|
|
| (12 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| − | '''Noordwijk''', vroeger ook wel geschreven als: ''Northgo'', ''Norwige'', ''Nortic'', ''Northge'' en ''Northeke'', is een [[dorp]] en [[gemeente (bestuur)|gemeente]] in de Nederlandse provincie [[Zuid-Holland]]. De gemeente telt 24.717 inwoners op 1 juli 2006, (bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 51,53 [[vierkante kilometer|km²]] (waarvan 16,12 km² water).
| + | {{Infobox plaats (NL) |
| | + | | naam = Noordwijk |
| | + | | dialect = |
| | + | | vlag = Noordwijk vlag.svg |
| | + | | wapen = Coat of arms of Noordwijk.svg |
| | + | | kaart = Map - NL - Municipality code 0575 (2009).svg |
| | + | | provincie = [[Zuid-Holland]] |
| | + | | gemeente = Noordwijk |
| | + | | hoogteligging = |
| | + | | postcode = 2200-2204 |
| | + | | netnummer = 071 |
| | + | | cbs = 0575 |
| | + | | woonplaatscode= |
| | + | | website = https://www.noordwijk.nl/ |
| | + | | portaal = [[Zuid-Holland]]}} |
| | + | '''Noordwijk''' is een dorp en gemeente in [[Zuid-Holland]]. De plaats heeft 42.861 inwoners, de burgemeester is [[Jon Hermans-Vloedbeld]]. Noordwijk grenst in het zuiden aan [[Katwijk (Zuid-Holland)|Katwijk]] en in het noorden aan [[Zandvoort]]. De oppervlakte is 51,45 km². |
| | | | |
| − | De gemeente bestaat uit twee kernen, die van elkaar gescheiden zijn door een groenstrook. Noordwijk aan Zee, vanouds een vissersdorp, is tegenwoordig een [[badplaats]] met een lange kuststrook. Noordwijk-Binnen straalt in de oude kern nog de rust uit van vroeger eeuwen. In 1992 is de oude dorpskern aangewezen als [[beschermd dorpsgezicht]] op grond van de [[Monumentenwet]].
| |
| − | Naast deze twee kernen is er nog het Langeveld, een buurtschap ten noorden van het zeedorp.
| |
| − |
| |
| − | In de gemeente Noordwijk is [[ESTEC]] gevestigd, een Europees centrum voor ruimteonderzoek en technologie, de grootste vestiging van de Europese ruimtevaartorganisatie [[Europese Ruimtevaartorganisatie|ESA]]. Het bezoekerscentrum van ESTEC, Space Expo, is een grote ruimtevaarttentoonstelling.
| |
| − |
| |
| − | In het hotel ''Hotels van Oranje'' in Noordwijk aan Zee wordt wekelijks het televisieprogramma ''Business Class'' van [[Harry Mens]] opgenomen. Noordwijk aan Zee heeft een [[Vuurtoren van Noordwijk|vuurtoren]] en een [[Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij|KNRM]] reddingsstation, en kent sinds [[1997]] een jaarlijks zomerfestival: ''Opera aan Zee''.
| |
| − |
| |
| − | De gemeente telt liefst drie muziekverenigingen: Crescendo, Echo der Duinen en Excelsior.
| |
| − |
| |
| − | ==Kernen==
| |
| − | De gemeente kent twee officiële kernen:
| |
| − | * Noordwijk aan Zee
| |
| − | * Noordwijk-Binnen
| |
| − |
| |
| − | Deze kernen zijn altijd los geweest wegens verschil in geloof, beroepen en afstand. Tegenwoordig is slechts een groenstrook het enige element dat beide delen van het dorp van elkaar scheidt.
| |
| − |
| |
| − | ===Noordwijk aan zee===
| |
| − | Noordwijk aan Zee werd gesticht toen rond [[1200]] de eerste [[visserij|vissers]] zich in de [[Duin (geografie)|duinen]] van [[Noordwijk (Zuid-Holland)|Noordwijk]] vestigden. Tot begin [[19e eeuw]] is de [[visserij]] de belangrijkste vorm van inkomsten gebleven.
