ::<small>Ieder laat zich uit op een wijze die door zijn eigen aard en opvattingen bepaald worden.</small |
+ | ::<small>Ieder laat zich uit op een wijze die door zijn eigen aard en opvattingen bepaald worden.</small> |
::'''In [[mei]] leggen alle vogeltjes een ei.''' |
::'''In [[mei]] leggen alle vogeltjes een ei.''' |
||
Regel 45: | Regel 73: | ||
::<small>In het voorjaar komen veel vogelsoorten ertoe, gedreven door hun instinct, eieren te gaan leggen.</small> |
::<small>In het voorjaar komen veel vogelsoorten ertoe, gedreven door hun instinct, eieren te gaan leggen.</small> |
||
+ | ::'''Een vliegende vogel vangt altijd wat.''' |
||
− | ===voornemen=== |
||
+ | ::<small> Als je er maar op uit gaat, vind je altijd wel wat in je voordeel.</small> |
||
+ | |||
+ | ==voornemen== |
||
::'''De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens.''' |
::'''De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens.''' |
||
::<small>Een goed voornemen is van weinig waarde als men het niet in praktijk brengt.</small> |
::<small>Een goed voornemen is van weinig waarde als men het niet in praktijk brengt.</small> |
||
− | + | ==voorzichtigheid== |
|
::'''Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast.''' |
::'''Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast.''' |
||
+ | ::<small>Door voorzichtig te zijn, gaan tere zaken langer mee.</small> |
||
− | + | ==vorst== |
|
::'''Als de dagen gaan lengen, gaat de vorst strengen.''' |
::'''Als de dagen gaan lengen, gaat de vorst strengen.''' |
||
::Ook: ''Als de dagen lengen, gaan de nachten strengen.'' |
::Ook: ''Als de dagen lengen, gaan de nachten strengen.'' |
||
::<small>Het koudste deel van de winter valt na de kortste dag.</small> |
::<small>Het koudste deel van de winter valt na de kortste dag.</small> |
||
− | + | ==vos== |
|
− | ::'''Als de [[vos]] de passie preekt, boer pas op je [[kip (vogel)|kippen]].''' |
+ | ::'''Als de [[Vos (dier)|vos]] de passie preekt, boer pas op je [[kip (vogel)|kippen]].''' |
− | ::<small>Als een sluw persoon |
+ | ::<small>Als een sluw persoon mooie praatjes verkoopt, voert hij wat in zijn schild, zeker als zijn woorden niet in overeenstemming zijn met zijn karakter.</small> |
+ | |||
+ | ::'''Wat de [[Vos (dier)|vos]] niet weet, weet de [[Haas (dier)|haas]] ook niet.''' |
||
+ | ::<small>Het is moeilijk iets te weten als het je nooit verteld is</small> |
||
::'''Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken.''' |
::'''Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken.''' |
||
− | ::<small>Mettertijd verandert het aanzien, maar niet de aard van het dier.</small> |
+ | ::<small>Mettertijd verandert het aanzien, maar niet de aard van het dier.</small> |
− | + | ==vriend== |
|
::'''Vrienden in de nood, honderd in een [[Lood (gewicht)|lood]].''' |
::'''Vrienden in de nood, honderd in een [[Lood (gewicht)|lood]].''' |
||
− | ::<small>Als men in nood verkeert, zijn de meeste vrienden weinig waard (van weinig gewicht). Een lood was ongeveer 15 [[gram]] (1/32 van een [[Pond (munteenheid)|pond]]).</small |
+ | ::<small>Als men in nood verkeert, zijn de meeste vrienden weinig waard (van weinig gewicht). Een lood was ongeveer 15 [[gram (eenheid)|gram]] (1/32 van een [[Pond (munteenheid)|pond]]).</small> |
::'''In nood leert men zijn vrienden kennen.''' |
::'''In nood leert men zijn vrienden kennen.''' |
||
− | ::<small>Wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen.</small> |
+ | ::<small>Wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen.</small> |
+ | |||
