Doleantie

Abraham Kuyper, de man onder wie de Doleantie plaatsvond

De Doleantie is een kerkscheuring die in 1886 onder leiding van de theoloog, politicus en journalist Abraham Kuyper plaatsvond. Maarliefst 180.000 zogenaamde dolerenden verlieten daarbij de Nederlandse Hervormde Kerk.

De Doleantie was één van de twee grote afscheidingen van de Nederlandse Hervormde Kerk in de 19e eeuw. De andere was de Afscheiding van 1834.

Oorzaken

Er waren een aantal redenen waarom diverse groepen orthodoxe gereformeerden die kerk verlieten:

• Eind 18e en begin 19e eeuw had de Nederlandse Hervormde Kerk een liberaal klimaat, wat wil zeggen dat ze veel waarde aan vrijheid hechtten.
• De Nederlandse Hervormde Kerk stond onder het autoritaire kerkgezag van koning Willem I, wat wil zeggen dat de koning veel macht over de kerk had en erg streng was.
• De Evangelische Gezangen werden ingevoerd, wat wil zeggen dat mensen nu ook gezangen zongen naast de psalmen.

Gevolgen

Over het gehele land sloten ruim 300.000 personen zich bij de Doleantie aan. Door de Doleantie verloor de Nederlandse Hervormde Kerk in één klap ongeveer 10 procent van haar leden. Het percentage hervormden van de bevolking daalde van 55% naar 49%. Op 17 juni 1892 voegden de dolerenden zich samen met bijna de hele Christelijke Gereformeerde Kerken en werden de Gereformeerde Kerken in Nederland gesticht. Ze noemden zich de Nederduitse Gereformeerde Kerk.

Bronnen

• De doleantie. (z.d.). https://www.kunstbus.nl/cultuur/De+Doleantie.html
• Koops, E. (2022). Doleantie (1886) – Kerkscheuring. Historiek. https://historiek.net/doleantie-1886-nhk-hervormde-kerk/74831/