| |
| − |
| |
| − | Later begon de bevolking zich steeds meer op het [[toerisme]] te richten. Heden ten dage vinden per jaar 1.000.000 overnachtingen plaats in Noordwijk aan Zee.
| |
| − |
| |
| − | Het [[Nederlands voetbalelftal|Nederlands Elftal]] gebruikt het in Noordwijk aan Zee gelegen [[hotel]] [[Huis ter Duin]] voor overnachtingen tijdens bijeenkomsten.
| |
| − |
| |
| − | Verder bevindt zich in Noordwijk aan Zee een [[Nederlandse Hervormde Kerk|hervormde]] [[kerkgebouw|kerk]] ([[1647]]) met [[kansel]] uit de [[17e eeuw]].
| |
| − |
| |
| − | Noordwijk aan Zee is momenteel een van de rijkste stukjes [[Nederland]]; het staat op de 12e plaats in de lijst van de ''top 50 rijkste wijken van Nederland''. Een artikel in De Telegraaf (juli 2007) bevestigde dat ook de gemeente hiervan op de hoogte is. De precariobelasting in Noordwijk is de hoogste van heel Nederland.
| |
| − |
| |
| − | Bekende Nederlanders die tijdelijk of langer in Noordwijk hebben gewoond of nog steeds wonen zijn o.a.: Corry van Gorp (bekend van humor samen met André van Duin), Pia Beck (een pianiste) en Louis van Gaal, die nog in Noordwijk woont. Ook Freddie Heineken, echte naam: Alfred Henry Heineken (Geboren, Amsterdam 4 november 1923, overleden, Noordwijk 3 januari, 2002) was een bekende inwoner van Noordwijk. Joris Putman, bekend van theater en van de televisieserie "Goede Tijden Slechte Tijden", in de rol van Morris Fischer, woont ook in Noordwijk en is daar geboren en getogen.
| |
| − |
| |
| − | ===Noordwijk-Binnen===
| |
| − |
| |
| − | Noordwijk-Binnen werd in vroegere tijden vooral gekenmerkt door het werk in de [[bloembol|bloembollenteelt]]. Het grondgebied van Noordwijk bestaat nog steeds voor een groot deel uit [[geestgrond|geestgronden]]. Samen met omliggende gemeenten wordt hierdoor de [[Bollenstreek]] gevormd.
| |
| − |
| |
| − | De marteling van [[priester]] Jeroen in [[857]] heeft ervoor gezorgd dat Noordwijk-Binnen in [[1429]] door de [[bisschop]] van [[Aartsbisdom Utrecht (Rooms-Katholieke Kerk)|Aartsbisdom Utrecht]] officieel tot bedevaartplaats is verheven. De [[Rooms-katholieke Kerk|katholieke]] en [[Protestants|protestantse]] kerken van Noordwijk-Binnen dragen zijn naam.
| |
| − |
| |
| − | In de uit de [[15e eeuw]] daterende [[kerk (gebouw)|kerk]], met driebeukige schip, van Sint Jeroen, staat een hardstenen [[doopvont]] met gebeeldhouwde koppen, een [[preekstoel]] (uit het midden van de [[17e eeuw]]), een herenbank (1751), een marmeren grafmonument van [[Janus Dousa|Dousa]] (1792) en een ingebouwde toren uit [[1320]]. Op 27 augustus 2005 werd in deze kerk het kerkelijk huwelijk tussen [[Prins Pieter-Christiaan|Pieter-Christiaan]] en [[Anita van Eijk|Anita van Eijk]] voltrokken.
| |
| − |
| |
| − | ==Geschiedenis==
| |
| − |
| |
| − | ===Eerste bewoning===
| |
| − | De eerste sporen van bewoning van Noordwijk zijn terug gevonden 2000 jaar voor Christus.
| |
| − |
| |
| − | Noordwijk aan Zee kende zijn eerste echte bewoners omstreeks 1200. Dit waren vermoedelijk vissers.
| |
| − |
| |
| − | In 1398 heeft Noordwijk enige tijd [[stadsrechten]] gehad. Dit was door de burgers aangevraagd, maar omdat er geen muur om Noordwijk werd aangelegd werden deze rechten weer ontnomen door Graaf Albrecht van Beijeren. Toen was Noordwijk weer een ambachtsheerlijkheid.
