Waag: verschil tussen versies
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'Een '''waag''' of '''waaggebouw''' is een plek in (een stad) waarin een grote weegschaal hing. Het is een gebouw, vaak naadt het stadhuis, waar goederen werden gewo...') |
|||
| Regel 13: | Regel 13: | ||
* De waagkroder. Deze vervoerde kazen en andere te wegen objecten per kruiwagen naar en van de waag. | * De waagkroder. Deze vervoerde kazen en andere te wegen objecten per kruiwagen naar en van de waag. | ||
* De waagman. Deze was behulpzaam bij het wegen van de verschillende koopmansgoederen. | * De waagman. Deze was behulpzaam bij het wegen van de verschillende koopmansgoederen. | ||
| + | |||
| + | ==Heksenwaag== | ||
| + | Sommige wagen werden gebruikt om vrouwen die van [[hekserij]] werden beschuldigd te wegen. | ||
| + | |||
| + | ==Galerij== | ||
| + | <gallery widths="150px" heights="150px"> | ||
| + | De waag in de ochtend.JPG|[[Waag (Alkmaar)|Waag in Alkmaar]] | ||
| + | "Alte Waage, Braunschweig".jpeg|Waag in [[Braunschweig (stad)|Braunschweig]], Duitsland | ||
| + | Prinsegracht Den Haag 024.JPG|[[Boterwaag (Den Haag)|Boterwaag in Den Haag]] | ||
| + | Deventer waag.JPG|[[Waag (Deventer)|Waag in Deventer]] | ||
| + | Doesburg,_Waag.jpg|[[Waag (Doesburg)|Waag in Doesburg]] | ||
| + | 24319 leeuwarden oude waag.jpg|[[Waag (Leeuwarden)|Waag in Leeuwarden]] | ||
| + | Stadswaag Kortrijk.jpg|[[Stadswaag (Kortrijk)|Stadswaag in Kortrijk]] | ||
| + | Kuressaare vaekoda.jpg|Waag in [[Kuressaare]], Estland | ||
| + | De Boterwaag, Nijmegen.jpg|[[Boterwaag (Nijmegen)|Boterwaag in Nijmegen]] | ||
| + | Poznań, Stary Rynek (07).jpg|Waag in [[Poznań (stad)|Poznań]], Polen | ||
| + | Markt-15 Oliestraat Zaltbommel Nederland.JPG|Waag in [[Zaltbommel (stad)|Zaltbommel]] | ||
| + | Waag Makkum.jpg|[[Waag (Makkum)|Waag]] in [[Makkum (dorp)|Makkum]] | ||
| + | </gallery> | ||
Versie van 29 aug 2025 14:48
Een waag of waaggebouw is een plek in (een stad) waarin een grote weegschaal hing. Het is een gebouw, vaak naadt het stadhuis, waar goederen werden gewogen. Het werd geschreven als waeghe of waech. De publieke weegschaal kon ook geplaatst worden in een lakenhal, vleeshal of een stapelhuis.
De meeste steden hadden voor de industriële revolutie het zogeheten stapelrecht. Dit is het recht om goederen op de markt te brengen en te stapelen. Goederen die de stad (veelal) via het water passeerden, moesten op de openbare weegschaal gewogen worden. Afhankelijk van het gewicht werd er een stadsbelasting op geheven.
De weegschaal bestond uit een grote balans die aan de zoldering hing. Daaraan hingen aan weerskanten vier touwen naar beneden waaraan de plankieren (schalen) hingen. Op de ene schaal kwamen de goederen te liggen en op de andere schaal de gewichten.
Of er altijd eerlijk gewogen werd is maar de vraag. Gewichten werden in het begin nog niet geijkt (gecontroleerd aan de hand van standaard gewichten), of men hield stiekum de voet tegen de schaal.
Beroepen
Aan de wagen waren verschillende beroepen verbonden:
- De waagmeester. Deze beëdigd weger van koopmansgoederen inde ook het verschuldigde waaggeld en gaf de weegbrieven af.
- De waagdrager. Deze vervoerde kazen en andere te wegen producten naar de waag en van de waag naar de koper. De waagdragers waren meestal georganiseerd in een waagdragersveem.
- De waagkroder. Deze vervoerde kazen en andere te wegen objecten per kruiwagen naar en van de waag.
- De waagman. Deze was behulpzaam bij het wegen van de verschillende koopmansgoederen.
Heksenwaag
Sommige wagen werden gebruikt om vrouwen die van hekserij werden beschuldigd te wegen.
Galerij
Waag in Braunschweig, Duitsland
Waag in Kuressaare, Estland
Waag in Poznań, Polen
Waag in Zaltbommel
.jpg)
