Space Shuttle: verschil tussen versies
| (11 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[Bestand:Space Shuttle. |
+ | [[Bestand:Space Shuttle Columbia launching.jpg|300px|right|thumb|De eerste Space Shuttle.]] |
| − | Een '''Space Shuttle''' is een type raket uit de [[Verenigde Staten]]. Die is inmiddels gepensioneerd en was in die tijd de |
+ | Een '''Space Shuttle''' is een type raket uit de [[Verenigde Staten]]. Die is inmiddels gepensioneerd en was in die tijd de enige raket die mensen kon vervoeren. De meeste niet-Amerikaanse astronauten hebben wel eens een spaceshuttle-vlucht meegemaakt. |
| + | |||
| + | NASA heeft in totaal vijf ruimtewaardige spaceshuttles laten bouwen: ''Atlantis'', ''Challenger'', ''Columbia'', ''Discovery'' en ''Endeavour''. Daarnaast liet NASA ook drie niet-ruimtewaardige spaceshuttles bouwen: ''Enterprise'', ''Explorer'' en ''Pathfinder''. |
||
== Verloop van de vlucht == |
== Verloop van de vlucht == |
||
| − | === Stap 1:Lancering === |
+ | === Stap 1: Lancering === |
De Space Shuttle stijgt op en de twee zijraketten geven voldoende brandstof om aan de zwaartekracht te ontsnappen. De "orbiter", het deel dat op een vliegtuig lijkt verbruikt geen brandstof, want het gebruikt brandstof van de grote oranje brandstoftank omdat hij zelf veel brandstof nodig heeft voor in de ruimte. |
De Space Shuttle stijgt op en de twee zijraketten geven voldoende brandstof om aan de zwaartekracht te ontsnappen. De "orbiter", het deel dat op een vliegtuig lijkt verbruikt geen brandstof, want het gebruikt brandstof van de grote oranje brandstoftank omdat hij zelf veel brandstof nodig heeft voor in de ruimte. |
||
| − | === Stap 2:Startraketten afwerpen === |
+ | === Stap 2: Startraketten afwerpen === |
Nadat de brandstof in de startraketten van de Space Shuttle op is, worden ze afgeworpen en vallen ze met parachuttes in zee. Hierna worden ze opgepikt met een boot of helikopter en gericycled voor andere missies. |
Nadat de brandstof in de startraketten van de Space Shuttle op is, worden ze afgeworpen en vallen ze met parachuttes in zee. Hierna worden ze opgepikt met een boot of helikopter en gericycled voor andere missies. |
||
| − | === Stap 3:Brandstoftank afwerpen === |
+ | === Stap 3: Brandstoftank afwerpen === |
De grote brandstoftank wordt afgeworpen nadat de grote hoeveelheid zuurstof op is. De brandstoftank valt ook in zee maar is na 1 keer niet meer bruikbaar. |
De grote brandstoftank wordt afgeworpen nadat de grote hoeveelheid zuurstof op is. De brandstoftank valt ook in zee maar is na 1 keer niet meer bruikbaar. |
||
| − | === Stap 4:De ruimte bereiken === |
+ | === Stap 4: De ruimte bereiken === |
De orbiter is het laatste deel dat overblijft. De orbiter brengt zichzelf met zijn eigen motoren naar de ruimte. Eens het daar is, heeft het zijn motoren niet zo veel meer nodig. |
De orbiter is het laatste deel dat overblijft. De orbiter brengt zichzelf met zijn eigen motoren naar de ruimte. Eens het daar is, heeft het zijn motoren niet zo veel meer nodig. |
||
| − | === Stap 5:De missie uitvoeren === |
+ | === Stap 5: De missie uitvoeren === |
| − | Eens de raket in de ruimte is, kan het zijn missie uitvoeren. In het midden van de orbiter zit de vracht. Meestal is dat een |
+ | Eens de raket in de ruimte is, kan het zijn missie uitvoeren. In het midden van de orbiter zit de vracht. Meestal is dat een satelliet. Met de grote grijparm van de Space Shuttle kan de satelliet in zijn baan gebracht worden. |
| − | === Stap 6:Vertragen === |
+ | === Stap 6: Vertragen === |
In de ruimte wordt de orbiter ondersteboven gebracht om te vertragen. Als hij op de goede plaats is, kan hij zich terug omdraaien en de dampkring binnengaan. |
