Klooster van Geghard
Klooster van Geghard en de Boven-Azatvallei | |
Land | ![]() |
Plaats | Goght |
UNESCO-regio | Europa en Noord-Amerika |
Eigenschappen | |
Werelderfgoed sinds | 2000 |
Status | Niet-bedreigd |
Type | Cultureel |
Meer informatie | www.unesco.org |
Werelderfgoedlijst van UNESCO |
Het klooster van Geghard is een klooster in Armenië. Het gebouw staat bij het plaatsje Goght. Dat is ongeveer op 40 kilometer afstand van de hoofdstad Jerevan. Volgens het verhaal werd het klooster in de 4e eeuw gesticht door Gregorius de Verlichter. Hij was de stichter van de Armeens-Apostolische Kerk. Het klooster wordt voor het eerst genoemd in de 7e eeuw.
Samen met de Boven-Azatvallei staat het klooster van Gegard op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Het complex bestaat uit verschillende kerken en graven uit verschillende periodes. Die laten goed zien hoe de Armeense architectuur veranderde over de jaren heen.
Geschiedenis
Het klooster werd in de 4e eeuw gesticht door Gregorius de Verlichter. Op de plaats waar het klooster staat, lag een natuurlijke waterbron in een grot. Inwoners van de regio vereerden die bron voor de komst van het christendom. Het klooster heette toen Ayrivank (het klooster van de grot). Het is onduidelijk hoe het klooster er precies uitzag. Volgens Armeense historici waren er naast religieuze gebouwen ook enkele woningen. In 923 werd het klooster geplunderd door de Arabieren. Zij naast kostbaarheden ook manuscripten mee. Hierna staken zij het gebouw in de brand, waardoor er niet meer over van bleef.
De ruïnes bleven vervolgens meer dan 100 jaar zo staan. Men besloot het klooster pas weer op te bouwen in de jaren 1160. De hoofdkerk werd geopend in 1215. Hierna werden enkele kapellen in de rotsen gebouwd. Tegen het einde van de 13e eeuw stond het klooster bekend als het klooster van de Zeven Kerken of het klooster van de Veertig Altaars.
Het klooster heeft een zeer belangrijk relikwie. Dat is de speer waarmee Jezus Christus aan het kruis verwond werd. Volgens de overlevering had de apostel Judas Taddeüs (niet te verwarren met Judas Iskariot) die speer meegenomen naar Armenië. De speer wordt voor het eerst genoemd in 1250. Waar de meeste kunstschatten nu uit het klooster verdwenen zijn, ligt de speer hier nog altijd. In 1687 werd een speciale kist voor het object gemaakt.
Gebouwen
Hoofdkerk

De hoofdkerk (Katoghike) werd gebouwd door de broers Zakare en Ivane in 1215. Zij waren generaals van de Georgische koningin Tamar. De kerk is gebouw tegen de berg aan. Toch is dat van de binnenkant niet duidelijk. Op de muren staan namen van mensen die gedoneerd hebben voor de bouw van de kerk. Van bovenaf heeft de kerk de vorm van een kruis.
De zuidelijke gevel van de kerk is versierd met een tympanun. Hierop zijn onder meer granaatappels, duiven, een leeuw en een os te zien. De tympanun beeldt de macht van de prins af.
Sacristie
De sacristie (gavit) ligt naast de hoofdkerk. Deze werd gebouwd tussen 1215 en 1225. De sacristie werd gebruikt voor vergaderingen en onderwijs, maar ook voor pelgrims en andere bezoekers. Het bouw lijkt een beetje op een kelder met vier pilaren en kaarsen aan de zijkanten voor licht.
In het midden is een opening in het dak naar buiten. Hierdoor komt er ook natuurlijk licht binnen. Vermoedelijk is de sacristie ook geïnspireerd door islamitische architectuur.
Rotskerk met bron
In de jaren 1240 werd de rotskerk gebouwd. Deze kerk is uitgehakt in de rotsen. Ook deze kerk heeft de vorm van een kruis. De kerk is gemaakt door een architect met de naam Galdzak. Zijn naam staat op het gebouw versierd met granaatappels.
Zhamatun
De zhamatun is een soort van mausoleum waar de lichamen van de familie Proshyan begraven liggen. Die familie was eigenaar van het klooster. In het klooster zijn er twee van dit soort bouwwerken. Er is het grote Zhamatun en het kleine Zhamatun. Het tweede deel werd later gebouwd en is hoger gelegen. Ook de Zhamatun werd in de rotsen uitgehakt.
Proshyankapel
De Proshyankapel werd in 1283 aangelegd. Deze kapel is volledig uit de rotsen gehakt en rijkelijk versierd van binnen. Binnen kun je reliëfs zien van strijders, dieren, kruizen en bloempatronen. De familie was een fan van geometrische patronen. Hierdoor vindt je een hoop driepassen en vierpassen. Via het plafond en enkele kleine ramen in de zijkanten komt natuurlijk licht binnen.
Kapel van Sint-Gregorius
De Kapel van Sint-Gregorius is vernoemd naar Gregorius de Verlichter. De kapel werd ergens voor 1177 gebouwd. Hierdoor is het het oudste deel van het klooster.
Galerij
![]() |
Werelderfgoed in Armenië | ![]() | |
---|---|---|---|
Kloosters van Haghpat en Sanahin · Kathedraal en kerken van Etsjmiadzin en archeologisch Zvartnots · Klooster van Geghard en de Boven-Azatvallei |