PQ-17

PQ-Konvooien: PQ-1 - PQ-2 - PQ-3 – PQ-4 – PQ-5 – PQ-6 – PQ-7 – PQ-8 – PQ-9 – PQ-10 - PQ-11 - PQ-12 - PQ-13 - PQ-14 - PQ-15 - PQ-16 - PQ-17 - PQ-18

PQ-17 was het 17e PQ-konvooi, dat is een konvooi uit de Tweede Wereldoorlog die van IJsland naar de Sovjet-Unie ging. Onderweg werden ze echter onderschept door de Kriegsmarine en de Luftwaffe. In twee dagen tijd werden 23 schepen van het konvooi tot zinken gebracht, daarmee was het de grootste overwinning van de Duitse U-boten in de Tweede Wereldoorlog.

Doel

Zoals bij elk konvooi in de Tweede Wereldoorlog was het de bedoeling om dingen te verplaatsen tussen 2 of meerdere bondgenoten. Bij PQ-17 moesten schepen van de IJsland naar de Sovjet-Unie om allerlei belangrijke dingen zoals olie, tanks en voedsel te leveren aan de Sovjet-Unie, die de spullen dan zouden gebruiken aan het front.

Als de konvooien nooit hadden bestaan was de kans klein geweest dat de Geallieerden hadden gewonnen, dat besefte Adolf Hitler ook, daarom heeft hij U-Boten naar de Atlantische Oceaan gestuurd.

Route

De route van PQ-17 (vanaf Spitsbergen)

De vertrokken uit IJsland om daar met begeleiding naar de Sovjet-Unie te gaan.

Nadat IJsland werd verlaten werd het konvooi telkens aangevallen door U-boten.

Hier een schema van de tocht:

• 27 juni 1942, het konvooi vertrok vanuit IJsland, 2 schepen keerden terug wegens problemen
• 1 juli 1942, het konvooi wordt gedetecteerd door een Duits verkenningsvliegtuig
• In de opvolgende dagen, het konvooi werd constant aangevallen door U-boten en de Luftwaffe
• 10 juli 1942, 2 schepen komen aan in Archangelsk
• De week daarna, 9 schepen kwamen aan in Moermansk

Schepen

Hier is een schema van de schepen die meevoeren.

Geallieerden

Vrachtschepen

Dit is een lijst met de vrachtschepen:

De Panamese El Capitan die onderweg is gezonken

Naam	Vracht in tonnen	Land (naar vlag waar het onder voer)	Tot zinken gebracht?
Alcoa Ranger	5.116 ton	Verenigde Staten	Ja
Aldersdale	8.402 ton	Verenigd Koninkrijk (RFA)	Ja
Azerbaijan	6.114 ton	Sovjet-Unie	Nee
Bellingham	5.345 ton	Verenigde Staten	Nee
Benjamin Harrison	7.191 ton	Verenigde Staten	Nee
Bolton Castle	5.203 ton	Verenigd Koninkrijk	Ja
Carlton	5.127 ton	Verenigde Staten	Ja
Christopher Newport	7.176 ton	Verenigde Staten	Ja
Daniel Morgan	7.177 ton	Verenigde Staten	Ja
Donbass	7.925 ton	Sovjet-Unie	Nee
Earlston	7.494 ton	Verenigd Koninkrijk	Ja
El Capitan	5.255 ton	Panama	Ja
Empire Byron	6.645 ton	Verenigd Koninkrijk	Ja
Empire Tide	6.978 ton	Verenigd Koninkrijk	Nee
Exford	4.969 ton	Verenigde Staten	Teruggekeerd wegens motorproblemen
Fairfield City	5.686 ton	Verenigde Staten	Ja
Gray Ranger	3.313 ton	Verenigd Koninkrijk	Nee
Hartlebury	5.082 ton	Verenigd Koninkrijk	Ja
Honomu	6.977 ton	Verenigde Staten	Ja
Hoosier	5.060 ton	Verenigde Staten	Ja
Ironclad	5.685 ton	Verenigde Staten	Nee
John Witherspoon	7.180 ton	Verenigde Staten	Ja
Navarino	4.841 ton	Verenigd Koninkrijk	Ja
Ocean Freedom	7.173 ton	Verenigd Koninkrijk	Nee
Olopana	6.069 ton	Verenigde Staten	Ja
Pan Atlantic	5.411 ton	Verenigde Staten	Ja
Pan Kraft	5.644 ton	Verenigde Staten	Ja
Paulus Potter	7.168 ton	Nederland	Ja
Peter Kerr	6.476 ton	Verenigde Staten	Ja
Richard Bland	7.191 ton	Verenigde Staten	Teruggekeerd omdat het schip aan de grond was gelopen
River Afton	5.479 ton	Verenigd Koninkrijk	Ja
Samuel Chase	7.191 ton	Verenigde Staten	Nee
Silver Sword	4.937 ton	Verenigde Staten	Nee
Troubadour	6.428 ton	Panama	Nee
Washington	5.564 ton	Verenigde Staten	Ja
William Hooper	7.177 ton	Verenigde Staten	Ja
Winston-Salem	6.223 ton	Verenigde Staten	Nee