In de ruimte wordt de orbiter ondersteboven gebracht om te vertragen. Als hij op de goede plaats is, kan hij zich terug omdraaien en de dampkring binnengaan. |
||
| + | |||
| + | === Stap 7: Terugkeer === |
||
| + | |||
| + | De Space Shuttle vliegt terug de dampkring in. Dit is het moeilijkste en gevaarlijkste deel van de vlucht. Dit wordt dan ook van de aarde bestuurd. De onderkant van de Space shuttle is bedenkt met hittebestendige tegels die temperaturen tot 1260 °C kunnen tegenhouden. De Space shuttle moet precies in een hoek van 40° de dampkring binnenvliegen. Als hij 1° meer of minder draait, brandt de hele space shuttle op. |
||
| + | |||
| + | === Stap 8: Naar de landingsbaan === |
||
| + | |||
| + | Met de harde snelheid van de terugkeer uit de ruimte gaat de Space Shuttle naar de landingsbaan. Hij moet zo vroeg mogelijk landen om genoeg tijd te hebben om te remmen. |
||
| + | |||
| + | === Stap 9: Landen === |
||
| + | |||
| + | De space Shuttle land bijna in het begin van de landingsbaan en wordt vertraagd met zijn eigen remmen en 3 parachuttes. |
||
== Space Shuttle Atlantis == |
== Space Shuttle Atlantis == |
||
| + | [[Bestand:Cockpit Space Shuttle Atlanis.png|400px|right|thumb|De cockpit van de Space Shuttle Atlantis]] |
||
| + | |||
| + | De vierde Space Shuttle die de [[NASA]] deed opstijgen, de OV-104 Space Shuttle Atlantis. De Space Shuttle was genoemd naar de tweemaster die diende als onderzoeksschip van [[1930]] tot [[1966]]. De boot had 17 bemanningsleden en maximaal 5 wetenschappers die in het onderste deel van het schip onderzoek deden in twee laboratoria. |
||
| + | |||
| + | == Rampen == |
||
| + | [[Bestand:Challenger explosion.jpg|miniatuur|Explosie Challenger]] |
||
| + | In totaal, tot aan eind juli 2011, zijn er 135 missies gevlogen. Daarvan zijn er twee fataal afgelopen, waarbij alle bemanningsleden en passagiers om het leven kwamen. Op 28 januari 1986 explodeerde ''Challenger'' 73 seconden na de lancering, waarna er geen commerciële satellieten meer met een spaceshuttle vervoerd mochten worden. Op 1 februari 2003 verongelukte ''Columbia'' als gevolg van een beschadiging van het hitteschild, waardoor het ruimteschip de terugkeer in de atmosfeer niet overleefde. |
||
| + | |||
| + | De STS-135 vertrok op 8 juli en landde op 21 juli 2011. Daarmee kwam aan het ruim 30-jarig durende programma een einde. |
||
| + | |||
| + | ==Waarom in Florida?== |
||
| + | De Space Shuttles worden in Florida gelanceerd. Maar waarom? Kijk maar eens op een wereldbol. Die staat niet helemaal recht, dat is met de aarde ook zo. Hij draait om z’n as van west naar oost. Plaatsen op de evenaar hebben daarbij een snelheid van 2000 kilometer per uur. Hoe dichter je bij de evenaar zit, hoe meer snelheid je als het ware cadeau krijgt als je in die richting vertrekt. Dus als je op die manier een shuttle lanceert, bespaar je ontzettend veel brandstof. Daarom willen ze zo dicht mogelijk bij de evenaar zitten. De Amerikanen willen nog wel in Amerika blijven, dus hebben ze Florida uitgekozen: daar ligt namelijk het meest zuidelijke puntje van Amerika. Maar de Europeanen lanceren nog zuidelijker, bij Frans-Guyana en dat is nog dichter bij de evenaar en dus nog meer vaart die ze krijgen. |
||
| + | |||
| + | ==De grote hal== |
||
| + | |||
| + | In een grote hal wordt de Space Shuttle opgebouwd. De twee vaste brandstofraketten worden er neergezet en dan de grote bruine brandstoftank, waar dan het ruimtevliegtuig aan wordt gehangen. Dat gebouw is wat inhoud betreft het grootste gebouw ter wereld. Alleen de deuren zijn al 175 meter hoog! Er is een speciale installatie die ervoor moet zorgen dat er geen wolken in het gebouw komen, want dan kan het (binnen!) gaan regenen. Als de shuttle helemaal is opgebouwd, rijdt het op de zogenaamde ‘Kruiper’, het grootste voertuig ter wereld, naar de lanceerplaats. |
