Humor: verschil tussen versies

Versie van 16 mei 2025 18:16

Humor is het vermogen om iets grappigs te zien, erom te lachen of het met anderen te delen. Het woord komt uit het Latijn en betekende vroeger “lichaamssap”. In de middeleeuwen dachten mensen namelijk dat je vier soorten lichaamssappen had die in balans moesten zijn. Als dat zo was, voelde je je goed en was je vrolijk. Was er een sapje uit balans? Dan kon je ziek worden of in een slecht humeur raken. Zo gebruikten mensen het woord "humor" al heel lang geleden om een stemming of gevoel mee aan te duiden.

Hoe werkt humor?

Wat jij grappig vindt, vindt iemand anders misschien helemaal niet leuk (Denk daarom na voordat je een grapje maakt hoe de ander zal reageren.) Dat komt doordat humor te maken heeft met je mening, je gevoel en je achtergrond. Dingen die te maken kunnen hebben: leeftijd, cultuur, geslacht, opleiding en zelfs je stemming (Hoe iemand op het moment is bijvoorbeeld verdrietigw).

Humor werkt vaak door een soort “truc” in je hoofd. Eerst word je even meegenomen in een verhaal of situatie die serieus lijkt of nergens op slaat. Maar dan gebeurt er iets onverwachts of geks, waardoor je ineens op een andere manier naar de situatie kijkt. Dit zorgt ervoor dat je hersenen even in de war raken en dat zorgt vaak voor een lach.

Je kan ook humor maken om bijvoorbeeld een foutje van een ander die bijvoorbeeld een spreek fout maakt.

Wetenschappers hebben ontdekt dat vooral de mediaal prefrontale cortex (een deel van je hersenen) actief wordt als je een grap hoort. Dit stukje is ook belangrijk voor je gevoel van beloning – het fijne gevoel als iets leuk is. Ook andere delen van je hersenen, zoals die voor taal, doen mee. Die helpen je de grap te begrijpen.

Wat heb je aan humor?

Humor is grappig! Als jij en de ander erom kunnen lachen:

train je je longen en stroomt je bloed beter;
maakt je lichaam stofjes aan waar je blij van wordt (zoals endorfine, dat werkt als een natuurlijke pijnstiller);
wordt je afweersysteem sterker, dus je wordt minder snel ziek.

Lachen helpt ook tegen stress. Als je ergens mee zit, kun je het vaak beter aan als je er even om kunt lachen. Dat maakt de situatie minder zwaar. Daardoor kun je er beter over nadenken en vergeet je het misschien zelfs een oplossing bedenken. Humor helpt je dus om dingen in het juiste perspectief te zien.

En nog iets: mensen vinden je vaak aardiger als je humor hebt. Het is fijner om met iemand te praten die je laat lachen dan met iemand die je kwetst.

Soorten humor

Er zijn twee hoofdcategorieën: verbale (met woorden) en non-verbale (zonder woorden) humor. Sommige vormen zijn allebei.

Verbale humor (met woorden):

Woordspelingen: grappige zinnen door woorden met dubbele betekenissen, zoals: "Zegt de ene kaars tegen de ander: 'Zullen we vanavond uitgaan?'"
Grappen of moppen
One-liners: een korte, grappige zin.
Ironie: je zegt het tegenovergestelde van wat je bedoelt.
Sarcasme: een genre zeggen bijvoorbeeld "Jij hebt goed geleerd" terwijl je niet goed heb geleerd
Grappige manieren van praten: bijvoorbeeld gekke accenten, versprekingen of spraakgebreken.

Non verbale humor (zonder woorden):

Gezichtsexpressies: gekke of grappige gezichten trekken.
Slapstick: klunzige of wilde acties, zoals iemand die uitglijdt over een bananenschil.
Gewelddadige slapstick: nog grover, met bijvoorbeeld slaan of vallen.
Overdreven bewegingen of gebaren
Practical jokes: iemand voor de grap in de maling nemen, zoals met 1-aprilgrappen of verborgen camera.

Verbaal én non-verbaal:

Parodie of imitatie: iemand nadoen op een grappige manier.
Karikatuur: een tekening of uitbeelding waarin bepaalde eigenschappen extra worden overdreven.
Typetjes: grappige verzonnen figuren met opvallende eigenschappen.
Sketches: korte grappige toneelstukjes of filmpjes.
Onbedoelde humor: dingen die eigenlijk niet grappig bedoeld zijn, maar toch heel grappig zijn (zoals een rare tekst op een verkeersbord).