| |
| − |
| |
| − | ===Sint Jeroen===
| |
| − | In 847 kwam een Schotse Benedictijnse monnik, genaamd [[Jeroen van Noordwijk]], naar Noordwijk. Hij bouwde een kapel en deed missiewerk. In [[856]] werd hij gevangen genomen door de Noormannen en gemarteld. Op 17 Augustus 856 werd hij onthoofd. Na zijn dood stichtte men rond [[980]] een Romaanse kapel ter ere van hem. Deze kapel werd kort daarop een bedevaartsoord.
| |
| − |
| |
| − | In [[1303]] werd deze kapel vervangen door een grote stenen kerk. Dit was de voorloper van de huidige [[Grote of Sint-Jeroenskerk|Sint Jeroenskerk]]. In [[1429]] werd Noordwijk officiëel door de Bisschop van Utrecht tot bedevaartsoord verheven. Het belangrijkste relikwie was de schedel van Sint Jeroen.
| |
| − |
| |
| − | In [[1450]] werd de kerk verwoest na een grote brand. In de de 16e eeuw kwam er een einde aan het bestaan van Noordwijk als bedevaartsoord. De schedel van Sint Jeroen is sindsdien spoorloos. Volgens de overlevering moet zijn schedel in de kerk begraven liggen, maar niemand weet waar. In [[1983]] werd in de kerk een schedel opgegraven, maar onderzoek heeft aangetoond dat deze schedel van een jonge man was geweest, en dus zeker niet van Jeroen.
| |
| − |
| |
| − | ===Visserij===
| |
| − | Noordwijk had in [[1474]] een vloot van 38 schepen. De vloot met zogenaamde [[bomschuit|bomschuiten]] voer uit vanaf het strand. Men ving met name haring, kabeljauw, schelvis, wijting en schol. In [[1913]] voer voor de laatste maal een bomschuit uit.
| |
| − |
| |
| − | Ook Noordwijk-Binnen profiteerde van de visserij door de zogenaamde [[Touwslager|lijnbanen]]. Met de lijnbanen werd touw gemaakt.
| |
| − |
| |
| − | ===Bloembollen- en kruidenteelt===
| |
| − | In de 18e en 19e eeuw werden in Noordwijk-Binnen kruiden geteeld. Noordwijk-Binnen was het belangrijkste kruidencentrum van Nederland. De kruiden werden verhandeld in Amsterdam en gebruikt voor medicinale toepassingen. Door de opkomst van chemisch bereide geneesmiddelen verdween tegen het einde van de 19e eeuw de kruidenteelt.
| |
| − |
| |
| − | Ook bleek in 1880 dat op de zandbodem van Noordwijk zich uitstekend leent voor bloembollenteelt. In totaal vestigde zich in korte tijd 250 bloembollenkwekers in Noordwijk. Hierdoor er veel duinzand afgegraven. Er werden met name tulpen, narcissen en gladiolen verbouwd.
| |
| − |
| |
| − | ===Bijnamen===
| |
| − |
| |
| − | Er zijn nog veel Noordwijkers met een bijnaam. De bijnamen werden vroeger erg veel gebruikt om
| |
| − | onderscheid tussen verschillende personen te maken of gewoon als scheldnaam of iets dergelijks.
| |
| − | In Noordwijk is een uitgebreid boek verschenen, waarvan de tweede en laatste druk nog verkrijgbaar is. Zie ook: [[bijnaam]]
| |
| − |
| |
| − |
| |
| − | ===Badplaats===
| |
| − | In 1866 werd Noordwijk een badplaats. Omdat het zeewater medicinale werking scheen te hebben kwamen er mensen met een koetsje een dagje naar het strand. Ook werd in deze tijd de eerste paal van [[Huis ter Duin]] geslagen.
| |
| − | Tegenwoordig is Noordwijk de nummer drie badplaats van Nederland.
