IJsbeer

IJsbeer Ursus maritimus
Kwetsbaar
Leefgebied	Noordpool, Rusland, Groenland, Canada en Alaska
Leefomgeving	Noordpoolgebied: toendragebieden
Behoort tot de	Beren (Ursidae)
Portaal Biologie

ijsbeer

De ijsbeer, ook wel bekend als de poolbeer is een beer die voorkomt in het Noordpoolgebied. Ze worden de koningen van het Noordpoolgebied genoemd, omdat zij bovenaan de voedselketen staan. Geen enkel dier op de Noordpool durft op de ijsbeer te jagen! Het zijn de grootste roofdieren van de wereld, die op het land leven. IJsberen zijn zoogdieren die op het land leven en op ijsschotsen. IJsberen kunnen wel 25 tot 30 jaar oud worden.

Een mannetjesijsbeer kan wel 300 tot 800 kilogram wegen, terwijl een vrouwtjesijsbeer hooguit 150 tot 300 kilogram weegt. IJsberen kunnen wel meer dan 2 meter groot zijn. Dat is groter dan een volwassen mens. Hun vacht bestaat uit twee lagen. Een laag is een dikke vetlaag, die hen warmt houdt tegen de kou. De andere laag bestaat uit dekharen. Deze haren zien er wit uit, maar zijn eigenlijk doorzichtig en hol. De haartjes stoten water af, waardoor ijsberen na het zwemmen niet nat blijven. Wat bijzonder is, is dat een ijsbeer eigenlijk helemaal niet wit is van kleur. De huid van een ijsbeer is namelijk zwart! Al die dekharen zorgen ervoor dat wij die zwarte huid niet zien en hij een lekkere dikke vacht heeft tegen de kou. De huid van een ijsbeer is zwart, omdat hij dan meer warmte van de zon kan opnemen. Op de naakte delen van zijn lichaam kan je zijn zwarte huid ook zien, bijvoorbeeld bij zijn neus en zijn lippen. Onder aan de voeten van de ijsbeer zitten haartjes en kussentjes, zodat hij niet uitglijdt op het ijs. Hierdoor kunnen ijsberen niet alleen lopen over het ijs, maar ook tot 40 kilometer per uur rennen.

IJsberen eten zeehonden, vissen, witte dolfijnen, kleine walvissen, zeevogels, rendieren en in de herfst zelfs bessen. Heel soms jaagt de ijsbeer ook op de mens, maar dat gebeurt eigenlijk alleen wanneer hij zichzelf probeert te beschermen. Mensen jagen helaas nog op de ijsbeer en dat is illegaal. De ijsbeer is een bedreigde diersoort en dat komt niet alleen door het jagen, maar ook door de opwarming van de aarde. De temperatuur op aarde stijgt door broeikasgassen en daardoor smelt het ijs enorm snel. Het leefgebied van de ijsbeer verdwijnt en de ijsbeer is daarmee met uitsterven bedreigd.

Leven

Alle ijsberen hebben een territorium. Dat is een gebied waar ijsberen rondzwerven op zoek naar voedsel. Op de Noordpool kan zo'n territorium van een ijsbeer wel meer dan honderden kilometers groot zijn. Als een ijsbeer op zoek is naar voedsel, doet hij dit meestal alleen. Ze jagen in het water of op het ijs. Wanneer zij op het ijs jagen hebben zij een goede camouflage (schutkleur) in de sneeuw. De vacht ziet er sneeuwwit uit, maar eigenlijk is hij doorzichtig. Hij lijkt alleen maar wit door de manier waarop elke haar het licht weerspiegelt. Hierdoor kunnen ijsberen hun prooi goed besluipen zonder gezien te worden. IJsberen jagen op heel veel pooldieren, maar vooral op zeehonden. Ze vinden het vet van een zeehond namelijk erg lekker.

Daarnaast zijn ijsberen hele goede zwemmers. IJsberen hebben zwemvliezen tussen hun voorpoten en ze hebben een groot lichaam en een slanke nek. Deze steekt boven het water uit wanneer zij zwemmen. IJsberen kunnen onder water ook hun neusgaten dicht houden, waardoor zij zelfs 100 kilometer ver kunnen zwemmen zonder te stoppen.

IJsberen hebben het nooit echt koud. Zelfs niet onder een deken van sneeuw. Dat gebruiken ze juist om warm te blijven tegen koude temperatuur en harde wind. IJsberen leven niet in groepen, maar zijn liever alleen. Alleen de moeder ijsbeer en haar jongen blijven bij elkaar. Vader en moeder ijsbeer zijn alleen bij elkaar tijdens het paren, in april of mei. Als het winter wordt graven de vrouwtjes ijsberen een diep hol. Voordat zij daar in gaat, eet het vrouwtje eerst heel veel voedsel. Dit doet zij zodat zij niet tijdens haar winterslaap wakker hoeft te worden om te gaan eten. Ze heeft nu namelijk al genoeg voedsel in haar lichaam zitten. De hele winter blijft het vrouwtje in haar hol en haar hart klopt ook trager dan normaal. Dit doen ijsberen om energie te besparen. Tot in februari slapen de vrouwtjes. Ze hebben in hun slaap dan al jongen gekregen, die vette melk drinken bij de moeder. Bijzonder is dat ijsberen meestal een tweeling krijgen. Pasgeboren ijsbeertjes zijn doof, blind en wegen nog minder dan 1 kilogram! Ze hebben hun moeder echt nodig om warm te blijven en te blijven leven. IJsbeermoeders beschermen hun baby's daarom goed. Ze zorgen ongeveer 2 jaar voor hen met heel veel liefde. Moeder ijsbeer leert de baby ijsberen jagen, zwemmen en zoeken naar voedsel. Mannetjes ijsberen gaan hun eigen gang en houden geen winterslaap. Zij zijn in de winter druk op zoek naar voedsel en een nieuwe plek om te overleven.

