Nikola Tesla

Nikola Tesla toen hij 37 jaar oud was (1893)

Nikola Tesla is op 10 juli 1856 geboren in het plaatsje Smiljan in Kroatië (toen nog het keizerrijk Oostenrijk). Zijn ouders waren van Servische afkomst. De vader van Tesla was een priester.

Nikola Tesla is minder bekend dan andere grote uitvinders uit die tijd. Dat komt doordat hij niet zoveel waarde hechtte aan geld en roem, maar dat hij het belangrijker vond dat de wetenschap en technologie vooruitging. Toch wordt hij tegenwoordig gezien als één van de belangrijkste uitvinders van zijn tijd. Zo is hij de grondlegger geweest van het wisselstroomelektriciteitsnet. Dit heeft ervoor gezorgd dat heel veel huishoudens over de hele wereld een aansluiting kregen op elektriciteit. Tegenwoordig heeft elk huis in Nederland een elektriciteitsaansluiting en zijn er ontelbaar veel apparaten die deze stroom gebruiken.

Ook heeft Tesla de wisselstroomgenerator uitgevonden. Deze generator zorgt ervoor dat bewegingsenergie omgezet wordt naar elektriciteit. Deze generators worden nog steeds gebruikt door centrales die elektriciteit opwekken. Misschien wel de belangrijkste uitvinding van Tesla is de wisselstroomelektromotor. Deze elektromotor was zo ontzettend goed dat het ontwerp hiervan nog steeds gebruikt wordt voor allerlei verschillende dingen. Zo zit er in jouw wasmachine thuis een elektromotor die ervoor zorgt dat de trommel draait en zit er in mobiele telefoons een piepklein elektromotortje dat ervoor zorgt dat de telefoon gaat trillen als je wordt gebeld. Sinds 2003 is er ook een Amerikaanse producent van elektrische auto’s opgericht. Dit merk heeft Tesla Motors, vernoemd naar Nikola Tesla.

Jeugd

De precieze geboortedatum van Nikola Tesla weet men niet zeker, maar hij zou rond middernacht van de 9e op de 10e juli in 1856 geboren zijn. Het verhaal gaat dat er tijdens zijn geboorte buiten een buitengewoon heftige onweersbui bezig was. Was dit een voorteken voor zijn loopbaan of toch een broodje aap. Mensen die dit hebben onderzocht hebben dit nooit kunnen bewijzen, maar ook niet kunnen uitsluiten.

Al vanaf een jonge leeftijd werd duidelijk dat Tesla een bijzonder kind was. Hij deed ingewikkelde wiskundige berekeningen in zijn hoofd en haalde de hoogste cijfers haalbaar. Het was zo ongewoon dat zijn leraren dachten dat hij spiekte!

Toen Tesla 17 jaar was kwam hij oog in oog te staan met de dood toen hij Cholera opliep. In die tijd was er weinig aan te doen en betekende het vrijwel zeker de dood. Terwijl hij doodziek op bed lag overtuigde hij zijn vader ervan dat hij het misschien zou overleven als zijn vader hem zou laten studeren op een universiteit in plaats van dat hij priester zou worden. Zijn vader vond het goed en tot ieders verbazing genas hij van de ziekte.

Jongvolwassene

Volgens afspraak mocht Tesla studeren op een universiteit. Ook hier haalde hij de hoogst haalbare cijfers en sprak hij 8 talen. Tesla zei dat hij dagelijks van 3 uur ’s nachts tot 11 uur ’s avonds werkte en zijn decaan schreef een brief naar zijn vader waarin hij schreef dat hij bang was dat Tesla overwerkt zou raken.

Aan het eind van het tweede jaar van zijn studie ging het mis. Tesla raakte verslaafd aan gokken en hij vergokte al zijn collegegeld. Door zijn verslaving kon hij niet meer meekomen en hij werd van de universiteit geschopt. Om de schaamte hiervan te verbergen verbrak hij alle banden met zijn familie en vrienden. Het was zo abrupt dat zijn vrienden dachten dat hij verdronken was in een rivier in Kroatië.

Verhuizing naar Amerika

In 1880 verhuisde hij naar Budapest en vervolgens naar Amerika met slechts 4 cent op zak, ongeveer vergelijkbaar met 10 euro nu. Tesla begon in 1882 te werken voor het bedrijf van Thomas Edison.

