Onkruid

Onkruid is een verzamelnaam voor ongewenste planten in een gebied, meestal een tuin. Het weghalen ervan noem je onkruid wieden.

Eigenlijk is onkruid een rare term. Want je kunt tegen elke plant zijn en dan zouden dus alle planten onkruid zijn. Heb je echter planten die woekeren (overdadig groeien) op plekken waar je dat niet wil, dan is dat ongewenst en noemen we het onkruid. Dezelfde plant zou in een wilde tuin prima kunnen staan. Het hangt er dus maar net vanaf waar de plant staat en hoe de mens er tegenaan kijkt.

Schadelijke (on)kruiden

• Het onkruid kan op een akker met graan ervoor zorgen dat de graanoogst verminderd en dat is niet wenselijk. Voorbeelden van dergelijke onkruiden zijn Akkerdistel, Akkermelkdistel, Duist, Klaproossoorten, grote Windhalm en Akkermunt.
• Soms kan de plant een ongewenst effect hebben op de groei van de plant die wél gewenst is. Het verstikt die plant bijvoorbeeld. Dit gebeurt nog wel eens bij bepaalde waterplanten die andere waterplanten verdringen. Zo bezorgd het Fontijnkruid al jaren overlast in de Randmeren (Gooimeer, Veluwemeer) voor de zwemmers en de pleziervaart.
• Een giftige plant die brandwonden veroorzaakt is de Reuzenberenklauw. Eigenlijk een plant met prachtige bloemen, maar de stekeltjes zijn zeker voor kinderen best gevaarlijk. Het is veel erger dan Brandnetel die vooral een brandende jeuk geeft (terwijl je er wel soep van kan maken). Andere giftige planten hebben best een sierwaarde maar zijn gevaarlijk vanwege giftige stoffen, zoals het Vingerhoedskruid. Ook de bessen van de taxus zijn giftig. Vooral voor paarden!
• Onkruiden kunnen zo sterk zijn, dat ze zelfs gebouwen kunnen beschadigen. Klimop is daar een voorbeeld van. Nog erger is de Japanse Duizendknoop die ook moeilijk te bestrijden is. In 2023 lopen er in sommige gemeenten proeven met varkens. Deze vreten de wortelresten weg. Deze plant is een zogeheten exoot (invasieve soort) en hoort niet in Nederland thuis.

• 

  Bloemschermen van de Berenklauw

• 

  Vingerhoedskruid

• 

  Bessen van de taxus

• 

  Brandnetel

• 

  Akkerdistel

• 

  Klimop kan muren beschadigen

• 

  Japanse Duizendknoop

• 

  Klaproos

Gunstige (On)kruiden

• Bepaalde onkruiden zijn juist een aanwijzing dat het milieu op een bepaalde plek juist gunstig is. Zo kunnen bepaalde mossen en korstmossen aangeven dat er sprake is van voldoende vocht of een schone lucht.
• Klaver is een prima groenbemester en kan ondergespit worden om weer voeding aan de grond te geven. Brandnetel trekt gunstige insecten aan.
• Andere onkruiden zijn weer eetbaar en trekken bijen aan, zoals de Paardenbloem en het Madeliefje.
• Gelukkig zie je bij de akkers weer steeds vaker Korenbloemen en Klaprozen. Boeren laten een strook rond de akker ongemoeid zodat dergelijke planten er kunnen groeien, wat behalve de mooie kleuren ook gunstig is voor de bijen. Zevenblad in de tuin is niet echt fijn omdat ze hele wortelstelsels maken, maar is mooi in de wegberm.

• 

  Korenbloemen

• 

  Akkerviooltje

• 

  Zevenblad

• 

  Paardenbloem

Men begint steeds meer te beseffen dat (on)kruiden belangrijk kunnen zijn voor de biodiversiteit. In de ecologische landbouw wordt er dan ook steeds meer op een goede manier rekening mee gehouden. Ook het gebruik van onkruidverdelger (gif) probeert men terug te dringen. Steeds vaker zie je dat boeren een rand met (on)kruiden laten groeien langs de akkers. Deze randen zijn gunstig voor allerlei dieren, en trekt insecten aan. Dit is ook belangrijk voor de bestuiving van het voedselgewas wat op de akker staat.