Escorteschepen

Dit is een lijst van de begeleidende oorlogsschepen:

Het luchtafweerschip Palomares in 1941

De kruiser Norfolk in oorlogscamouflage, onbekende datum voor 1944

Naam	Soort	Land (naar vlag waar het onder voer)
Ashanti	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Ayrshire	Marinetrawler	Verenigd Koninkrijk
Blankney	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Britmart	Mijnenveger	Verenigd Koninkrijk
Cumberland	Zware kruiser	Verenigd Koninkrijk
Dianella	Korvet	Verenigd Koninkrijk
Duke of York	Slagschip	Verenigd Koninkrijk
Escapade	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Faulknor	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Fury	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Halcyon	Mijnenveger	Verenigd Koninkrijk
Keppel	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
La Malouine	Korvet	Verenigd Koninkrijk
Leamington	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Ledbury	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
London	Zware kruiser	Verenigd Koninkrijk
Lord Austin	Marinetrawler	Verenigd Koninkrijk
Lotus	Korvet	Verenigd Koninkrijk
Marne	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Martin	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Mayrant	Torpedobootjager	Verenigde Staten
Middleton	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Nigeria	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Norfolk	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Northern Gem	Marinetrawler	Verenigd Koninkrijk
Offa	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Onslaught	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Onslow	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
P614	Onderzeeboot	Verenigd Koninkrijk
P615	Onderzeeboot	Verenigd Koninkrijk
Palomares	Luchtafweerschip	Verenigd Koninkrijk
Poppy	Korvet	Verenigd Koninkrijk
Pozarica	Luchtafweerschip	Verenigd Koninkrijk
Rhind	Torpedobootjager	Verenigde Staten
Rowan	Torpedobootjager	Verenigde Staten
Salamander	Mijnenveger	Verenigd Koninkrijk
Tuscaloosa	Zware kruiser	Verenigde Staten
Victorious	Vliegdekschip	Verenigd Koninkrijk
Wainwright	Torpedobootjager	Verenigde Staten
Washington	Slagschip	Verenigde Staten
Wheatland	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk
Wichita	Zware kruiser	Verenigde Staten
Wilton	Torpedobootjager	Verenigd Koninkrijk

Reddingsschepen

Deze schepen gingen mee als reddingsschepen, sommige zonken

Naam	Land (Naar vlag)	Gezonken?
Rathlin	Verenigd Koninkrijk	Nee
Zaafaran	Verenigd Koninkrijk	Ja
Zamalek	Verenigd Koninkrijk	Nee

Nazi-Duitsland

U-Boten

Dit is de lijst met de U-Boten:

