Oorijzer: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
k
Regel 1: Regel 1:
 
[[Bestand:WLANL - Lumperjack - Oorijzers, zilver, goud en verguld, periode 1830-1870.jpg|miniatuur|Friese Oorijzers, zilver, goud en verguld, periode 1830-1870]]
 
[[Bestand:WLANL - Lumperjack - Oorijzers, zilver, goud en verguld, periode 1830-1870.jpg|miniatuur|Friese Oorijzers, zilver, goud en verguld, periode 1830-1870]]
−
Een '''oorijzer''' (in sommige streken ook hoofdijzer genoemd), is een op het hoofd gedragen [[sieraad]], dat onderdeel is van de [[klederdracht]]. Het kwam cooral voor in de provincies Friesland en Groningen dat een rijke dracht kende. Maar het kwam ook elders voor.
+
Een '''oorijzer''' (in sommige streken ook '''hoofdijzer''' genoemd), is een op het hoofd gedragen [[sieraad]], dat onderdeel is van de [[klederdracht]]. Het kwam cooral voor in de provincies Friesland en Groningen dat een rijke dracht kende. Maar het kwam ook elders voor.
  
 
Aanvankelijk (eind 16e eeuw) was het oorijzer een smalle metalen beugel om de luxueuze ([[kant (textiel)|kanten]]) mutsen op hun plaats te houden. Het oorijzer werd over een ondermuts gedragen. De uiteinden met versierde knop rusten op de wang, die daardoor iets werd ingedrukt. In de loop der tijd groeide het oorijzer uit tot een pronkstuk, gemaakt van zilver of goud. Aan de voorzijde van de oorijzers staken versierde gouden plaatjes of krullen uit. Mutsspelden werden gebruikt om de kap aan het oorijzer te bevestigen. Omstreeks 1650 raakt het oorijzer uit de mode, maar op het platteland en in weeshuizen blijft het oorijzer onderdeel van de dracht. Het maakt dan ook deel uit van de bruidschat. Rond 1800 wordt de Duitse muts of [[luifelmuts]] vervangen door de [[sluiermuts]] of mantelmuts, waardoor het oorijzer ook beter tot z'n recht komt. Rond 1870 was het metalen kapje zo breed geworden, dat deze op een [[helm]] leek.
 
Aanvankelijk (eind 16e eeuw) was het oorijzer een smalle metalen beugel om de luxueuze ([[kant (textiel)|kanten]]) mutsen op hun plaats te houden. Het oorijzer werd over een ondermuts gedragen. De uiteinden met versierde knop rusten op de wang, die daardoor iets werd ingedrukt. In de loop der tijd groeide het oorijzer uit tot een pronkstuk, gemaakt van zilver of goud. Aan de voorzijde van de oorijzers staken versierde gouden plaatjes of krullen uit. Mutsspelden werden gebruikt om de kap aan het oorijzer te bevestigen. Omstreeks 1650 raakt het oorijzer uit de mode, maar op het platteland en in weeshuizen blijft het oorijzer onderdeel van de dracht. Het maakt dan ook deel uit van de bruidschat. Rond 1800 wordt de Duitse muts of [[luifelmuts]] vervangen door de [[sluiermuts]] of mantelmuts, waardoor het oorijzer ook beter tot z'n recht komt. Rond 1870 was het metalen kapje zo breed geworden, dat deze op een [[helm]] leek.

Versie van 22 okt 2024 14:29

Friese Oorijzers, zilver, goud en verguld, periode 1830-1870

Een oorijzer (in sommige streken ook hoofdijzer genoemd), is een op het hoofd gedragen sieraad, dat onderdeel is van de klederdracht. Het kwam cooral voor in de provincies Friesland en Groningen dat een rijke dracht kende. Maar het kwam ook elders voor.

Aanvankelijk (eind 16e eeuw) was het oorijzer een smalle metalen beugel om de luxueuze (kanten) mutsen op hun plaats te houden. Het oorijzer werd over een ondermuts gedragen. De uiteinden met versierde knop rusten op de wang, die daardoor iets werd ingedrukt. In de loop der tijd groeide het oorijzer uit tot een pronkstuk, gemaakt van zilver of goud. Aan de voorzijde van de oorijzers staken versierde gouden plaatjes of krullen uit. Mutsspelden werden gebruikt om de kap aan het oorijzer te bevestigen. Omstreeks 1650 raakt het oorijzer uit de mode, maar op het platteland en in weeshuizen blijft het oorijzer onderdeel van de dracht. Het maakt dan ook deel uit van de bruidschat. Rond 1800 wordt de Duitse muts of luifelmuts vervangen door de sluiermuts of mantelmuts, waardoor het oorijzer ook beter tot z'n recht komt. Rond 1870 was het metalen kapje zo breed geworden, dat deze op een helm leek.

  • Oorijzer met gouden krullen (Spijkenisse, ca. 1900)

  • Oorijzer met gouden plaatjes (Ameland)

  • Verschillende oorijzers in het Zuiderzeemuseum

  • Vrouw met oorijzer op Walcheren, 1967

  • Mutsspeld uit de collectie van het Zuiderzeemuseum

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Oorijzer&oldid=891777"