Grieks-Calabrisch
Grieks-Calabrisch (Γκραίκο in het Grieks-Calabrisch) is een dialect van het Grieks, en het wordt gesproken in de Italiaanse regio Calabrië. Het is een zeer kleine taal, met maar ongeveer 2.000 sprekers, hierdoor is het officieel een bedreigde taal. De taal komt grotendeels overeen met normaal Grieks, en sprekers van de ene taal kunnen de sprekers van de andere taal vaak, maar niet altijd verstaan.
Geschiedenis
Vroeger
Grieks-Calabrisch komt net als Griko nog uit de tijd waarin het zuiden van Italië onder bestuur van het Byzantijnse Rijk was. Dit duurde van 535 tot 1071, meer dan 500 jaar. Hierdoor gingen veel mensen in Calabrië Grieks spreken. Ook kwamen veel Grieken naar Calabrië, het was namelijk een rijke regio. In 1071 veroverde de Normandische avonturier Robert Guiscard de gebieden in Zuid-Italië die nog eigendom waren van de Byzantijnen. Het gebruik van de taal Grieks-Calabrisch begon hierdoor te verminderen, maar bleef nog eeuwen lang een grote taal in Zuid-Calabrië, gesproken door vooral etnisch Griekse mensen 
. Na de 16e eeuw begon de taal wel heel snel af te nemen, op bijna alle plekken waar het nog werd gesproken werd de taal verdreven door het Italiaanse dialect Calabrisch, wat op Grieks-Calabrisch gebaseerd is. Toen Benito Mussolini in Italië de macht overnam was de taal een doelwit van discriminatie geworden, wat er toe leidde dat de taal bijna volledig uitstierf. Sindsdien zijn er nog maar een paar duizend sprekers over.
Tegenwoordig
Tegenwoordig is van de taal dus nog weinig over. De enige sprekers zijn de verre afstammelingen van de Griekse mensen die naar Calabrië verhuisden tussen de 6e en 11e eeuw. De taal is wel een belangrijke factor in het Italiaanse dialect Calabrisch, die door de aanwezigheid van het Grieks-Calabrisch vroeger veel grammaticale overeenkomsten heeft. Ook de cultuur van de Griko is nog steeds redelijk zichtbaar. Poëzie en muziek van de Griko zijn namelijk populair in Griekenland en Italië, maar vaak zijn de stukken al honderden jaren oud. Veel mensen die nu nog Grieks-Calabrisch spreken zijn oud, en de jongere mensen beginnen vaak Italiaans te spreken en vergeten de taal waarmee ze zijn opgegroeid.
Taal
Wetenschappers zijn er nog niet uit of de taal afstamt van het Oud-Grieks of van de Byzantijnse tijd, maar in beide gevallen heeft deze taal het toch gepresteerd om honderden jaren geïsoleerd van andere Griekse talen of dialecten voort te blijven bestaan. De taal komt erg overeen met Grieks. Er zijn echter een aantal belangrijke verschillen. Bij de meeste woorden uit het Grieks is de typische -s aan het einde weggevallen. Veel grammatica is wel hetzelfde als gewoon Grieks. Grieks-Calabrisch is ook een iets conservatievere taal dan Grieks, hierdoor bestaan er in het Griko en Grieks-Calabrisch een aantal woorden die uit de oude tijd afstammen die in het moderne Grieks niet meer veel worden gebruikt. Ook zijn er een aantal Italiaanse woorden in het Grieks-Calabrisch en Griko gestrand. Zo is de zin Ik denk altijd aan jou is in het Grieks Εγώ πάντα εσένα σκέφτομαι, maar in het Grieks-Calabrisch is het Εβώ πάντα σε σένα πενσέω, er is een duidelijk verschil tussen σκέφτομαι en πενσέω, want πενσέω (uitspraak: Penseo) komt van het Italiaanse woord Penso.
Griko Cultuur
Griko is de benaming van de etnisch Griekse bevolking in zuidelijk Italië en stammen af van de tijd dat de Byzantijnen het gebied bestuurde. De cultuur wordt gekenmerkt door een rijke geschiedenis van verhalen, gedichten en muziek. Op het feest Notte della Taranta (Nacht van de Taranta), dat jaarlijks wordt gevierd in Lecca, wordt veel muziek gespeeld die van Griko afkomstig zijn, er zijn ook een aantal moderne muziekgroepen die in Grieks-Calabrisch zingen, maar die zijn vaak niet afkomstig van de Griko-gemeenschap. De Griekse overheid geeft steun aan de cultuur en de taal van de Griko, maar het heeft nog niet geholpen. De cultuur van de Griko is helaas net als de taal snel aan het verdwijnen, en de vraag is of de taal en de cultuur nog langer dan een paar generaties meegaan.