Poolvos

Een poolvosje, nog heel jong

De poolvos is een vos die leeft in het Noordpoolgebied. De poolvos is een klein roofdier, net een slag groter dan de gewone vos. De poolvos is doorgaans wit van kleur, maar hij wordt in de zomer donkerder. Dankzij zijn witte vacht kan de poolvos zich goed onzichtbaar maken op de uitgestrekte sneeuwvlakten in het Noordpoolgebied, de toendra's van Noord-Amerika, Noord-Europa en Noord-Azië en op Groenland en IJsland.

Algemeen

De poolvos is een zoogdier die behoort tot de familie van de hondachtigen. Het is een vos die zich erg heeft aangepast aan het leven op de toendra. Vaak plaatsten onderzoekers ze in een apart geslacht: Alopex.

De poolvos wordt 30 centimeter hoog en kan 2 tot 6 kilo zwaar worden waarvan de staart 25 tot 40 centimeter lang is. De vrouwtjes zijn over het algemeen kleiner dan de mannetjes. Mannetjes worden 55 tot 75 centimeter lang vrouwtjes 50 tot 65 centimeter lang. De kleur van de vacht ligt aan het seizoen. Als het zomer is is de vacht grijs/bruin en in de winter is de vacht spierwit. Je hebt ook nog blauwvossen, ze blijven het hele jaar door grijzig bruin maar krijgen ‘s winters een blauwere vacht. Zo’n 5% van alle poolvossen zijn blauwvossen. De poolvos verschilt van de andere vossen doordat ze een kortere neus en snuit hebben. Ook hebben ze een dikkere vacht en een ronde kop.

De soortnaam van de Poolvos: “Lagopus” betekent konijnenpoot. Deze naam verwijst ernaar dat hij harige voetzolen heeft.

Nu volgt de taxonomische indeling van de Poolvos: Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Orde: Carnivora (Roofdieren) Familie: Canidae (Hondachtigen) Geslacht: Vulpes.

Voedsel

Poolvossen eten bijna alles. Maar wat ze toch het liefst eten zijn: vogels, eieren, kleine zoogdieren zoals sneeuwhazen, lemmingen en woelmuizen. Maar ook eten ze bessen,planten, zeewier en ander plantaardig voedsel. Wat vaak gebeurt in de winter is dat ze ijsberen volgen in de hoop iets van hun prooi mee te kunnen pikken. Het zijn eigenlijk dus hele slimme dieren. Als er dan helemaal geen voedsel te vinden is op wat voor een manier dan ook dan eten ze ook wel eens de uitwerpselen van rendieren. In de zomer verstoppen poolvossen voedsel, bijvoorbeeld onder rotsen. In de winter kunnen de poolvossen hier dan weer van eten. Met het zoeken naar eten is het dier zowel ‘s nachts als overdag actief. Wat ook een aantrekkelijk hapje voor de poolvos is zijn de jongen van de ringelrob, als de moeder even voedsel zoeken is komen de poolvossen en die gaan het hol in de jonge ringelrobben zijn dan hulpeloos. Als er ’s winters voedselschaarste aanbreekt, trekken de poolvossen naar voedselrijke gebieden. Bijvoorbeeld de kust of zuidelijker gelegen gebieden. Ze kunnen dan wel honderden kilometers ver trekken alleen of in groepen. Op zo’n lange reis eten ze vooral aas (bijvoorbeeld resten van ijsberen of zeehonden) maar ook eten ze aangespoelde vis en andere schelpdieren.

Gevaren

Op de poolvos wordt veel gejaagd, vooral voor het bont. Die jacht wordt gedaan door de pelsjagers en de inheemse volkeren zoals de Inuit en de Sami. De poolvos heeft deze jacht goed doorstaan want tegenwoordig is de jacht op de poolvossen verboden. De laatste 70 jaar worden Poolvossen in pelsdierboerderijen gehouden. De Poolvossen die op die boerderijen zijn gefokt hebben een aantal verschillen met de wilde poolvos: ze zijn groter en hebben meer kleur variatie zo komt de blauwe vos hier meer voor. Afhankelijk van het gebied waar de poolvos voorkomt heeft hij zijn vijanden. In de hoogarctische gebieden is dit de ijsbeer. In de subarctische gebieden zijn het de wolf en de grizzlybeer. In sommige gebieden lopen jonge poolvossen ook nog de kans om gepakt te worden door steenarenden. De poolvos is een algemene diersoort met een circumpolaire verspreiding. In Scandinavië is de soort al bijna uitgestorven. Er leven daar nog maar zo’n 150 poolvossen. Onderzoekers denken dat door de concurrentie met de vos het aantal poolvossen zo sterk is verminderd. Want nu de wolf achteruitgaat, wordt de vos de grootste concurrent van de poolvos.