||
| + | |||
| + | ==Gewicht en stuwkracht== |
||
| + | |||
| + | Als het geheel is opgebouwd en de brandstof zit erin, weegt geheel 750 ton. (750.000 kilo) De twee stuwraketten en de eigen motoren van het ruimtevliegtuig geven 3000 ton (3.000.000 kilo!) stuwkracht. Meer dan genoeg om de shuttle omhoog te krijgen! |
||
| + | |||
| + | ==De brandstof== |
||
| + | |||
| + | Naast de lanceerplaats staat een hele grote tank waar vloeibare waterstof in zit voor de eigen motoren van het vliegtuig. Aan de andere kant staat nog zo’n tank en daar zit vloeibare zuurstof in. Via leidingen wordt dat dan naar de grote bruine brandstoftank van de Space Shuttle gebracht. De tank wordt gevuld met twee miljoen liter vloeibare waterstof en vloeibare zuurstof. |
||
| + | |||
| + | ==De controlekamer== |
||
| + | |||
| + | Wat bekend is op tv is de controlekamer. Daar wordt de ‘gezondheid’ van de Space Shuttle al weken van tevoren tot en met het moment van de lancering in de gaten gehouden door ongeveer 200 mensen. Zij gaan voornamelijk af op computers, want je kunt het niet maar even zo zelf bekijken. Dat gebeurt terwijl de meeste van die mensen met hun rug naar de Space Shuttle toezitten en allemaal gewoon op schermpjes zitten te kijken. |
||
| + | |||
| + | ==Drie uur voor de lancering== |
||
| + | |||
| + | Drie uur voor de lancering staat er een speciale astronautenbus klaar. In een speciaal gebouw zitten de astronauten. Ze hebben tien dagen afgezonderd gezeten van de rest van de wereld. Ze mogen namelijk niet besmet worden. Anders moet de lancering worden uitgesteld, of als ze ziek worden terwijl ze in een baan om de aarde zitten, moet de vlucht worden verkort. Als ze uiteindelijk in de bus stappen en wegrijden naar de lanceerplaats op een paar kilometer afstand. |
||
| + | |||
| + | ==De laatste minuten...== |
||
| + | |||
| + | Dan duurt het nog ongeveer een half uur voor de lancering van de Space Shuttle. Er kan nog van alles gebeuren tot op het moment van de lancering, maar het beste wordt gehoopt dat er niks zal gebeuren. Zo’n lancering trekt natuurlijk wel publiek en die staan op een veilige afstand aan de rand van een meer. Stel je eens voor: die ochtend lig je nog lekker in je bed en dan sta je daar... in Florida een half uur voor de lancering van de Space Shuttle... |
||
| + | |||
| + | ==De laatste seconden...== |
||
| + | Nu wordt het echt spannend. In de verte klinkt de aftelling en bij 0 wordt de shuttle gelanceerd. Als de Space Shuttle uiteindelijk gelanceerd is, worden twee minuten later de twee vaste brandstofraketten afgestoten en die vallen dan in zee om uiteindelijk te worden opgepikt voor hergebruik. Ongeveer vijf minuten later is de Shuttle dan om een baan om de aarde. |
||
| − | De vierde Space Shuttle die de [[NASA]] deed opstijgen, de OV-104 Space Shuttle Atlantis. |
||
== Bronnen == |
== Bronnen == |
||
| − | * [http://www.nasa.gov/centers/kennedy/shuttleoperations/orbiters/orbiters_toc.html Het artikel op NASA.gov] |
+ | * [http://www.nasa.gov/centers/kennedy/shuttleoperations/orbiters/orbiters_toc.html Het artikel op NASA.gov] |
| + | [[Categorie:Ruimtevaart]] |
||
| − | {{werk}} |
||
Huidige versie van 16 sep 2024 om 12:38
Een Space Shuttle is een type raket uit de Verenigde Staten. Die is inmiddels gepensioneerd en was in die tijd de enige raket die mensen kon vervoeren. De meeste niet-Amerikaanse astronauten hebben wel eens een spaceshuttle-vlucht meegemaakt.
