Slak: verschil tussen versies

Huidige versie van 19 jul 2023 om 08:01

Slakken of buikpotigen
Gastropoda

Leefgebied

Vrijwel wereldwijd

Leefomgeving

zowel op land (vochtige plekken) als in het water

Behoort tot de

Weekdieren (Mollusca), Dieren

Portaal

Biologie

Slakken (Gastropoda) zijn kleine dieren en vallen onder de stam weekdieren (zij hebben een zacht lichaam zonder botten). Slakken zijn de enige weekdieren die soms op het land leven. Ze houden van frisse koele plekken en vochtig weer. Je vindt ze daarom vaak tussen planten en hout.

Soorten

Er zijn zo’n 60.000 tot 75.000 verschillende soorten slakken bekend. Deze soorten kun je op verschillende manieren indelen. Zo zijn er slakken met een huisje (huisjesslakken) en slakken zonder huisje (naaktslakken). Er zijn slakken die via longen ademen (landslakken) en slakken die via kieuwen ademen (waterslakken). Ook zijn er slakken die planten eten (herbivoren), slakken die vlees eten (carnivoren) en slakken die restjes van andere dieren opeten (aaseters). In Nederland is de wijngaardslak het bekendst. Deze slak is vaak te vinden in de tuin.

Slakkenhuis

Het lichaam van de slak is zacht en kwetsbaar. De meeste slakken hebben daarom een schelp of een slakkenhuis. Dit beschermt de slak tegen uitdroging en tegen vijanden, zoals vogels of kikkers. De slak kan bij gevaar in zijn huisje kruipen en het huisje zelfs afsluiten met een speciaal slijm. Het huisje groeit met de slak mee.

Voortbewegen

De slak beweegt zich voort met zijn voet (een grote sterke spier in het lichaam van de slak). Door die spier samen te trekken en te ontspannen komt de slak vooruit. De slak glijdt over een laagje slijm dat hij zelf heeft gemaakt. Dit beschermt hem tegen harde stukjes op de ondergrond. Daarom zie je vaak een slijmerig slakkenspoor achter een slak.

De anatomie van een slak 1 = schelp 2 = hepatopancreas 3 = long 4 = anus 5 = ademopening 6 = oog 7 = tentakel 8 = hersenknoop 9 = speekselbuis 10 = mondopening 11 = krop 12 = speekselklier 13 = geslachtsopening 14 = penis 15 = vagina 16 = slijmklier 17 = eileider 18 = pijlzakje 19 = voet 20 = maag 21 = nier 22 = mantel 23 = hart 24 = zaadleider

Kijken, voelen en eten

De slak heeft vier voelsprieten: twee grote en twee kleine. Hiermee tast de slak de omgeving af. Op de twee grote voelsprieten bevinden zich de ogen van de slak. Met de kleine voelsprieten kan de slak ruiken. Ook heeft de slak een mond. Op zijn tong zitten wel duizend kleine tandjes. Hiermee kan de slak bladeren of dieren (zoals wormen) vermalen.