Voortplanting

De paartijd van de poolvossen duurt van maart tot april. Na een draagtijd van 53,54 dagen worden de jongen in mei en juni geboren. Voor een zoogdier krijgt de poolvos best een hoop jonge per keer: 10 tot 12 is normaal maar nestjes kunnen ook bestaan uit 18! In IJsland krijgt de poolvos minder jongen zo’n 5 a 6 per keer. De jongen worden blind geboren met een bruine vacht. Na ongeveer 14 dagen gaan de oogjes open. Rond deze periode kunnen de witte vossen van de blauwvossen worden onderscheiden. Als de jonge poolvossen 3 weken oud zijn krijgen ze hun eerste echte voedsel. Het voedsel wordt dan gebracht door allebei de ouders of andere poolvossen. Na 4 tot 10 weken worden de jongen gespeend. In de herfst verlaten ze het nest alweer, op zoek naar avontuur. Ze zijn dan nog wel heel klein. Al na 10 maanden is de poolvos geslachtsrijp en kan hij dus jongen baren.

In het wild wordt de poolvos ongeveer 11 jaar, in de dierentuin kunnen ze wel 15 jaar oud worden. Het sterftecijfer onder de jongen is hoog, behalve als de lemmingjaren goed zijn. Dit houdt in dat er veel lemmingen zijn, dus is er ook een hoop te eten voor de jonge poolvossen.

Leefwijze

Poolvossen leven in paartjes op kleine groepen, meestal bestaande uit 1 mannetje en meerdere vrouwtjes met hun jongen maar ook andere combinaties zijn bekend. Waarschijnlijk zijn alle vrouwtjes in een groep aan elkaar verwant(verwant betekent dat ze familie van elkaar zijn). Poolvossen zijn meestal monogaam: een mannetje krijgt over het algemeen jongen bij slechts 1 vrouwtje. Ook al wonen er meerdere vrouwtjes in een burcht. Bij de Poolvos helpen alle dieren in een burcht mee met het opvoeden van een jong. Een burcht waar een poolvos in leeft heeft een hoop uitgangen, die verschillen van 4 tot 12 uitgangen. De meeste burchten zijn al eeuwen in gebruik en kunnen tot wel 30 m2 groot zijn! In zo’n gebied groeit meestal meer vegetatie dan in de omliggende streken, doordat de grond vruchtbaarder wordt door de uitwerpselen en etensresten van de poolvossen. De meeste burchten liggen meer dan 1 kilometer van elkaar af. De poolvossen leven niet altijd in hun burchten. Ze kunnen ook buiten leven en zelfs hun jongen daar werpen. Dit gebeurt vooral in de piekjaren, waarin de meeste burchten al in beslag zijn genomen.

Soorten

De poolvos is eigenlijk maar 1 soort maar deze heeft wel een hoop ondersoorten. De ondersoorten lijken allemaal heel erg op de normale poolvos(vulpes lagopus) Hier komt het rijtje met waar ze allemaal leven:

• Beringeiland van de Komandorski-eilanden
• IJsland
• Groenland
• Hall-eiland in de Beringzee
• Zweden
• op St. George-eiland van de Pribilof-eilanden
• Spitsbergen
• Ungava in Quebec

Woongebied en verspreiding

De poolvos komt voor in de arctische en subarctische gebieden van Europa, Azië en Noord-Amerika. In de zomer leven ze op de toendra, vaak in de buurt van kusten (waar ze profiteren van het voedsel afkomstig van de zeevogelkolonies). In de winter leven ze veelal op het ijs waar ze prooiresten van de ijsbeer zoeken. De poolvos is algemeen op heel Spitsbergen.