Troposfeer: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
k (replaced: [[File: → [[Bestand:) |
|||
| (8 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | [[Bestand:Atmosfeer-opbouw.png|thumb|250px|Opbouw van de atmosfeer]] |
||
| ⚫ | |||
| − | De troposfeer is het onderste deel van de [[atmosfeer]] of dampkring om de aarde. Boven de [[poolgebieden]] is de troposfeer 8 kilometer hoog. In [[Nederland]] is de troposfeer 10 kilometer hoog. In de [[tropen]] is de troposfeer 16 kilometer hoog. Het onderste deel van de troposfeer heet de planetaire grenslaag (PGL) |
+ | De '''troposfeer''' is het onderste deel van de [[atmosfeer]] of dampkring om de aarde. Boven de [[poolgebieden]] is de troposfeer 8 kilometer hoog. In [[Nederland]] is de troposfeer 10 kilometer hoog. In de [[tropen]] is de troposfeer 16 kilometer hoog. Het onderste deel van de troposfeer heet de planetaire grenslaag (PGL) of ook wel atmosferische grenslaag. Boven de PGL heb je de vrije atmosfeer. De bovenkant de van de troposfeer heet de tropopauze. Deze vormt de grens tussen de troposfeer en de volgende laag: de [[stratosfeer]]. Kenmerk van de troposfeer is dat de temperatuur met 6,5 graden [[Celsius]] afneemt als je 1000 meter hoger komt. In de stratosfeer neemt de temperatuur juist weer toe. De temperatuur boven in de troposfeer is -55 graden Celsius. |
| + | De temperatuur daalt omdat de lucht van onder verwarmd wordt door de aarde. De aarde weerkaatst namelijk het warme zonlicht. Die warmte wordt opgenomen in de lucht. Hoger in de lucht dringt minder straling door en wordt ook minder opgenomen omdat de luchtdruk afneemt. In de tropopauze verandert de temperatuur bijna niet. Vliegtuigen vliegen net onder de tropopauze. De motoren van de vliegtuigen werken beter bij koudere temperaturen. |
||
| + | De [[luchtdruk]] onder in de troposfeer is ongeveer 1 bar (om precies te zijn 1013 [[millibar]]) groot. Tot 4000 meter hoogte neemt de luchtdruk gemiddeld per 8 meter, 1 millibar af. Op 4000 meter hoogte is de luchtdruk dus ongeveer 613 millibar. De [[lucht]] is hier ijl. Ademen gaat daardoor moeilijker. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | De planetaire grenslaag is tussen de 200 meter en 2 kilometer dik. Dat is afhankelijk van het soort [[aardoppervlak]] en het tijdstip van de dag. Kenmerk van de PGL is dat het veel invloed heeft op het weer. Dat doet het op verschillende manieren. De wind die langs het aardoppervlakte waait |
||
| − | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| − | * 99 procent van alle |
||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | The word troposphere derives from the Greek: tropos for "turning" or "mixing," reflecting the fact that turbulent mixing plays an important role in the troposphere's structure and behavior. Most of the phenomena we associate with day-to-day weather occur in the troposphere.[2] |
||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Most commercial aircraft are flown below the tropopause or "trop" if at all possible to take advantage of the troposphere's temperature lapse rate. Jet engines are more efficient at lower temperatures. |
||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | . Zweefvliegers en luchtballonnen blijven bijna altijd in de troposfeer. |
||
| − | |||
| − | |||
| − | (tot 10 km) dalende temperatuur tot -55°C. De aarde straalt opgenomen zonnestraling terug als warmtestraling. Deze wordt door de steeds ijlere atmosfeer op grotere hoogte steeds slechter geabsorbeerd: dalende temperatuur. |
||
| − | |||
| − | |||
| − | De troposfeer wordt voornamelijk vanaf het aardoppervlak verwarmd, zodat de temperatuur er naar boven toe daalt. Bij de evenaar reikt de troposfeer hoger dan op andere breedten. |