NASA heeft in totaal vijf ruimtewaardige spaceshuttles laten bouwen: Atlantis, Challenger, Columbia, Discovery en Endeavour. Daarnaast liet NASA ook drie niet-ruimtewaardige spaceshuttles bouwen: Enterprise, Explorer en Pathfinder.
Verloop van de vlucht
Stap 1: Lancering
De Space Shuttle stijgt op en de twee zijraketten geven voldoende brandstof om aan de zwaartekracht te ontsnappen. De "orbiter", het deel dat op een vliegtuig lijkt verbruikt geen brandstof, want het gebruikt brandstof van de grote oranje brandstoftank omdat hij zelf veel brandstof nodig heeft voor in de ruimte.
Stap 2: Startraketten afwerpen
Nadat de brandstof in de startraketten van de Space Shuttle op is, worden ze afgeworpen en vallen ze met parachuttes in zee. Hierna worden ze opgepikt met een boot of helikopter en gericycled voor andere missies.
Stap 3: Brandstoftank afwerpen
De grote brandstoftank wordt afgeworpen nadat de grote hoeveelheid zuurstof op is. De brandstoftank valt ook in zee maar is na 1 keer niet meer bruikbaar.
Stap 4: De ruimte bereiken
De orbiter is het laatste deel dat overblijft. De orbiter brengt zichzelf met zijn eigen motoren naar de ruimte. Eens het daar is, heeft het zijn motoren niet zo veel meer nodig.
Stap 5: De missie uitvoeren
Eens de raket in de ruimte is, kan het zijn missie uitvoeren. In het midden van de orbiter zit de vracht. Meestal is dat een satelliet. Met de grote grijparm van de Space Shuttle kan de satelliet in zijn baan gebracht worden.
Stap 6: Vertragen
In de ruimte wordt de orbiter ondersteboven gebracht om te vertragen. Als hij op de goede plaats is, kan hij zich terug omdraaien en de dampkring binnengaan.
Stap 7: Terugkeer
De Space Shuttle vliegt terug de dampkring in. Dit is het moeilijkste en gevaarlijkste deel van de vlucht. Dit wordt dan ook van de aarde bestuurd. De onderkant van de Space shuttle is bedenkt met hittebestendige tegels die temperaturen tot 1260 °C kunnen tegenhouden. De Space shuttle moet precies in een hoek van 40° de dampkring binnenvliegen. Als hij 1° meer of minder draait, brandt de hele space shuttle op.
Stap 8: Naar de landingsbaan
Met de harde snelheid van de terugkeer uit de ruimte gaat de Space Shuttle naar de landingsbaan. Hij moet zo vroeg mogelijk landen om genoeg tijd te hebben om te remmen.
Stap 9: Landen
De space Shuttle land bijna in het begin van de landingsbaan en wordt vertraagd met zijn eigen remmen en 3 parachuttes.
Space Shuttle Atlantis
De vierde Space Shuttle die de NASA deed opstijgen, de OV-104 Space Shuttle Atlantis. De Space Shuttle was genoemd naar de tweemaster die diende als onderzoeksschip van 1930 tot 1966. De boot had 17 bemanningsleden en maximaal 5 wetenschappers die in het onderste deel van het schip onderzoek deden in twee laboratoria.
Rampen
In totaal, tot aan eind juli 2011, zijn er 135 missies gevlogen. Daarvan zijn er twee fataal afgelopen, waarbij alle bemanningsleden en passagiers om het leven kwamen. Op 28 januari 1986 explodeerde Challenger 73 seconden na de lancering, waarna er geen commerciële satellieten meer met een spaceshuttle vervoerd mochten worden. Op 1 februari 2003 verongelukte Columbia als gevolg van een beschadiging van het hitteschild, waardoor het ruimteschip de terugkeer in de atmosfeer niet overleefde.
De STS-135 vertrok op 8 juli en landde op 21 juli 2011. Daarmee kwam aan het ruim 30-jarig durende programma een einde.
Waarom in Florida?