+ | ::'''Beter een goede buur dan een verre vriend.''' |
||
+ | ::<small>Een goede relatie onderhouden met je buurman, is beter dan met iemand die ver van je woont.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Ter wereld is er geen dodelijker venijn, dan vriend te schijnen en vijand te zijn.''' |
||
− | + | ==vuur== |
|
::'''Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het meest.''' |
::'''Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het meest.''' |
||
− | ::<small>Als je ergens nauw bij betrokken bent, geniet je het meeste voordeel ervan.</small> |
+ | ::<small>Als je ergens nauw bij betrokken bent, geniet je het meeste voordeel ervan.</small> |
+ | ::'''Waar rook is, is vuur.''' |
||
− | ===waard=== |
||
+ | ::<small>Waar geruchten over wangedrag zijn, zal er ook wel iets mis zijn.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Als water en vuur zijn.''' |
||
+ | ::<small>Tegengesteld zijn, elkaar niet kunnen verdragen.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Met vuur spelen.''' |
||
+ | ::<small>Risico's nemen, iets gevaarlijks doen.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Iemand het vuur aan de schenen leggen.''' |
||
+ | ::<small>Iemand onder druk zetten.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''In vuur en vlam staan.''' |
||
+ | ::<small>Verliefd zijn of heel enthousiast zijn.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Voor een heet vuur staan.''' |
||
+ | ::<small>Problemen hebben of in gevaar zijn.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Voor iemand door het vuur gaan.''' |
||
+ | ::<small>Alles willen doen voor iemand.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Ergens de hand voor in het vuur steken.''' |
||
+ | ::<small>Heel erg zeker weten dat iets zo is.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Tussen twee vuren staan.''' |
||
+ | ::<small>Uit twee slechte dingen moeten kiezen.</small> |
||
+ | |||
+ | ==vrucht== |
||
+ | ::'''De vrucht der ervaring rijpt niet aan jonge takken.''' |
||
+ | ::<small>De verstandigste opmerkingen komen van oudere mensen.</small> |
||
+ | |||
+ | ==waard== |
||
::'''Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.''' |
::'''Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.''' |
||
− | ::<small> |
+ | ::<small>Wie anderen wantrouwt, zal zelf ook wel onbetrouwbaar zijn.</small> |
− | + | ==wagen (risico nemen)== |
|
::'''Wie niet waagt, die niet wint.''' |
::'''Wie niet waagt, die niet wint.''' |
||
− | ::<small> |
+ | ::<small>Zonder proberen, ook al loop je risico, zul je geen succes hebben.</small> |
− | + | ==wagen (transport)== |
|
::'''Krakende [[wagen]]s lopen het langst.''' |
::'''Krakende [[wagen]]s lopen het langst.''' |
||
− | ::<small>Nieuw hoeft niet altijd beter te zijn.</small> |
+ | ::<small>Nieuw hoeft niet altijd beter te zijn.</small> |
− | == |
+ | ==wal== |
− | ::''' |
+ | ::'''De beste stuurlui staan aan wal.''' |
+ | ::<small>Het is gemakkelijk om kritiek te geven als je er zelf niet bij betrokken bent.</small> |
||
− | ::<small>Elke oorzaak heeft gevolgen.</small> <br><br> |
||
+ | ==water== |
||
− | ::''' Geen water is hem te diep.''' |
||
+ | ::'''Als het water zakt, kraakt het ijs.''' |
||
− | ::<small>Hij durft alles te ondernemen.</small> <br><br> |
||
+ | ::<small>Elke oorzaak heeft gevolgen.</small> |
||
− | ::''' |
+ | ::'''Stille wateren hebben diepe gronden.''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Stille mensen hebben vaak diepe gedachten.</small> |
+ | ==weg== |
||
+ | ::'''Wie aan de weg timmert heeft veel bekijks.''' |