||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | De troposfeer is veruit de belangrijkste laag. Vier vijfde gedeelte (dat is 80%) van alle lucht bevindt zich in de troposfeer. Dat komt door de aantrekkingskracht van de aarde. Die trekt de luchtdeeltjes zoveel mogelijk naar beneden. |
||
| − | |||
| − | Als er minder lucht in de troposfeer zou zijn, konden we geen adem meer halen. Bergbeklimmers komen soms op bergtoppen van meer dan vijf kilometer hoog. Zelfs daar is al te weinig lucht om normaal adem te kunnen halen. Alleen met speciale apparaten kan dat nog. Er is nóg een reden waarom de troposfeer zo belangrijk is. Alle weersverschijnselen vinden plaats in deze laag. Regen, wind, bewolking, alles vind je in de troposfeer. De lucht is er dan ook niet rustig. Dat kun je goed merken wanneer je 's avonds naar de sterren kijkt. De sterren fonkelen. Dat komt door de beweging van de lucht in de troposfeer. Toch is deze laag helemaal niet zo dik. Iets meer dan tien kilometer. |
||
| − | |||
| − | |||
| − | Als de aarde zo klein zou zijn als een voetbal, was de troposfeer maar een fractie van een millimeter dik! Boven de troposfeer ligt de tropopauze. |
||
| − | |||
| − | Het is het overgangsgebied tussen de troposfeer en de stratosfeer. |
||
| + | [[Bestand:Troposfeer.PNG|500px|none|thumb|Troposfeer]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | De planetaire grenslaag is vanaf het aardoppervlak tussen de 200 meter en 2 kilometer dik. Dat is afhankelijk van het soort [[aardoppervlak]] en het tijdstip van de dag. Kenmerk van de PGL is dat het veel invloed heeft op het weer. Dat doet het op verschillende manieren. De wind die langs het aardoppervlakte waait ondervindt wrijving van het aardoppervlak. Hierdoor ontstaat [[turbulentie]]. De aarde straalt de warmte die ze krijgt van de [[zon]] weer uit in de troposfeer. Zo ontstaat ook [[thermiek]]. De zonnestralen verwarmen op die manier de lucht. Vocht dat verdampt van de bodem en planten zorgen voor vochtigheid in de lucht. |
||
| + | [[Bestand:PBLimage.jpg|500px|none|thumb|De rode streepjeslijn geeft de bovenkant van de planetaire grenslaag aan.]] |
||
| − | De term troposfeer is afgeleid van het Griekse woord "tropos", dat staat voor bewegen of mengen. Deze regio, die constant in beweging is, heeft ook de hoogste dichtheid. De troposfeer bestaat voornamelijk uit stikstofgas en zuurstofgas. |
||
| + | Het woord troposfeer is afgeleid van het Griekse woord tropos. Het Griekse woord tropos betekent "draaien" of "mengen". Zoals je net las is de lucht in de onderste laag van de troposfeer druk in beweging en is het daarom een passende naam. |
||
| − | Het verschil in luchttemperatuur in deze laag is groot in vergelijking met de andere lagen. Op zeeniveau ongeveer 17 °C tot -52 °C bij het begin van de tropopauze. De oorzaak van dat temperatuurverloop is het broeikaseffect. De aarde zendt aardse straling uit. Waar de inkomende zonnestraling een korte golflengte heeft, is de uitgaande aardse straling langgolfig (infrarood). Dit komt doordat de temperatuur van de aarde lager is dan die van de zon. De atmosfeer absorbeert langgolvige straling beter dan kortgolvige, zodat de opwarming van de atmosfeer vooral via het aardoppervlak plaatsvindt. Van de uitgaande straling wordt 82% geabsorbeerd door de broeikasgassen in de atmosfeer. Daardoor is de gemiddelde temperatuur op aarde geen -18ºC, maar 15ºC. |
||
| ⚫ | |||
| − | Hoe hoger in de atmosfeer, hoe minder van die straling doordringt en geabsorbeerd kan worden en dus hoe kouder. De verticale temperatuurgradiënt in de troposfeer neemt gemiddeld 6,5 °C per km af. Er komen echter tropopauzebreuken voor met een ander temperatuurverloop. Dit is het geval bij de straalstromen. In de tropopauze stijgt of daalt de temperatuur nauwelijks. Dit is de scheidslijn met de stratosfeer. Hier neemt de temperatuur toe met de hoogte. |
||
| ⚫ | |||
| − | Troposfeer |
||
