Benauwdheid
Benauwdheid is het gevoel wanneer je niet genoeg lucht binnenkrijgt. Dit komt meestal door beschadiging aan lichaamsdelen of door ziektes. Naast benauwdheid wordt dit ook wel dyspneu of dyspnoe genoemd.
Oorzaken
Enkele oorzaken:
- Problemen zoals beschadiging aan:
- Het strottenhoofd of aan de stembanden
- Aan de longen
- Aan de luchtwegen
- Aan het middenrif
- Aan het centrale zenuwstelsel
Of andere oorzaken zoals:
Enkele andere veel voorkomende oorzaken:
Hoe benauwdheid observeren
Hoe kun je observeren hoe benauwd iemand is en of het erger wordt of
minder?
De ernst van de kortademigheid kan afgeleid worden uit de volgende gegevens:
– toegenomen ademfrequentie. De ademhalingsfrequentie ligt normaal tussen de 10 en 16
keer per minuut. Bij longontsteking en longoedeem loopt die op tot boven de 25 per
minuut. Bij longontsteking (pneumonie) is de ademhaling ook erg oppervlakkig. Daar is
een longontsteking vaak aan te herkennen: het snelle en oppervlakkige ademen.
– kan iemand nog verstaanbaar praten? Hoeveel woorden kan hij zeggen zonder te moeten
ademen?
– het gebruik van hulpademhalingsspieren. Dat zijn spieren in de schouder, de hals en de
nek die de inademing ondersteunen. De patiënt zet zich schrap om te ademen. Ademen
mag normaal natuurlijk geen moeite kosten
– een snelle polsslag en andere verschijnselen als gevolg van adrenaline: angst in de ogen,
koud zweet
– een blauwe verkleuring rond de mond en de neus (dat heet centrale cyanose)
Andere observaties van de ademhaling zijn:
– is het ademen te horen? Als het te horen is, is het niet goed, dat heet stridor. Een
inspiratoire stridor is een hoorbare inademing. Er is een belemmering ter hoogte van
strottenhoofd, trachea (luchtpijp) of bronchiën. Mogelijke oorzaken zijn een vergrote
schildklier (struma), slijmvorming in de grote luchtwegen en de aanwezigheid van iets dat
er niet thuishoort. Piepen en brommen op de uitademing hoort bij astma en COPD.
– duurt de uitademing langer dan inademing en kost met name het uitademen moeite? Dat
past in het beeld van de astma-aanval. De borstkas blijft staan in inademingsstand. Dat ziet
men ook bij longe.mfyseem (onderdeel van COPD). Daar noemen we het een 'tonvormige'
borstkas
– is er slijmproductie?
– stokt de ademhaling vanwege pijn? Dat kan verschillende oorzaken hebben. Het kan een
verse operatiewond in de buik zijn, een gekneusde rib, het kan komen door prikkeling van
het longvlies. Dan ziet men soms ook dat één kant van de borstkas een stuk minder
beweegt dan de andere.
– wordt iemand kortademiger bij plat liggen, en kan hij eigenlijk alleen maar rechtop
slapen? Meestal is er dan teveel water (oedeem) in het longweefsel door hartfalen.
Bij patiënten die langdurig kortademig zijn verdient de vochtbalans extra aandacht, omdat
via de intensieve ademhaling grote hoeveelheden waterdamp verloren zullen gaan. Ernstige
kortademigheid put iemand op den duur uit. Als dan de ademhaling verzwakt en de longen
blijven even ziek, dan nemen de problemen met zuurstoftekort heel snel toe. Dat heet ook
wel 'longfalen' of 'respiratoire insufficiëntie