In 1885 zei Tesla tegen Edison dat hij de elektromotoren van het bedrijf van Edison beter kon maken. Die waren toen erg inefficiënt en gingen vaak kapot. Edison bood Tesla 40.000 dollar, omgerekend 1 miljoen dollar in onze tijd aan, als het hem zou lukken. Tesla deed wat hij beloofde. De nieuwe elektromotoren waren veel simpeler, betrouwbaarder en efficiënter. Ze waren zelfs zo goed dat het ontwerp van zijn motoren vandaag nog steeds gebruikt wordt.

Toen Tesla klaar was met zijn werk en om zijn geld vroeg moest Edison lachen. Hij zei: “Mister Tesla, you do not understand our American humor”, dat betekent: Meneer Tesla, je begrijpt onze Amerikaanse humor niet. Thomas Edison deed dus net alsof hij een grapje had gemaakt toen hij Tesla de 40.000 dollar had beloofd. Tesla voelde zich natuurlijk belazerd en ging weg bij het bedrijf van Edison.

Aan het werk bij George Westinghouse

Advertentie uit 1888 van Westinghouse Electric Company waarin ze wisselstroom promoten

Rond die tijd waren Amerikaanse bedrijven bezig om alle huishoudens aan te sluiten op een elektriciteitsnet. Nicola ging aan het werk bij George Westinghouse, een direct concurrent van Thomas Edison. Edison probeerde het gelijkstroom op de markt te zetten. Het nadeel van gelijkstroom was dat het niet meer dan een paar kilometer kon reizen. Elke paar kilometer was dus een elektriciteitscentrale nodig om stroom op te wekken. Alleen al voor een stad als Utrecht zou je zo’n 30 centrales nodig hebben.

Wisselstroom

Grafiek van wisselstroom

Tesla was bezig was met wisselstroom die al die nadelen niet had. Edison wist dat zijn systeem veel slechter was dan dat van Tesla, maar natuurlijk wilde hij niet dat de gewone man dit wist. Hij wilde geen gezichtsverlies lijden. Edison probeerde de mensen te overtuigen dat wisselstroom levensgevaarlijk was. Hij betaalde kinderen uit de buurt om honden en katten te ontvoeren. Deze dieren zette hij dan in het openbaar onder stroom om te laten zien hoe gevaarlijk wisselstroom was. Tesla wist natuurlijk dat wisselstroom helemaal niet gevaarlijk was als je er verantwoord mee omgaat en liet op zijn beurt een lamp branden met zijn eigen lichaam om te laten zien dat het veilig was. Uiteindelijk werd wisselstroom de winnaar en Tesla werd in die tijd wereldberoemd.

Andere uitvindingen van Tesla

Het radiografisch bestuurbare bootje van Tesla uit 1898.

Die jaren daarop deed Tesla nog veel meer uitvindingen. In 1898 bestuurde hij met radiogolven een op afstand bestuurbaar bootje. Vandaag de dag kijk je daar niet meer van op, maar in die tijd dachten sommige mensen dat Telsa magie, telepathie of zelfs een getraind aapje gebruikte.

Tesla heeft nog veel meer uitvindingen gedaan. Hij was de eerste die een Röntgenfoto maakte, nog voordat Wilhelm Röntgen dat deed. Tesla liet Wilhelm zijn gang gaan, omdat hij niet op het geld uit was, maar wilde dat de techniek verder werd ontwikkeld.

De Tesla Toren

Een foto uit 1904 image van de Tesla Toren die toentertijd stond in Long Island, New York

Tesla wilde met de ontwikkeling van de Tesla toren de hele wereld van draadloze energie voorzien. Nadat Tesla al zijn geld in het project had gestoken en het gedurende 15 jaar werkte, werd het kapot gemaakt. Het laatste deel van zijn leven werd hij klinisch gek verklaard. Mensen dachten dat hij hallucineerde en kon realiteit niet meer van fantasie onderscheiden. Hij probeerde gewoon de wereld perfect te maken en de theorieën van Einstein fout te verklaren, wat hij niet kon doen. Hij maakte zo complexe berekeningen dat mensen dachten dat hij gek was. Dit zorgde ervoor dat hij zichzelf weken achter elkaar in zijn lab opsloot. Uiteindelijk zou hij in 1943 overlijden.