Koelvinger

Eenvoudige sublimatie-opstelling: een zogenaamde koelvinger. Het koelwater wordt rondgepompt in het systeem, zodat de verlangde stof aan het koelwater kan neerslaan.
1 Ingang koelwater
2 Uitgang koelwater
3 Gas-/vacuümleiding
4 Sublimatiekamer
5 Gedesublimeerde stof
6 Te sublimeren stof
7 Uitwendige verhitting

Een koelvinger of koudevinger is een stuk laboratoriumglaswerk dat gebruikt wordt om ter plaatse een koud oppervlak te maken. Het werd zo genoemd, omdat het de vorm heeft van een vinger. Het is als het ware een mini koeler.

Bouw

Een koelvinger bestaat uit een langwerpige smalle gesloten glazen buis (die lijkt op een reageerbuis), waarin een fijne (dunne) andere buis zit. Dit is de invoerbuis voor de koelvloeistof, meestal koud water, maar methylcyclohexaan wordt soms ook gebruikt. De koude vloeistof stroomt in een langwerpige buis en zorgt aldaar voor een koud oppervlak. Het water kan weer naar buiten stromen via een kleine opening bovenaan.

In tegenstelling tot de gewone koelers, kan een koelvinger temperaturen lager dan 0°C veroorzaken.

Doel

In de winter kan het zo koud zijn, dat het ijs bij erg droog weer, kan vervluchtigen tot damp, waarbij de vloeibare fase wordt overgeslagen. Dit heet sublimeren of vervluchtigen. Met een koelvinger wordt dit proces nagebootst. In de toneelwereld of in de film zie je wel eens laboratoriumglaswerk met allerlei kleurtjes vloeistoffen. Om het werkend te doen laten lijken gebruiken ze stukjes koudijs in een koelvinger dat door sublimatie een soort damp (rook) afgeeft.

In het laboratorium kunnen ze zo dus vaste stof ter plekke laten verdampen. Dit proces wordt ook wel vriesdrogen genoemd.