De U-225 met de vlag van de Paulus Potter

Naam	Tot zinken gebracht
U-225	4 schepen, de Nederlandse Paulus Potter, de Amerikaanse Olopana, de Amerikaanse John Witherspoon en de Amerikaanse Alcoa Ranger
U-88	2 schepen, de Amerikaanse Carlton en de Amerikaanse Daniel Morgan
U-457	2 schepen, de Amerikaanse Cristopher Newport en de Britse Aldersdale
U-334	2 schepen, de Amerikaanse William Hooper en de Britse Earlston
U-456	1 schip, de Amerikaanse Honomu
U-251	1 schip, de Panamese El Capitan
U-355	1 schip, de Britse Hartlebury
U-376	1 schip, de Amerikaanse Hoosier
U-703	2 schepen, de Britse River Afton en de Britse Empire Byron

Niet alle gezonken geallieerde schepen zijn tot zinken gebracht door een U-boot, sommige zijn gebombardeerd door de Luftwaffe

Oppervlakteschepen

Dit is een lijst met de oppervlakteschepen die de Duitsers gebruikten (ze lagen eigenlijk kilometers verderop maar worden toch geteld doordat ze wel op het konvooi konden schieten):

Naam	Soort
Tirpitz	Slagschip
Admiraal Hipper	Kruiser
Z14 Friedrich Ihn	Torpedobootjager
Z10 Hans Lody	Torpedobootjager
Z20 Karl Galster	Torpedobootjager
Z6 Theodor Riedel	Torpedobootjager
Z4 Richard Beitzen	Torpedobootjager
T7	Torpedobootjager
T15	Torpedobootjager
Lützow	Kruiser
Admiral Scheer	Kruiser
Z24	Torpedobootjager
Z27	Torpedobootjager
Z28	Torpedobootjager
Z29	Torpedobootjager
Z30	Torpedobootjager
Dithmarschen	Olietanker

Geen van deze schepen heeft een vijand tot zinken gebracht

Ontmoeting met U-Boten

De U-251 in Narvik

Na op 1 juli te zijn gevonden door een verkenningsvliegtuig kwamen op 2 juli de eerste vijanden, 130 duikbommenwerpers en torpedobommenwerpers van de Luftwaffe. Pas op 4 juli werd het eerste schip tot zinken gebracht door een torpedo van een U-boot, het was de Christopher Newport.

Op 5 juli kwamen de U-boten in actie, om middernacht 5-6 juli waren de verliezen al 15 schepen door luchtaanvallen en door de U-boten. Het konvooi had inmiddels het fatale bevel gekregen om zich te verspreiden waardoor veel schepen (bijna) in hun eentje rondvoeren en makkelijk doelwit werden. De schepen moesten het ook nog eens doen met weinig idee van waar ze heen moesten waardoor sommige schepen de weg kwijt raakten. Daarbij was het ook nog zeer koud. Sommige schepen bleven op het oorspronkelijke plan om naar Archangelsk te gaan, maar anderen namen de snellere route naar Moermansk.

De U-boten bleven echter nog een paar dagen actief en na 13 juli waren er al 24 schepen tot zinken gebracht. Na deze negen dagen gingen de U-boten en de Luftwaffe even plotseling weg terwijl de eerste schepen al de haven in kwamen druppelen.

Aankomst

Van alle 38 (vervoers)schepen wisten er slechts 12 veilig aan te komen. Drie in Archangelsk op 10 juli 1942, de overige negen de week daarna in de haven van Moermansk.

Na de aankomst is de lading gelost en zijn de schepen weer naar IJsland gegaan, waar één van de schepen op de terugweg alsnog tot zinken werd gebracht.

Links en bronnen

Website met de U-255, ook de andere U-boten zijn hier te vinden (Engels)

Hier zijn alle geallieerde konvooien van de Tweede Wereldoorlog te vinden (Engels)

Een bericht van Hugh Dowding (generaal bij de RAF): "Drie van de 37 schepen kwamen naar de haven... een ongelukkig konvooi" (Gevonden op Wit-Russische Wikipedia)