||
+ | ::<small>Als je iets in het openbaar doet heb je kans op veel belangstelling.</small> |
||
+ | ==werk== |
||
+ | ::'''Een goed begin is het halve werk.''' |
||
+ | ::<small>Een goede voorbereiding levert veel op.</small> |
||
+ | ::'''Vele handen maken licht werk.''' |
||
− | ===wil=== |
||
+ | ::<small>Door samenwerking bereik je meer.</small> |
||
− | ::'''Waar een wil is, is een weg.''' |
||
− | ::<small>Als je iets beslist wilt, kun je ook een manier vinden om het te bereiken.</small><br><br> |
||
− | ::''' |
+ | ::'''Wie niet werkt zal niet eten.''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Als je iets wilt bereiken moet je daar moeite voor doen.</small> |
− | ::<small>(afkomstig van [[Roemer Visscher]], oorspronkelijk was het ''Elck wat wils'')</small> |
||
− | == |
+ | ==weten== |
+ | ::'''Wat niet weet, dat niet deert''' |
||
+ | ::<small>Soms is het maar beter mensen het slechte nieuws niet te vertellen.</small> |
||
+ | |||
+ | ==wil== |
||
+ | ::'''Waar een wil is, is een weg.''' |
||
+ | ::<small>Als je iets beslist wilt, kun je ook een manier vinden om het te bereiken.</small> |
||
+ | |||
+ | ==wind== |
||
::'''Wie wind zaait, zal storm oogsten.''' |
::'''Wie wind zaait, zal storm oogsten.''' |
||
− | ::<small>Als iemand onenigheid veroorzaakt, kunnen heftige reacties het gevolg zijn.</small |
+ | ::<small>Als iemand onenigheid veroorzaakt, kunnen heftige reacties het gevolg zijn.</small> |
− | ::'''Elke bos stro waait voor de wind. |
+ | ::'''Elke bos stro waait voor de wind. ''' |
− | ::<small>Onder makkelijke omstandigheden kan iedereen welvaren of iets uitvoeren.</small |
+ | ::<small>Onder makkelijke omstandigheden kan iedereen welvaren of iets uitvoeren.</small> |
::'''Het is een kwade wind die niemand voordeel brengt.''' |
::'''Het is een kwade wind die niemand voordeel brengt.''' |
||
− | ::<small>Er is altijd wel iemand die van de omstandigheden weet te profiteren.</small |
+ | ::<small>Er is altijd wel iemand die van de omstandigheden weet te profiteren.</small> |
+ | |||
+ | ::'''Hoge bomen vangen veel wind.''' |
||
+ | ::<small>mensen die hoog komen in het leven, hebben een grotere kans om op problemen te stuiten.</small> |
||
− | ::''' |
+ | ::'''Zo de wind waait, waait zijn jasje.''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Iemand zonder principes, die zonder eigen mening anderen naar de mond praat.</small> |
− | + | ==winnen== |
|
::'''Zo gewonnen, zo geronnen.''' |
::'''Zo gewonnen, zo geronnen.''' |
||
− | ::<small>Wat je |
+ | ::<small>Wat je makkelijk hebt gewonnen, kun je ook makkelijk weer kwijt raken.</small> |
− | + | ==woord== |
|
::'''Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg.''' |
::'''Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg.''' |
||
− | ::<small>Een opmerkzame luisteraar kan een onduidelijke of onvolledige mededeling toch wel begrijpen.</small |
+ | ::<small>Een opmerkzame luisteraar kan een onduidelijke of onvolledige mededeling toch wel begrijpen.</small> |
::'''Een man een man, een woord een woord.''' |
::'''Een man een man, een woord een woord.''' |
||
::<small>Als je iets hebt beloofd, dan moet je je daar ook aan houden.</small> |
::<small>Als je iets hebt beloofd, dan moet je je daar ook aan houden.</small> |
||
− | + | ==wijn== |
|
− | ::'''Als de |
+ | ::'''Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan.''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Drank verdringt gezond verstand.</small> |
+ | ::'''Goede wijn behoeft geen krans.''' |
||
− | ===ijzer=== |
