Haagse school
|
|
De Haagse School was een beweging (stroming in de Nederlandse kunst) van Nederlandse kunstschilders met gelijke ideeën, die grofweg tussen 1860 en 1900 in Den Haag werkten, of op een andere manier verbonden waren met Den Haag. Ze zetten zich af tegen de stroming van de romantiek die in de eeuw voor hun tijd in de Hollandse schilderkunst de toon zette en die de werkelijkheid mooier maakte dan het werkelijk was.
De schilders van de Haagse School, onder wie Jozef Israëls, de gebroeders Jacob en Willem Maris, Willem Roelofs, Constant Gabriël, Hendrik Willem Mesdag en Anton Mauve, die later ook deel zou uit maken van de Larense school.
Kenmerken
Kenmerkend voor de Haagse school was dat de schilders ervan met hun werk een spiegel probeerde te zijn van hun eigen gemoedstoestand. Ze bewonderden de School van Barbizon, een groep van Franse kunstenaars, die net als zij zoveel mogelijk en plein air (in de open lucht) werkten.
De onderwerpen die de Haagse school leden kozen waren typisch "Hollands": polders, rivierlandschappen, koeien, schapen, molens, visserstaferelen, bomschuiten op en aan het strand en vrijwel altijd spelen grote wolkenpartijen een rol. Buiten Nederland worden dat de typische Hollandse luchten genoemd. De weergave van het licht en de atmosfeer stond centraal. Over het algemeen zijn de scenes vrij realistisch, ofwel naar de werkelijkheid geschilderd. Omwille van de compositie (vlakverdeling) konden bijvoorbeeld groepjes mensen iets verplaatst zijn.
Aanvankelijk was het kleurgebruik nogal somber. Veel bruinen en grijzen. Later veranderde dit onder invloed van het in Frankrijk onstane impressionisme dat frisse kleuren gebruikte, met een losse toets (niet nauwkeurig geschilderd, maar juist een beetje vlekkerig). Tot in de 20e eeuw zou de stijl populair blijven.
Het begin
Je kunt zeggen dat de schilderkunst rond 1850 een beetje vastgeroest zat in de irreële romantiek. Ook in Nederland had er nauwelijks vernieuwing plaatsgevonden. Echter door de omstandigheden van oorlogen en industriële revolutie (die in Nederland veel later op gamg kwam) wilde men wat anders. Dat zag je ook in de literatuur bij het naturalisme. Jonge Nederlanders die bijna de traditionele academie hadden afgerond trokken naar het buitenland, zoals naar Brussel en Barbizon vlak bij Parijs. Daar zagen ze hoe hun collega's de realiteit en de sfeer van het moment en wat dat met je deed probeerden vast te leggen. Zichtlijnen en compositie werden belangrijker.