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-{{moeilijk}}
+'''Humor''' is het vermogen om iets [[Grappig|grappigs]] te zien, erom te [[lachen]] of het met anderen te [[delen]]. Het woord komt uit het [[Latijn]] en betekende vroeger “lichaamssap”. In de [[middeleeuwen]] dachten mensen namelijk dat je vier soorten '''lichaamssappen''' had die in balans moesten zijn. Als dat zo was, voelde je je goed en was je vrolijk. Was er een sapje uit balans? Dan kon je ziek worden of in een slecht humeur raken. Zo gebruikten mensen het woord "humor" al heel lang geleden om een stemming of gevoel mee aan te duiden.
-'''Humor''' is een vermogen om iets wat leuk en grappig is aan te voelen, te waarderen of juist mee te delen met anderen.
+== Hoe werkt humor?==
-Het woord humor komt uit het Latijn en betekent vloeistof of lichaamssap. In de Middeleeuwen dacht men dat mensen vier lichaamssappen (humors) hadden die met elkaar in balans moesten zijn. Er werd uitgegaan van de denkwijze dat, als deze lichaamssappen in balans waren, de mens in balans was, wat leidde tot een goed humeur (een goede humor). Wanneer deze sappen niet in balans waren, leidde dat tot ziekte. Tweeduizend jaar geleden werd er dus al over humor gesproken om naar een bepaalde stemming te verwijzen. Wanneer bij iemand de sappen uit balans waren, werd deze persoon ‘niet humoristisch’ genoemd. Om de lichaamssappen weer in balans te krijgen, werd lachen als middel gezien dat is bedoeld om iets ongewensts te verbeteren of te voorkomen.
+Wat jij [[grappig]] vindt, vindt iemand anders misschien helemaal niet leuk (Denk daarom na voordat je een grapje maakt hoe de ander zal reageren.) Dat komt doordat humor te maken heeft met je mening, je gevoel en je [[achtergrond]]. Dingen die te maken kunnen hebben: [[leeftijd]], [[cultuur]], [[Geslacht (mens)|geslacht]], [[opleiding]] en zelfs je [[stemming]] (Hoe iemand op het moment is bijvoorbeeld verdrietigw).
-== Hoe werkt humor? ==
+Humor werkt vaak door een soort “truc” in je hoofd. Eerst word je even meegenomen in een verhaal of situatie die serieus lijkt of nergens op slaat. Maar dan gebeurt er iets onverwachts of geks, waardoor je ineens op een andere manier naar de [[situatie]] kijkt. Dit zorgt ervoor dat je hersenen even in de war raken en dat zorgt vaak voor een lach.
-Humor is meestal beïnvloed door persoonlijke meningen en gevoelens. Wat één iemand hilarisch vindt, is voor een andere flauw, ongepast of onbegrijpelijk. Persoonlijke verschillen spelen een belangrijke rol, zoals verschillen in cultuur, leeftijd, intelligentie, geslacht en opleiding.
-De werking van humor is gebaseerd op een dubbele binding: aan de ene kant zorgt de verteller dat je je betrokken voelt tot het onderwerp en het serieus neemt, en aan de andere kant wordt ervoor gezorgd dat verteller en publiek afstand nemen van het onderwerp, er als het ware buiten gaan staan en het dus niet (langer) serieus nemen. De dubbele binding die hierdoor in de hersenen ontstaat, leidt doorgaans tot lachen.   de mediaal prefrontale cortex (het groene gedeelte is de temporale kwab)
-Onderzoek naar de relatie humor en hersenfuncties maakt op dat vooral de mediaal prefrontale cortex actief is als mensen naar gesproken grappen luisteren. Dit deel van de hersenen is ook actief bij beloning, en is vooral betrokken bij het verwerken van het gevoelsdeel van humor. Daarnaast blijken ook de taalgebieden in de temporale kwab actief. Dit deel van de hersenen lijkt vooral verbonden te zijn met de cognitieve kant van humor: dat wil zeggen het begrijpen van de betekenis van taalkundige grappen.
-== Wat heb je aan humor? ==
+Je kan ook humor maken om bijvoorbeeld een foutje van een ander die bijvoorbeeld een spreek fout maakt.
-Als je humor hebt, maak en begrijp je grappen. En als je dat doet, dan moet je vaak lachen. En als je lacht:
-* train je je longen en stimuleer je je bloedcirculatie.
-* maak je hormonen aan die de alertheid verhogen en komen er endorfinen vrij, de natuurlijke pijnstillers van het lichaam.
-* versterk je je immuunsysteem, waardoor je een betere weerstand tegen ziektes hebt.
-Daarnaast vervult lachen de taak als buffer tegen stress. Humor is een uitlaatklep voor emoties en een ideale manier om stoom af te blazen. Deadlines, iets belangrijks vergeten, een kennis die weggaat, een spreekbeurt die nog niet af is. Lachen om een vervelende situatie of een probleem zorgt ervoor dat je je stressniveau verlaagt en dingen meer van een afstand kunt bekijken. Zo kun je je probleem kleiner maken, en dat helpt je om de waarheid gemakkelijker onder ogen te zien en problemen in de juiste context te plaatsen. Hierdoor begrijp en accepteer je het probleem of de vervelende situatie en kun je daar een oplossing voor bedenken.