||
+ | ::<small>Iets wat goed is hoeft niet geprezen worden.</small> |
||
+ | |||
+ | ==ijzer== |
||
::'''Men moet het [[IJzer (element)|ijzer]] smeden als het heet is.''' |
::'''Men moet het [[IJzer (element)|ijzer]] smeden als het heet is.''' |
||
− | ::<small>Handelen op het moment dat de omstandigheden gunstig zijn.</small |
+ | ::<small>Handelen op het moment dat de omstandigheden gunstig zijn.</small> |
::'''Men kan geen ijzer met handen breken.''' |
::'''Men kan geen ijzer met handen breken.''' |
||
− | ::<small>Je |
+ | ::<small>Je kunt het onmogelijke niet mogelijk maken.</small> |
− | + | ==zon== |
|
::'''Na regen komt zonneschijn.''' |
::'''Na regen komt zonneschijn.''' |
||
− | ::<small>Na een periode van tegenslag, komt er een betere tijd.</small |
+ | ::<small>Na een periode van tegenslag, komt er een betere tijd.</small> |
::'''Als de zon een mestvaalt beschijnt, dan verspreidt deze een onaangename geur.''' |
::'''Als de zon een mestvaalt beschijnt, dan verspreidt deze een onaangename geur.''' |
||
::<small>Als je met goede wil ergens te veel aandacht aan besteedt kan het verkeerd opgevat worden.</small> |
::<small>Als je met goede wil ergens te veel aandacht aan besteedt kan het verkeerd opgevat worden.</small> |
||
− | ::<small>Met alle goede wil van de wereld kun je sommige zaken nog niet verbeteren.</small> |
+ | ::<small>Met alle goede wil van de wereld kun je sommige zaken nog niet verbeteren.</small> |
− | == |
+ | ==zuinig== |
− | ::'''Hij zal er geen zak zout eten.''' |
||
− | ::<small>Hij zal er niet lang blijven of het niet lang uithouden.</small> |
||
− | |||
− | ===zuinig=== |
||
::'''Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen.''' |
::'''Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen.''' |
||
::<small>Door zuinig en ijverig te zijn, kan men veel bereiken.</small> |
::<small>Door zuinig en ijverig te zijn, kan men veel bereiken.</small> |
||
− | + | ==zuivel== |
|
::'''Zuivel op zuivel is werk van de duivel.''' |
::'''Zuivel op zuivel is werk van de duivel.''' |
||
− | ::<small>Als je boter op je brood hebt is ook kaas erop overdaad.</small> |
+ | ::<small>Als je boter op je brood hebt is ook kaas erop overdaad.</small> |
+ | ::'''Zuivel op zuivel is voer voor de duivel.''' |
||
− | ===zwijgen=== |
||
+ | ::<small>In de Middeleeuwen gebruikt om mensen van hekserij te beschuldigen, wanneer zij zuivel op zuivel op hun brood deden.</small> |
||
+ | |||
+ | ==zwijgen== |
||
::'''Spreken is [[zilver]], zwijgen is goud.''' |
::'''Spreken is [[zilver]], zwijgen is goud.''' |
||
::<small>Het is goed om ergens niet over te praten.</small> |
::<small>Het is goed om ergens niet over te praten.</small> |
||
− | ::<small>Of: Het is heel waardevol om iets |
+ | ::<small>Of: Het is heel waardevol om iets geheim te kunnen houden.</small> |
+ | ::<small>Of: Men heeft niet altijd de behoefte, te luisteren naar wat je zegt.</small> |
||
− | |||
+ | ::<small>Of: Een gefluisterd woord kan men mijlen ver horen.</small> [[Categorie:Spreekwoorden|*]] |
||
− | [[Categorie:Meer over taal]] |
Huidige versie van 13 feb 2023 om 12:53
|
|
valk
- Elk meent zijn uil een valk te zijn.
- Elke ouder denkt dat zijn kind het beste is
varken
- Dat slaat als een tang op een varken.
- Dat slaat nergens op
- Vieze varkens worden niet vet.
- Wie overal vies van is, zal niet veel te eten krijgen.
vat
- Wat in een goed vat zit verzuurt niet.
- (ook: Wat in het vat zit verzuurt niet. )
- Wat je bewaart houd je nog tegoed voor een andere keer.
- Holle vaten klinken het hardst.