Voortplanten

Slakken zijn tweeslachtig. Dat betekent dat elke slak zowel mannelijk als vrouwelijk is. Elke slak kan dus elke andere slak bevruchten. Sommige slakken kunnen zelfs zichzelf bevruchten. Een slak legt eitjes. Wanneer de eitjes uitkomen, hebben de jonge slakken al een dun, zacht huisje.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+{{Infobox dier
-[[Afbeelding:Slak.jpg|thumb|right|250px| Slak met huis]]
+|Naam                   = Slakken of buikpotigen
-Slakken en naaktslakken leven van planten, plantenresten, wormen, insecten, fruit en alles wat in aanmerking komt als voedsel. Helaas vallen daar ook sierplanten en groenten onder. Maar over het algemeen heeft een wat minder nette tuinder minder last van slakken, dan degene die elk blaadje en onkruidje van de grond haalt. Een milieuvriendelijke bestrijding is altijd de beste manier. Leg een plank of iets anders waar slakken onder kunnen kruipen in de tuin. Haal de volgende dag de diertjes weg en breng ze naar een park of plantsoen. Duco Haarman
+|Wetenschappelijke naam = Gastropoda
+|Afbeelding             = [[Bestand:Helixpomatia2.jpg|250px]]
-Natuurlijk hebben slakken ook andere vijanden. Kevers, kikkers, egels en muizen eten allemaal slakken, maar de grootste vijand is toch wel de lijster. Deze vogels slaan de slakken op stenen kapot.
+|IUCN-status            = (zie onder)
+|Leefgebied             = Vrijwel wereldwijd
-In de winter schuilen slakken onder stenen, hout of bladeren en zegelen hun huisje af met een laag slijm. Duco Haarman
+|Leefomgeving           = zowel op land (vochtige plekken) als in het water
+|Behoort tot de         = [[Weekdieren]] (Mollusca), [[Dieren]]
-Als je een slak zijn ogen (die zitten op steeltjes, dat zijn dus geen voelsprieten) aanraakt, trekt hij ze naar binnen.<BR>
+|AfbeeldingLeefgebied   =
-Er zijn ook slakken die 30 centimeter in 3 minuten kruipen.<BR>
+}}
-Als je een rondje maakt met water en de slak daar in zet dan kruipt hij er overheen.<BR>
-En met suiker dan doet hij niks.<BR>
-En met zout gaat hij dood.<BR> Duco Haarman
-Slakken laten altijd slijmsporen achter.
-==Videolinks==
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20050617_slakken01_high.wmv Slakken]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20030611_poelslak01_high.wmv Poelslak]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20030611_poelslak02_high.wmv Van eitje tot poelslak]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20031127_cndpclipsb15wijnga_high.wmv Wijngaardslak]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20031127_cndpclipsb16wijnga_high.wmv Etende wijngaardslak]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20031127_cndpclipsb32zeenaa_high.wmv Zeenaaktslak]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20060609.asf Klokhuisfilmpje over slakken
+'''Slakken''' (Gastropoda) zijn kleine [[dieren]] en vallen onder de stam [[weekdieren]] (zij hebben een zacht lichaam zonder botten). Slakken zijn de enige weekdieren die soms op het land leven. Ze houden van frisse koele plekken en vochtig weer. Je vindt ze daarom vaak tussen planten en hout.
+==Soorten==
+Er zijn zo’n 60.000 tot 75.000 verschillende soorten slakken bekend. Deze soorten kun je op verschillende manieren indelen. Zo zijn er slakken met een huisje (huisjesslakken) en slakken zonder huisje (naaktslakken). Er zijn slakken die via longen ademen (landslakken) en slakken die via kieuwen ademen (waterslakken). Ook zijn er slakken die planten eten ([[Herbivoor|herbivoren]]), slakken die vlees eten ([[Carnivoor|carnivoren]]) en slakken die restjes van andere dieren opeten (aaseters). In Nederland is de [[wijngaardslak]] het bekendst. Deze slak is vaak te vinden in de tuin.
+==Slakkenhuis==
+Het lichaam van de slak is zacht en kwetsbaar. De meeste slakken hebben daarom een [[schelp]] of een [[slakkenhuis]]. Dit beschermt de slak tegen uitdroging en tegen vijanden, zoals vogels of kikkers. De slak kan bij gevaar in zijn huisje kruipen en het huisje zelfs afsluiten met een speciaal slijm. Het huisje groeit met de slak mee.
+==Voortbewegen==
+De slak beweegt zich voort met zijn voet (een grote sterke spier in het lichaam van de slak). Door die spier samen te trekken en te ontspannen komt de slak vooruit. De slak glijdt over een laagje slijm dat hij zelf heeft gemaakt. Dit beschermt hem tegen harde stukjes op de ondergrond. Daarom zie je vaak een slijmerig [[slakkenspoor]] achter een slak.
+[[Bestand:Scheme snail anatomy-numbers.svg|miniatuur|250x250px|'''De anatomie van een slak'''
+= schelp
+= hepatopancreas
+= long
+= anus
+= ademopening
+= oog
+= tentakel
+= hersenknoop
+= speekselbuis
+= mondopening
+= krop
+= speekselklier
+= geslachtsopening
+= penis
+= vagina
+= slijmklier
+= eileider
+= pijlzakje
+= voet
+= maag
+= nier
+= mantel
+= hart
+= zaadleider]]
+==Kijken, voelen en eten==
+De slak heeft vier [[voelsprieten]]: twee grote en twee kleine. Hiermee tast de slak de omgeving af. Op de twee grote voelsprieten bevinden zich de ogen van de slak. Met de kleine voelsprieten kan de slak ruiken. Ook heeft de slak een mond. Op zijn tong zitten wel duizend kleine tandjes. Hiermee kan de slak bladeren of dieren (zoals wormen) vermalen.
+==Voortplanten==
+Slakken zijn tweeslachtig. Dat betekent dat elke slak zowel mannelijk als vrouwelijk is. Elke slak kan dus elke andere slak bevruchten. Sommige slakken kunnen zelfs zichzelf bevruchten. Een slak legt eitjes. Wanneer de eitjes uitkomen, hebben de jonge slakken al een dun, zacht huisje.
 <!-- HET VOLGENDE LATEN STAAN, AUB -->
 [[Categorie:Woordenschat]]
 [[Categorie:Basiswoordenlijstgroep1]]
-[[Categorie:Dieren]]
+[[Categorie:Weekdieren]]