Lier (werktuig)

Lier zoals op een grotere zeilboot om de mast overeind te hijsen of neer te laten zakken.

Een lier is een werktuig dat wordt gebruikt om zware spullen mee op te tillen in combinatie met een kraan. In zijn eenvoudigste vorm bestaat het uit een spoel (ronde balk of trommel) die aan een handslinger is bevestigd. Je draait met een hendel het kleine tandwiel heel vaak rond. Dat kost weinig kracht. Het grote tandwiel maakt weinig rondjes, maar heeft wel veel kracht. Met deze technologie maak je je eigen kracht groter. Dus als je zelf niet zo sterk bent, kan je door een lier te gebruiken toch iets heel zwaars, zoals een auto, optillen. Denk maar aan een takelwagen. Op een lier kan bijvoorbeeld een ijzeren kabel worden opgewonden. Op zeiljachten zijn het veelal touwachtige lijnen.

Voorbeeld van een kaapstander

Op de tekening is de ronde balk, trommel of haspel liggend gemonteerd. Op oude zeilschepen of kranen had je staande trommels. Deze werd door meerdere personen rondgedraaid en heet een kaapstander. Behalve zeilen kunnen er ook ankers en visnetten mee omhoog getakeld worden.

Om terugslaan te voorkomen zit er vaak een ratel bij het grote tandwiel van de lier. Door deze 'in z'n vrij' te zetten kan de kabel weer afgerold worden.

Ook een lift hangt aan kabels die op- en afgerold worden op een elektrisch aangedreven lier. Hierbij zijn remschijven aangebracht om de lift op een gewenste hoogte te laten stoppen.

Galerij

• 

  Lier op een zeilboot

• 

  Lier met heisblok (takel)

• 

  Liftkabels op elektrisch aangedreven lier

• 

  Model van een Romeinse kraan met een lier