- Mensen die de minste kennis ergens over hebben, verkondigen vaak het meest nadrukkelijk hun mening.
veen
- In het veen kijkt men niet op een turfje.
- Waar iets in grote hoeveelheden voorhanden is, vindt men het niet zo erg als iemand er wat van meeneemt.
ver
- Wat van ver komt is lekker.
- Iets wat van ver komt, is bijzonder. Daarom denkt men dat het ook beter zal zijn.
verkeren
- Het kan verkeren.
- Het kan veranderen, de dingen blijven niet zoals ze zijn.
- (afkomstig van Bredero, oorspronkelijk was het t Can verkeeren)
verlegen
- Beter ermee verlegen dan erom verlegen
- Liever van iets te veel dan van iets te weinig hebben
vertrouwen
- Vertrouwen komt te voet en gaat te paard.
- Het is makkelijker om iemands vertrouwen te schaden, dan te verkrijgen.
vijg
- Vijgen na Pasen.
- Iets doen wat te laat komt.
- Komt uit de katholieke traditie: tijdens de zesweekse Vastentijd, voorafgaand aan Pasen was het gelovigen verboden tal van etenswaren te eten; de vijg, een exotische fruitsoort, hoorde daar niet bij.
vis
- De vis wordt duur betaald.
- Het vergt veel opoffering ( je moet er wat voor over hebben) om te krijgen wat je wilt.
- (afkomstig uit het toneelstuk Op Hoop van Zegen (1900) van Herman Heijermans)
- Een spiering is vis als er anders niet is.
- Als je honger hebt, ben je niet kieskeurig.
vlieg
vlijt
- Zuinigheid met vlijt, bouwt huizen als kastelen.
- Door zuinig en ijverig te zijn, kan men veel bereiken
- Een enkeling gebruikt de humoristisch bedoelde toevoeging: maar wie zich niet op tijd verschoont, krijgt luizen als kamelen..
vogel
- Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht.
- Men moet datgene wat men heeft niet op het spel zetten voor een kleine kans om nog meer te krijgen.
- Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is.
- Ieder laat zich uit op een wijze die door zijn eigen aard en opvattingen bepaald worden.
- Een vliegende vogel vangt altijd wat.
- Als je er maar op uit gaat, vind je altijd wel wat in je voordeel.
voornemen
- De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens.
- Een goed voornemen is van weinig waarde als men het niet in praktijk brengt.
voorzichtigheid
- Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast.
- Door voorzichtig te zijn, gaan tere zaken langer mee.
vorst
- Als de dagen gaan lengen, gaat de vorst strengen.
- Ook: Als de dagen lengen, gaan de nachten strengen.
- Het koudste deel van de winter valt na de kortste dag.
vos
- Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken.
- Mettertijd verandert het aanzien, maar niet de aard van het dier.
vriend
- In nood leert men zijn vrienden kennen.
- Wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen.
- Beter een goede buur dan een verre vriend.
- Een goede relatie onderhouden met je buurman, is beter dan met iemand die ver van je woont.
- Ter wereld is er geen dodelijker venijn, dan vriend te schijnen en vijand te zijn.
vuur
- Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het meest.
- Als je ergens nauw bij betrokken bent, geniet je het meeste voordeel ervan.
- Waar rook is, is vuur.
- Waar geruchten over wangedrag zijn, zal er ook wel iets mis zijn.
- Als water en vuur zijn.
- Tegengesteld zijn, elkaar niet kunnen verdragen.
- Met vuur spelen.
- Risico's nemen, iets gevaarlijks doen.
- Iemand het vuur aan de schenen leggen.
- Iemand onder druk zetten.
- In vuur en vlam staan.
- Verliefd zijn of heel enthousiast zijn.
- Voor een heet vuur staan.
- Problemen hebben of in gevaar zijn.
- Voor iemand door het vuur gaan.
- Alles willen doen voor iemand.
- Ergens de hand voor in het vuur steken.
- Heel erg zeker weten dat iets zo is.
- Tussen twee vuren staan.
- Uit twee slechte dingen moeten kiezen.
vrucht
- De vrucht der ervaring rijpt niet aan jonge takken.
