Schakelkast

Schakelkast op straat

Industriële schakelkast

Een schakelkast is een apparaat dat lijkt op een zekeringen- of meterkast. Een schakelkast is meer bedoeld voor op straat (bijvoorbeeld voor verkeerslichten) of in de industrie (voor het voorzien van elektriciteit aan machines). Veelal zit de elektronica ingebouwd in een metalen kast.

In de eerste plaats zijn ze bedoeld om elektriciteit in en uit te schakelen. Bij verkeerslichten is er in de schakelkast een soort klok die om beurten de groene, oranje en rode lichten van de aanwezige verkeerslichten op bijvoorbeeld een kruizing in en uitschakeld. Tegenwoordig is dat meestal computergestuurd. Een industriële schakelkast moet eventueel met de hand bediend worden via knoppen (zie foto).

Net als in een meterkast kunnen deze schakelkasten voorzien zijn van een smeltveiligheid of zekering, maar deze is dan zwaarder uitgevoerd.

Elektriciteitshuisjes

Transformatorhuisje

In een woonwijk staan verschillende elektriciteitshuisjes. In feite zijn dit grote schakelkasten of beter gezegd verdeelkasten. Ze worden ook transformatorhuisjes genoemd. In een Nederlands transformatorhuisje wordt hoogspanning van 10.000 of 6.000 Volt omgezet naar laagspanning. Dat kan zijn industriespanning (700 V) of lichtnetspanning (400/230 V, voorheen 380/220 V en 220/127 V). Deze laagspanning wordt vervolgens via stroomkabels (onder de grond) naar de afnemers (huizen, winkels etc.) geleid. Ook in zo'n huisje zitten schakelaars en smeltbeveiligingen. Deze mogen alleen bediend worden door medewerkers van het elektriciteitsbedrijf. Als er iets mis gaat in zo'n transformatorhuisje (bijvoorbeeld brand), dan zit een hele woonwijk zonder stroom.

Verdeelstation

Een verdeelstation is nog weer groter en kan de elektriciteit bijvoorbeeld tussen dorpen en steden verdelen.

Wat is een smeltveiligheid?

Een smeltveiligheid is een element dat gebruikt wordt om brandgevaar en beschadiging van elektrische verbruikers te voorkomen. Ze worden zodanig in de stroombaan geplaatst, dat ze de stroombaan onderbreken als de stroomsterkte te groot is of te lang in stand wordt gehouden. Een smeltveiligheid bevat een dun (gekalibreerd) zilverdraadje. Dit zilverdraadje is opgesteld in een zogeheten bluskamer en zal doorsmelten voordat de temperatuur in de geleiders (stroomdraden) zo hoog opgelopen is, dat de isolatie van de geleiders smelt. Een zaagmachine die op een dergelijke schakelkast is aangesloten kan bijvoorbeeld vastlopen of heet worden doordat het hout te nat is en het zagen te stroef gaat. Om te voorkomen dat de zaagmachine en de stroomdraden oververhit raken, klapt de smeltveiligheid eruit. Ook onbedoelde kortsluiting in stroomkring bijvoorbeeld door een kabel die in de werkplaats beschadigd wordt, zorgt er voor dat de smeltveiligheid door smelt en de stroom weg valt.

Wat mag niet?

• Een doorgesmolten smeltpartoon NOOIT zelf herstellen. Als er zich een ongeval voordoet, kunnen (aldus) herstelde smeltveiligheden aanleiding geven tot betwisting met de verzekeringsmaatschappijen. Je moet steeds vervagen door een nieuw smeltpatroon van hetzelfde kaliber.
• Een oud smeltpatroon mag je wel vervangen door een automatische veiligheid ven een hoger kaliber NIET lager.
• Een smeltpatroon met een laag kaliber mag je niet vervangen door een smeltpatroon van een hoger kaliver. het omgekeerde mag wel, maar dit is niet aan te raden. Om je hierbij te helpen zijn de veiligheden uitgerust met een kalibreerpen.

Kabelkast

Een kabelkast is ook een soort schakelkast die je op straat kan tegenkomen. Hier heb je bijvoorbeeld te maken met een verdeelkast voor internet of telefoonkabels. De kabels van een aantal omliggende woningen komen hier samen en zijn hier aangesloten op de hoofdkabel die naar de wijkkabelkast gaat. Hier kan er een overgang zijn van koperdraad, naar glasvezel.