| |
| − |
| |
| − | ==Zetelverdeling gemeenteraad==
| |
| − | *[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]/[[Groen Links]]/[[Democraten 66|D66]], 4 zetels
| |
| − | *[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]], 4 zetels
| |
| − | *[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]], 3 zetels
| |
| − | *WenS, 2 zetels
| |
| − | *JES, 2 zetels
| |
| − | *Verenigd Noordwijk, 2 zetels
| |
| − | *Noordwijk Totaal, 1 zetel
| |
| − | *[[ChristenUnie]], 1 zetel
| |
| − |
| |
| − | ==Bereikbaarheid==
| |
| − | Noordwijk is goed te bereiken met vervoer. Het ligt aan de [[N206]] en vlak bij de [[Rijksweg 44|A44]] en kent directe busverbindingen naar onder andere Leiden, Den Haag, Haarlem en Schiphol. Daarnaast is de planning dat de [[RijnGouwelijn]] Noordwijk zal aandoen<ref>[http://www.rijngouwelijn.nl/ Officiële website van de RijnGouwelijn]</ref>.
| |
| − |
| |
| − | ==Evenementen==
| |
| − | * Vanuit Noordwijk start het jaarlijkse [[bloemencorso]] naar Haarlem.
| |
| − | * De derde maandag in [[juni]] tot en met de daaropvolgende zondag vindt het [[Schilderfestival Noordwijk]] plaats.
| |
| − |
| |
| − | ==Sport en recreatie==
| |
| − | Door Noordwijk loopt de Europese [[wandelroute E9]], ter plaatse ook [[North Sea Trail]] of [[Hollands Kustpad]] geheten. De E9 loopt langs de kust van [[Portugal]] naar de [[Baltische staten]].
| |
| − |
| |
| − | In Noordwijk zijn twee voetbalclubs gevestigd genaamd [[VV SJC]] en [[VV Noordwijk]]. Verder zijn er onder anderen ook een korfbalvereniging ([[CKV FLUKS]]) en een hockeyclub ([[NHC]]).
| |
| − |
| |
| − | ==Geboren in Noordwijk==
| |
| − | * [[Janus Dousa]] (Jan van der Does) (1545-1604), humanist, politicus en dichter
| |
| − | * [[Elie Luzac]] (1721–1796), rechtsgeleerde, publicist en boekverkoper
| |
| − | * [[J.J. Salverda de Grave]] (1863-1946) taalkundige, literatuurhistoricus en hoogleraar Italiaans
| |
| − | * [[Henriette Roland Holst]] (1869-1952), dichteres en socialiste
| |
| − | * [[Daniël Noteboom]] (1910-1932), schaker
| |
| − | * [[Margriet de Moor]] (1941), schrijver
| |
| − | * [[Carla van der Does]] (1957), triatlete
| |
| − | * [[Joris Putman]] (1984), acteur
| |
| − |
| |
| − | ==Literatuur==
| |
| − | *J. Kloos (1928). ''Noordwijk in den loop der eeuwen.'' Reprint: Noordwijk, Buijze Boek, 1986.
| |
| − | *Ton Meijer en Cees van der Niet. "Noordwijkse bijnamen". De eerste en tweede druk hebben een andere titel, namelijk: "Noordwijkers bij naam en toenaam" en " NOORDWIJKERS Van 'Aai Toek(ie) tot Dirk 'de Zoute' " : (2e druk, 2005)
| |
| − |
| |
| − | ==Referencies==
| |
| − | <references/>
| |
| − |
| |
| − | ==Externe links==
| |
| − | * [http://www.noordwijk.nl Website gemeente Noordwijk]
| |
| − | * [http://www.vvvnoordwijk.nl/ VVV/ANWB Noordwijk]
| |
| − | * [http://www.meertens.knaw.nl/books/winkler/noordwijkaanzee.html Voorbeelden van het Noordwijkse dialect (Meertens Instituut)]
| |
| − |
| |
| − | [[categorie:Noordwijk| ]]
| |
| | [[Categorie:Plaats in Zuid-Holland]] | | [[Categorie:Plaats in Zuid-Holland]] |
| − |
| |
| − | Oorspronkelijk bericht - Bron: [http://nl.wikipedia.org/wiki/Noordwijk_%28Zuid-Holland%29 Wikipedia]
| |
.svg)
Nederland
[[Portaal:Zuid-Holland|Zuid-Holland]]