- De verstandigste opmerkingen komen van oudere mensen.
waard
- Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.
- Wie anderen wantrouwt, zal zelf ook wel onbetrouwbaar zijn.
wagen (risico nemen)
- Wie niet waagt, die niet wint.
- Zonder proberen, ook al loop je risico, zul je geen succes hebben.
wagen (transport)
- Krakende wagens lopen het langst.
- Nieuw hoeft niet altijd beter te zijn.
wal
- De beste stuurlui staan aan wal.
- Het is gemakkelijk om kritiek te geven als je er zelf niet bij betrokken bent.
water
- Als het water zakt, kraakt het ijs.
- Elke oorzaak heeft gevolgen.
- Stille wateren hebben diepe gronden.
- Stille mensen hebben vaak diepe gedachten.
weg
- Wie aan de weg timmert heeft veel bekijks.
- Als je iets in het openbaar doet heb je kans op veel belangstelling.
werk
- Een goed begin is het halve werk.
- Een goede voorbereiding levert veel op.
- Vele handen maken licht werk.
- Door samenwerking bereik je meer.
- Wie niet werkt zal niet eten.
- Als je iets wilt bereiken moet je daar moeite voor doen.
weten
- Wat niet weet, dat niet deert
- Soms is het maar beter mensen het slechte nieuws niet te vertellen.
wil
- Waar een wil is, is een weg.
- Als je iets beslist wilt, kun je ook een manier vinden om het te bereiken.
wind
- Wie wind zaait, zal storm oogsten.
- Als iemand onenigheid veroorzaakt, kunnen heftige reacties het gevolg zijn.
- Elke bos stro waait voor de wind.
- Onder makkelijke omstandigheden kan iedereen welvaren of iets uitvoeren.
- Het is een kwade wind die niemand voordeel brengt.
- Er is altijd wel iemand die van de omstandigheden weet te profiteren.
- Hoge bomen vangen veel wind.
- mensen die hoog komen in het leven, hebben een grotere kans om op problemen te stuiten.
- Zo de wind waait, waait zijn jasje.
- Iemand zonder principes, die zonder eigen mening anderen naar de mond praat.
winnen
- Zo gewonnen, zo geronnen.
- Wat je makkelijk hebt gewonnen, kun je ook makkelijk weer kwijt raken.
woord
- Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg.
- Een opmerkzame luisteraar kan een onduidelijke of onvolledige mededeling toch wel begrijpen.
- Een man een man, een woord een woord.
- Als je iets hebt beloofd, dan moet je je daar ook aan houden.
wijn
- Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan.
- Drank verdringt gezond verstand.
- Goede wijn behoeft geen krans.
- Iets wat goed is hoeft niet geprezen worden.
ijzer
- Men moet het ijzer smeden als het heet is.
- Handelen op het moment dat de omstandigheden gunstig zijn.
- Men kan geen ijzer met handen breken.
- Je kunt het onmogelijke niet mogelijk maken.
zon
- Na regen komt zonneschijn.
- Na een periode van tegenslag, komt er een betere tijd.
- Als de zon een mestvaalt beschijnt, dan verspreidt deze een onaangename geur.
- Als je met goede wil ergens te veel aandacht aan besteedt kan het verkeerd opgevat worden.
- Met alle goede wil van de wereld kun je sommige zaken nog niet verbeteren.
zuinig
- Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen.
- Door zuinig en ijverig te zijn, kan men veel bereiken.
zuivel
- Zuivel op zuivel is werk van de duivel.
- Als je boter op je brood hebt is ook kaas erop overdaad.
- Zuivel op zuivel is voer voor de duivel.
- In de Middeleeuwen gebruikt om mensen van hekserij te beschuldigen, wanneer zij zuivel op zuivel op hun brood deden.
zwijgen
- Spreken is zilver, zwijgen is goud.
- Het is goed om ergens niet over te praten.
- Of: Het is heel waardevol om iets geheim te kunnen houden.
- Of: Men heeft niet altijd de behoefte, te luisteren naar wat je zegt.
- Of: Een gefluisterd woord kan men mijlen ver horen.