De kikkerkoning of de IJzeren Hendrik

De prinses deelt haar tafel en bord met de kikker

De Kikkerkoning of IJzeren Hendrik is een sprookje. Het komt op de eerste plaats voor in de kinder- en huishoudsprookjes van de gebroeders Grimm (KHM 1).

Het verhaal

Let op! Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

Een prinses laat tijdens het spelen haar gouden bal in de put vallen en een kikker biedt haar aan te helpen. In ruil daarvoor moet ze beloven zijn vriendin te worden en zijn bord, tafel en bed met hem te delen. Als ze de bal terug heeft, gaat ze naar huis en vergeet ze de arme kikker in zijn put. Maar de kikker komt naar de deur van het koninklijk kasteel, en op aandringen van haar vader, de koning, aanvaardt de prinses met tegenzin haar belofte. Ze moet haar tafel delen met de kikker. Wanneer de kikker echter eist dat ze hem naar haar bed brengt, is haar afschuw zo groot dat ze de slijmerige en lelijke kikker tegen de muur gooit. Op hetzelfde moment verandert de kikker in een prins. Hij was vervloekt door een boze heks. Volgens de wensen van haar vader leidt hij de koningsdochter als zijn vrouw in een koets naar zijn koninkrijk.

Tijdens de reis verbreekt Hendrik, de trouwe dienaar van de jonge koning, uit vreugde over de redding van zijn meester, met een luide knal de drie ijzeren kettingen die hij (de 'IJzeren Hendrik') om zijn hart had gelegd toen zijn meester in dectoestand van de kikker verkeerde. Hij had de ijzeren vanden om zij hard gekregen zodat zijn hart niet zou barsten van verdriet. De prins en prinses leven nog lang en gelukkig.

Herkomst en uitleg

Het verhaal komt oorspronkelijk uit Hessen in Duitsland. Er zijn meerdere versies van gevonden in Noord- en Oost-Europa.

Het verhaal gaat over een meisje dat van kind naar vrouw groeit, maar het moeilijk vindt de kindertijd los te laten. De bal slaat waarschijnlijk op de onschuld, die je als opgroeiend kind langzaam kwijtraakt. De koning (vader) is haar morele kompas, die haar wijst op afspraak is afspraak. De kikkerkoning staat voor de moeilijke keuze om je aan de ander over te geven en te binden. Het aangaan van een relatie is altijd lastig en gaat vaak samen met heftige emoties. De lelijkheid van de kikker staat waarschijnlijk voor de lelijkheid van jongens in de pubertijd. De heftigheid van het gooien van de kikker tegen de muur en het ontdekken/ervaren dat het een prins is, is als het loslaten van haar jeugd en het worden van een vrouw. De volwassenheid vraagt om verantwoordelijkheid, maar kan ook mooi zijn. De ijzeren Hendrik staat voor trouw en vriendschap. De ijzeren banden zeggen iets over het 'zal het allemaal wel goed gaan' ofwel 'je hart vasthouden'. Iets wat je ook ziet bij een stel dat verkering krijgt en waarbij de vrienden van het stel dit zich ook afvragen.

Efteling

In attractie park de Efteling staat in het sprookjesbos al sinds het begin (1952) een fontein samen met de gouden bal en in 2012 werd de jubileumshow Aquanura geopend met als hoofdthema de kikkerkoning.