Doodstraf
De doodstraf is de zwaarste straf die iemand kan krijgen voor een misdaad. Het betekent dat iemand door een rechter tot de dood veroordeeld wordt.
Vroeger was de doodstraf bijna overal ter wereld een vrij normale straf voor ernstige misdrijven. Tegenwoordig is de doodstraf in Nederland, net als in de meeste andere landen, afgeschaft. In een aantal landen, onder andere de Verenigde Staten, China en Iran is de doodstraf er nog wel. Ook in de meeste van die landen wordt de doodstraf gezien als een heel zware straf die je alleen voor echt erge misdrijven kunt krijgen. Er zijn verschillende manieren waarop de doodstraf kan worden uitgevoerd. Waar de doodstraf nog bestaat, wordt die meestal uitgevoerd door bijvoorbeeld een dodelijke injectie, elektrocutie of met een vuurwapen.
Een van de grootste argumenten tegen de doodstraf is dat die niet terug te draaien is. Soms gebeurt het dat iemand ter dood wordt veroordeeld, maar later blijkt dat hij onschuldig was. Een gevangene kun je nog vrijlaten: een dode niet tot leven wekken.
Geschiedenis
De doodstraf bestond al duizenden jaren geleden. Tot een paar eeuwen geleden waren de manieren waarop de terdoodveroordeelden werden gedood vaak erg pijnlijk. Sommige mensen kregen de doodstraf door hen het hoofd af te hakken, maar er waren ook vormen om de dood zo lang mogelijk te rekken en zo pijnlijk mogelijk te laten zijn. De bekendste doodstraf is die van de kruisiging. De bedoeling van deze doodstraf is om het lijden enkele uren te laten duren. Deze doodstraf is zo bekend omdat Jezus Christus zo ter dood is gebracht. Daarom is het kruis nog steeds een bekend symbool, anders dan bijvoorbeeld een bijl.
Langzamerhand vonden steeds meer mensen dat de doodstraf op zichzelf al erg genoeg was. Ze vonden dat het uitvoeren van de straf niet onnodig gruwelijk en pijnlijk moest zijn. Daarom kwamen er in steeds meer landen regels om de doodstraf "menselijker" te maken. Veel manieren waarop de doodstraf kon worden uitgevoerd werden afgeschaft. In steeds meer landen mocht de doodstraf alleen zo worden uitgevoerd, dat de veroordeelde meteen of in ieder geval snel overleed en dus niet te veel moest lijden.
Afschaffing
Niet veel later kwamen er steeds meer voorstanders om de doodstraf gewoon helemaal af te schaffen. Liechtenstein was het eerste land dat dat ook echt deed, in 1798. In de twee eeuwen daarna volgden steeds meer andere landen. In de meeste westerse landen kan de doodstraf volgens de wet niet meer worden gegeven. Voor landen die lid willen worden van de Europese Unie geldt zelfs dat ze de doodstraf afgeschaft moeten hebben, omdat ze anders niet worden toegelaten. Maar ook veel landen buiten Europa hebben deze zware straf afgeschaft, zodat er in totaal wel 88 landen zijn waar de doodstraf helemaal niet meer wordt opgelegd. De doodstraf wordt in Amerika in een aantal staten nog uitgevoerd.
Er zijn ook nog zeker 30 landen waar de doodstraf nog wel in de wet staat, maar waar besloten is om die straf niet meer uit te voeren. Daar zitten terdoodveroordeelden dus meestal gewoon levenslang in de cel. Er zijn ook nog landen waar de doodstraf alleen in oorlogstijd kan worden gegeven, maar voor de rest is afgeschaft.