IJsberen praten met elkaar

Natuurlijk praten ijsberen ook met elkaar. Dit doen zij door geluiden te maken of hun lichaam te gebruiken. Ze schudden met hun kop bijvoorbeeld wanneer ze willen spelen. Wanneer ze een andere beer om voedsel willen vragen, gaan ze naar hem toe en gaat ze met hun neuzen tegen elkaar staan. Als ijsberen boos of bang zijn gaan ze sissen, grommen of maken zij hakkende geluiden met hun tanden. Natuurlijk vechten mannelijke ijsberen ook met elkaar. IJsberen houden niet van gezelschap en zijn het liefst alleen. Wanneer zij elkaar tegenkomen, lopen ze voorzichtig naar elkaar toe en brommen ze wat over en weer. In de paartijd wordt er door de mannetjes stevig gevochten, bijvoorbeeld als twee mannetjes hetzelfde vrouwtje hebben geroken en achter haar aan gaan. Het wordt dan vechten: ze brullen dan griezelig hard, bijten en slaan erop los. Op hun achterpoten gaan de twee witte reuzen met elkaar vechten en uiteindelijk zakt de zwakste ijsbeer door zijn knieën, om zich over te geven.

Het lichaam: de vijf zintuigen

Ogen om te zien

IJsberen hebben hele goede ogen. Dat moet ook wel want ze moeten overdag en 's nachts kunnen jagen. Hun ogen staan recht naar voren, zodat zij hun prooi makkelijk kunnen zien. IJsberen kunnen ook kleuren zien, maar minder goed als mensen. Wel kunnen ijsberen ontzettend goed diepte zien. Bijzonder is dat de ogen van een ijsbeer een extra beschermende laag hebben. Deze laag beschermt hun ogen tegen fel zonlicht en de reflecties van sneeuw en ijs. Eigenlijk is deze beschermende laag net een ingebouwde zonnebril!

Oren om te horen

Niemand weet precies hoe goed een ijsbeer kan horen. Waarschijnlijk horen ijsberen net zo goed als mensen, maar dat weten onderzoekers nog niet zeker.

Een neus om te ruiken

De ijsbeer heeft een van de beste neuzen ter wereld. Als je een ijsbeer met zijn neus in de lucht ziet, doet hij dat om nog beter te ruiken wat er in de buurt is. Sommige ijsberen lopen zelfs weleens helemaal rechtop op het voedsel af dat ze roken. IJsberen ruiken zeehonden die onder het ijs zitten al van kilometers afstand. Wat ontzettend knap is, is dat een ijsbeer ook dode walvissen of zeehonden ruikt. Zelfs van 30 kilometer ver weg!

Een tong om te proeven

IJsberen gebruiken hun grote donkere, paarse tong om te proeven. Net als jij houdt hij van het ene soort eten meer dan van het andere. Toch eten zij wel heel ander voedsel dan jij en ik. IJsberen eten bijvoorbeeld heel graag enorm veel vet en voedsel dat zelfs al aan het rotten is.

Klauwen om te voelen

IJsberen kunnen heel goed voelen en hebben enorme scherpe klauwen. Toch kunnen zij ook heel voorzichtig dingen verschuiven en verplaatsen. Met hun mond zijn zij ook heel handig. Ze kunnen hier zelfs spullen mee optillen.

Bedreiging: de IJsbeer sterft langzaam uit

De opwarming van de aarde noemt men ook wel het broeikaseffect. Dit broeikaseffect bedreigt de ijsberen, omdat er teveel CO2 wordt uitgestoot. Hierdoor neemt de temperatuur toe en smelt het ijs op de Noordpool. Hierdoor kunnen de ijsberen steeds moeilijker over land op zoek naar voedsel. De mens vervuilt het milieu en daardoor komen ijsberen ook in aanmerking met giftige stoffen, zoals olie. Heel veel landen op de wereld werken nu samen om de ijsbeer gelukkig te helpen. Ze beschermen bijvoorbeeld de leefomgeving en ze verbieden het jagen op ijsberen. Toch hebben de ijsberen nog steeds hulp nodig. Alleen door met zijn allen samen te werken kunnen wij de ijsberen een veilig leefgebied geven en ervoor zorgen dat hun territorium schoon en gifvrij is. Help jij ook mee? Het is namelijk onze verantwoordelijkheid om de aarde en de ijsbeer te redden!