De Space Shuttles worden in Florida gelanceerd. Maar waarom? Kijk maar eens op een wereldbol. Die staat niet helemaal recht, dat is met de aarde ook zo. Hij draait om z’n as van west naar oost. Plaatsen op de evenaar hebben daarbij een snelheid van 2000 kilometer per uur. Hoe dichter je bij de evenaar zit, hoe meer snelheid je als het ware cadeau krijgt als je in die richting vertrekt. Dus als je op die manier een shuttle lanceert, bespaar je ontzettend veel brandstof. Daarom willen ze zo dicht mogelijk bij de evenaar zitten. De Amerikanen willen nog wel in Amerika blijven, dus hebben ze Florida uitgekozen: daar ligt namelijk het meest zuidelijke puntje van Amerika. Maar de Europeanen lanceren nog zuidelijker, bij Frans-Guyana en dat is nog dichter bij de evenaar en dus nog meer vaart die ze krijgen.
De grote hal
In een grote hal wordt de Space Shuttle opgebouwd. De twee vaste brandstofraketten worden er neergezet en dan de grote bruine brandstoftank, waar dan het ruimtevliegtuig aan wordt gehangen. Dat gebouw is wat inhoud betreft het grootste gebouw ter wereld. Alleen de deuren zijn al 175 meter hoog! Er is een speciale installatie die ervoor moet zorgen dat er geen wolken in het gebouw komen, want dan kan het (binnen!) gaan regenen. Als de shuttle helemaal is opgebouwd, rijdt het op de zogenaamde ‘Kruiper’, het grootste voertuig ter wereld, naar de lanceerplaats.
Gewicht en stuwkracht
Als het geheel is opgebouwd en de brandstof zit erin, weegt geheel 750 ton. (750.000 kilo) De twee stuwraketten en de eigen motoren van het ruimtevliegtuig geven 3000 ton (3.000.000 kilo!) stuwkracht. Meer dan genoeg om de shuttle omhoog te krijgen!
De brandstof
Naast de lanceerplaats staat een hele grote tank waar vloeibare waterstof in zit voor de eigen motoren van het vliegtuig. Aan de andere kant staat nog zo’n tank en daar zit vloeibare zuurstof in. Via leidingen wordt dat dan naar de grote bruine brandstoftank van de Space Shuttle gebracht. De tank wordt gevuld met twee miljoen liter vloeibare waterstof en vloeibare zuurstof.
De controlekamer
Wat bekend is op tv is de controlekamer. Daar wordt de ‘gezondheid’ van de Space Shuttle al weken van tevoren tot en met het moment van de lancering in de gaten gehouden door ongeveer 200 mensen. Zij gaan voornamelijk af op computers, want je kunt het niet maar even zo zelf bekijken. Dat gebeurt terwijl de meeste van die mensen met hun rug naar de Space Shuttle toezitten en allemaal gewoon op schermpjes zitten te kijken.
Drie uur voor de lancering
Drie uur voor de lancering staat er een speciale astronautenbus klaar. In een speciaal gebouw zitten de astronauten. Ze hebben tien dagen afgezonderd gezeten van de rest van de wereld. Ze mogen namelijk niet besmet worden. Anders moet de lancering worden uitgesteld, of als ze ziek worden terwijl ze in een baan om de aarde zitten, moet de vlucht worden verkort. Als ze uiteindelijk in de bus stappen en wegrijden naar de lanceerplaats op een paar kilometer afstand.
De laatste minuten...
Dan duurt het nog ongeveer een half uur voor de lancering van de Space Shuttle. Er kan nog van alles gebeuren tot op het moment van de lancering, maar het beste wordt gehoopt dat er niks zal gebeuren. Zo’n lancering trekt natuurlijk wel publiek en die staan op een veilige afstand aan de rand van een meer. Stel je eens voor: die ochtend lig je nog lekker in je bed en dan sta je daar... in Florida een half uur voor de lancering van de Space Shuttle...
De laatste seconden...
Nu wordt het echt spannend. In de verte klinkt de aftelling en bij 0 wordt de shuttle gelanceerd. Als de Space Shuttle uiteindelijk gelanceerd is, worden twee minuten later de twee vaste brandstofraketten afgestoten en die vallen dan in zee om uiteindelijk te worden opgepikt voor hergebruik. Ongeveer vijf minuten later is de Shuttle dan om een baan om de aarde.