-Humor is dus best wel handig, want met humor kun je vrolijk zijn en blijven. Je staat veel positiever in het leven, en zo gaat van alles je veel gemakkelijker af. Anderen vinden je ook aardiger, want zeg nou zelf; jij hebt toch ook veel liever iemand tegenover je die je aan het lachen maakt dan je kwetst?
-== Soorten humor ==
+Wetenschappers hebben ontdekt dat vooral de '''mediaal prefrontale cortex''' (een deel van je hersenen) actief wordt als je een grap hoort. Dit stukje is ook belangrijk voor je gevoel van beloning – het fijne gevoel als iets leuk is. Ook andere delen van je hersenen, zoals die voor taal, doen mee. Die helpen je de grap te begrijpen.
-Je hebt verbale humor en non-verbale humor. Ik ga nu noemen welke soorten humor onder de categorie verbaal, non-verbaal en zowel verbaal als non-verbaal zitten:
-Verbale humor:
+==Wat heb je aan humor?==
-* Woordspeling; door een bepaalde woordcombinatie iets grappigs laten ontstaan, bijv: zegt de ene kaars tegen de ander:“Zullen we vanavond uitgaan?”
+Humor is grappig! Als jij en de ander erom kunnen lachen:
-* Grap of mop
-* One-liner; een kernachtige en meestal grappige uitspraak in één zin.
+* train je je longen en stroomt je bloed beter;
-* Ironie; De fijne spot waarbij men het tegenovergestelde zegt van wat hij/zij bedoeld.
+*maakt je lichaam stofjes aan waar je blij van wordt (zoals endorfine, dat werkt als een natuurlijke pijnstiller);
-* Sarcasme; een ergere vorm van ironie
+*wordt je afweersysteem sterker, dus je wordt minder snel ziek.
-* Grappige accenten, dialecten, versprekingen of spraakgebreken
-Non-verbale humor:
+Lachen helpt ook tegen stress. Als je ergens mee zit, kun je het vaak beter aan als je er even om kunt lachen. Dat maakt de situatie minder zwaar. Daardoor kun je er beter over nadenken en vergeet je het misschien zelfs een oplossing bedenken. Humor helpt je dus om dingen in het juiste perspectief te zien.
-* Gezichtsexpressies; een (grappig) gezicht dat iemand trekt
-* Slapstick; een beetje grove humor met vooral  veel gooi-en-smijtwerk
+En nog iets: mensen vinden je vaak aardiger als je humor hebt. Het is fijner om met iemand te praten die je laat lachen dan met iemand die je kwetst.
-* Gewelddadige slapstick; een ergere vorm van slapstick
-* Overdreven en onverwachte bewegingen en gebaren
+==Soorten humor==
-*Practical joke; iemand met opzet in een grappige situatie lokken (verborgen camera, 1 aprilgrappen ...)
+Er zijn twee hoofdcategorieën: '''verbale''' (met woorden) en '''non-verbale''' (zonder woorden) humor. Sommige vormen zijn allebei.
-Humor die zowel verbaal als non-verbaal kan zijn:
-* Parodie of imitatie; iemand spottend napraten
+===Verbale humor (met woorden):===
-* Karikatuur; afbeelding die iets of iemand belachelijk maakt
-* Typetjes; Een typetje is een fictief, komisch personage met sterk uitgesproken eigenschappen en karaktertrekjes die meestal karikaturaal worden uitvergroot.
+*Woordspelingen: grappige zinnen door woorden met dubbele betekenissen, zoals: "Zegt de ene kaars tegen de ander: 'Zullen we vanavond uitgaan?'"
-* Sketches; Een sketch is een kort komisch optreden met een of meer acteurs.
+*Grappen of moppen
-* Onbedoelde humor; vaak lachwekkend overkomende zaken die door de makers zelf niet zo bedoeld zijn.
+*One-liners: een korte, grappige zin.
+* Ironie: je zegt het tegenovergestelde van wat je bedoelt.
+*Sarcasme: een genre zeggen bijvoorbeeld "Jij hebt goed geleerd" terwijl je niet goed heb geleerd
+* Grappige manieren van praten: bijvoorbeeld gekke [[Accent|accenten]], [[Verspreking|versprekingen]] of spraakgebreken.
+=== Non verbale humor (zonder woorden):===
+*Gezichtsexpressies: gekke of grappige gezichten trekken.
+*Slapstick: klunzige of wilde acties, zoals iemand die uitglijdt over een bananenschil.
+*Gewelddadige slapstick: nog grover, met bijvoorbeeld slaan of vallen.
+* Overdreven bewegingen of [[gebaren]]
+*Practical jokes: iemand voor de grap in de maling nemen, zoals met 1-aprilgrappen of verborgen camera.
+===Verbaal én non-verbaal:===
+*Parodie of imitatie: iemand nadoen op een grappige manier.
+* Karikatuur: een tekening of uitbeelding waarin bepaalde eigenschappen extra worden overdreven.
+*Typetjes: grappige verzonnen figuren met opvallende eigenschappen.
+*Sketches:  korte grappige toneelstukjes of filmpjes.
+*Onbedoelde humor: dingen die eigenlijk niet grappig bedoeld zijn, maar toch heel grappig zijn (zoals een rare tekst op een verkeersbord).
+[[Categorie:Cultuur]]