In Nederland
In Nederland is de doodstraf afgeschaft aan het einde van de 19e eeuw (1800-1900). De doodstraf in oorlogstijd bleef nog een tijdje bestaan (onder bijzondere omstandigheden). Na de Tweede Wereldoorlog werden in Nederland landverraders zoals bijvoorbeeld Anton Mussert voor het vuurpeloton ter dood veroordeeld en gedood. Het vuurpeloton is een groepje schutters die op een rij staan en op het teken van een officier allemaal tegelijkertijd op de veroordeelde schieten. Die is meestal meteen dood. De enige vrouw die ooit de doodstraf heeft gekregen in Nederland is Ans van Dijk, zij was ter dood veroordeelt omdat zij heel veel Joden had verraden in de Tweede Wereldoorlog, dat deed ze omdat ze zelf ook joods was en anders zelf opgepakt werd.
Discussie
Soms wordt levenslange gevangenisstraf ook gezien als doodstraf, maar dan op de langere termijn. Voorstanders van de doodstraf wijzen erop dat een levenslange gevangenisstraf als veel erger wordt ervaren dan de doodstraf. In een land als Noorwegen geldt daarom een maximum gevangenisstraf van 21 jaar. Een terrorist als Anders Breivik zou in de ogen van veel nabestaanden daardoor veel te licht bestraft zijn. Iets vergelijkbaars speelt ook in Nederland waar de moordenaar van Pim Fortuyn inmiddels al vrij is.
Methodes
- Galg: een constructie met een touw. De veroordeelde krijgt dit touw om zijn of haar nek heen. Meestal wordt een valluik onder de persoon ontgrendeld, waardoor de veroordeelde een stukje naar beneden valt. Over het algemeen breekt de veroordeelde hierdoor zijn of haar nek. Wanneer de nek gebroken is, voelt de veroordeelde niets meer (de zenuwbanen naar de hersenen functioneren niet meer) en stopt het hart ermee (zenuwbanen van het centrale zenuwstelsel werken niet meer). Als de nek niet breekt door de val, dan volgt een verstikkingsdood. Deze manier wordt o.a in Iran gebruikt.
- Elektrische stoel: Bij deze methode wordt de veroordeelde op een stoel gezet, waarnaar er gedurende een korte tijd een grote stroom door het lichaam van de veroordeelde wordt gestuurd. De veroordeelde krijgt hierdoor een hartstilstand en het is hierdoor een vrij snelle pijnloze dood. Een enkele keer komt het voor dat de veroordeelde zo zweet, dat de stroom buitenom (via het zweet) loopt. Ernstige brandwonden is dan het gevolg en de veroordeelde heeft een kans de elektrische stoel te overleven (stroom legt het centrale zenuwstelsel niet plat). Deze manier werd vroeger gebruikt in de Verenigde Staten.
- Guillotine: Een stellage met een valmes. De veroordeelde wordt gedwongen om zijn hoofd op een hakblok te leggen. Door middel van een koord kan een valmes worden losgemaakt, die vervolgens het hoofd van de romp hakt. De guillotine werd veel gebruikt in Frankrijk tijdens de Franse Revolutie, om adellijke Fransen mee te onthoofden. Ook de koning van Frankrijk, Lodewijk en zijn vrouw Marie-Antoinette zijn er toen mee gedood.
- Schietpeloton: Het schietpeloton is een groepje schutters die op een rij staan en op het teken van een officier allemaal tegelijkertijd op de veroordeelde schieten. Die is meestal meteen dood. Hoewel één schutter hetzelfde effect kan hebben, wordt voor een 'peloton' gekozen, zodat niet kan worden achterhaald wie het dodelijke schot loste.
- Injectie: De veroordeelde krijgt twee infusen. Eerst wordt een narcosemiddel toegediend, waardoor de veroordeelde niets meer voelt. Hierna wordt een spierverslapper toegediend waardoor alle spieren (inclusief ademhalingsspier) niet meer kunnen werken en even later een middel dat het hart uitschakelt. Het tweede infuus is er slechts wanneer het eerste infuus niet (goed) werkt.
- Gaskamer: Heel soms nog gebruikt in de Verenigde Staten. Het is een glazen kamertje waar je in opgesloten wordt en daar wordt dan gas in gestopt. Je bent dan vaak binnen een bepaalde tijd dood.