| + | * De lucht in de troposfeer zorgt ervoor dat we kunnen ademhalen; |
||
| + | * de lucht in de troposfeer bestaat voor al uit [[stikstofgas]] en [[zuurstofgas]]; |
||
| + | * doordat er veel [[waterdamp]] in de troposfeer zit, ontstaan hier ook de meeste [[wolk]]en en [[neerslag]]. |
||
| ⚫ | |||
| + | [[Categorie:Natuur]] |
||
| − | In de troposfeer is er een relatief hoog waterdampgehalte. Vrijwel alle waterdamp in de atmosfeer bevindt zich in deze onderste laag. Daardoor komt vooral in deze laag bewolking en neerslag voor. Door het hoge waterdampgehalte is er veel turbulentie en door de veelvuldige instabiliteit van de troposfeer is er veel convectie. Er is daardoor een sterke menging, zodat de lucht geen kans krijgt om zich te scheiden in de zwaardere en lichtere bestanddelen. Daarmee is de troposfeer het onderste deel van de homosfeer. |
||
| + | [[Categorie:Luchtlaag]] |
||
Huidige versie van 13 feb 2021 om 10:21
De troposfeer is het onderste deel van de atmosfeer of dampkring om de aarde. Boven de poolgebieden is de troposfeer 8 kilometer hoog. In Nederland is de troposfeer 10 kilometer hoog. In de tropen is de troposfeer 16 kilometer hoog. Het onderste deel van de troposfeer heet de planetaire grenslaag (PGL) of ook wel atmosferische grenslaag. Boven de PGL heb je de vrije atmosfeer. De bovenkant de van de troposfeer heet de tropopauze. Deze vormt de grens tussen de troposfeer en de volgende laag: de stratosfeer. Kenmerk van de troposfeer is dat de temperatuur met 6,5 graden Celsius afneemt als je 1000 meter hoger komt. In de stratosfeer neemt de temperatuur juist weer toe. De temperatuur boven in de troposfeer is -55 graden Celsius.
De temperatuur daalt omdat de lucht van onder verwarmd wordt door de aarde. De aarde weerkaatst namelijk het warme zonlicht. Die warmte wordt opgenomen in de lucht. Hoger in de lucht dringt minder straling door en wordt ook minder opgenomen omdat de luchtdruk afneemt. In de tropopauze verandert de temperatuur bijna niet. Vliegtuigen vliegen net onder de tropopauze. De motoren van de vliegtuigen werken beter bij koudere temperaturen.
De luchtdruk onder in de troposfeer is ongeveer 1 bar (om precies te zijn 1013 millibar) groot. Tot 4000 meter hoogte neemt de luchtdruk gemiddeld per 8 meter, 1 millibar af. Op 4000 meter hoogte is de luchtdruk dus ongeveer 613 millibar. De lucht is hier ijl. Ademen gaat daardoor moeilijker.
Planetaire grenslaag
De planetaire grenslaag is vanaf het aardoppervlak tussen de 200 meter en 2 kilometer dik. Dat is afhankelijk van het soort aardoppervlak en het tijdstip van de dag. Kenmerk van de PGL is dat het veel invloed heeft op het weer. Dat doet het op verschillende manieren. De wind die langs het aardoppervlakte waait ondervindt wrijving van het aardoppervlak. Hierdoor ontstaat turbulentie. De aarde straalt de warmte die ze krijgt van de zon weer uit in de troposfeer. Zo ontstaat ook thermiek. De zonnestralen verwarmen op die manier de lucht. Vocht dat verdampt van de bodem en planten zorgen voor vochtigheid in de lucht.
Het woord troposfeer is afgeleid van het Griekse woord tropos. Het Griekse woord tropos betekent "draaien" of "mengen". Zoals je net las is de lucht in de onderste laag van de troposfeer druk in beweging en is het daarom een passende naam.
Feiten over de troposfeer
- 80 procent van alle luchtmassa vind je in de troposfeer. Dit komt door de zwaartekracht van de aarde;
- De lucht in de troposfeer zorgt ervoor dat we kunnen ademhalen;
- de lucht in de troposfeer bestaat voor al uit stikstofgas en zuurstofgas;
- doordat er veel waterdamp in de troposfeer zit, ontstaan hier ook de meeste wolken en neerslag.
| Lagen van de atmosfeer | |||
|---|---|---|---|
| Troposfeer · Tropopauze · Stratosfeer · Stratopauze · Mesosfeer · Mesopauze · Thermosfeer · Thermopauze · Exosfeer | |||