Rivierkleilandschap: verschil tussen versies
| (33 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | Het '''rivierkleilandschap''' of '''rivierenlandschap''' is een van de type landschappen van [[Nederland]]. Het rivierenlandschap komt voor rond de [[rivier]]en, voornamelijk in het midden van Nederland. Dit is omdat hier de grote rivieren stromen, zoals de [[Rijn]]. In feite is hier sprake van de ''benedenloop'' van de rivieren [[Rijn]] en [[Maas]]. |
||
| − | {{werk}} |
||
| − | In het rivierenlandschap |
||
| + | Het rivierenlandschap heeft een aantal kenmerken. |
||
| − | ==Rivieren== |
||
| + | [[Bestand:Stroomdalplanten langs de Waal.jpg|thumb|Het rivierlandschap van de [[Waal (rivier)|Waal]] in de [[Gelderse Poort (natuurgebied)|Gelderse Poort]]: een typerend aanzicht van een rivierlandschap van een [[benedenloop]]]] |
||
| + | In deze [[benedenloop]] zijn de [[Watergang (wateroppervlak)|watergangen]] breed en diep, en is het debiet (doorstroming) het hoogst. [[Sedimentatie]] (afzetten van zand en kleideeltjes) is hier het belangrijkste landschapsvormende proces. |
||
| + | Onderstaande [[landschapselement]]en zijn kenmerkend voor een rivierlandschap in de benedenloop van een rivier. Die zien we in Nederland dan ook veel: |
||
| − | ==Dijken== |
||
| + | {{Kolommen lijst| breedte=15| aantal=3| inhoud= |
||
| + | * [[Dijk (waterkering)|dijken]] |
||
| + | * [[Kolk (water)|kolken]] |
||
| + | * [[terp]]en |
||
| + | * [[polder]]s |
||
| + | * [[Krib (rivier)|kribben]] |
||
| + | * [[Waard (landschap)|waarden]] |
||
| + | * [[Kom (landschapselement)|kommen]] |
||
| + | * [[Strang (watergang)|strangen]] |
||
| + | * [[zelling]]en |
||
| + | * [[Griend (beplanting)|grienden]] |
||
| + | * [[Overlaat|overlaten]] |
||
| + | * [[Kleiput]]ten |
||
| + | * [[Meander (waterloop)|meanders]] |
||
| + | * [[rietland]]en |
||
| + | * [[ooibos]]sen |
||
| + | * [[aftakking]]en |
||
| + | * [[Rivierdelta|rivierdelta's]] |
||
| + | * [[rivierduin]]en |
||
| + | * [[oeverwal]]len |
||
| + | * [[nevengeul]]en |
||
| + | * [[uiterwaard]]en |
||
| + | * [[stroomrug]]gen |
||
| + | * [[rivierstrand]]en |
||
| + | * grote [[Brug (bouwwerk)|bruggen]] |
||
| + | * [[steenfabriek]]en |
||
| + | * [[Crevasse (afzetting)|crevassegeulen]] |
||
| + | * [[kronkelwaard]]en |
||
| + | }} |
||
| + | De oorspronkelijke bodem bestaat voornamelijk uit [[laagveen]] en is een beetje drassig. De rivieren stroomden vroeger vrij meanderend (slingerend) door het landschap, maar in de laatste eeuwen is door ingrijpen van de mens het landschap drastisch veranderd. Om de rivieren kwamen [[dijk]]en. Later werd de oude dijken [[zomerdijk]]en en werden er een eindje verderop [[winterdijk]]en gebouwd. Het gebied ertussen werd de [[uiterwaarde]]. Het land werd ingepolderd en kwamen sluizen. Ook werd veel veen afgegraven voor [[turf]] en hierdoor ontstonden meren. Veel van deze meren zijn drooggelegd. Ook met bestaande meren, zoals het [[Haarlemmermeer]], werd dit gedaan. Daar waar de rivieren buiten hun oevers traden werd er zand, grind en klei afgezet. Ook bij dijkdoorbraken gebeurde dat. Vandaar dat de grond in het land van Maas en Waal vruchtbaar is en de fruittuin van Nederland vormt. |
||
| − | ==Sluizen== |
||
| + | Er ontstond echter wel een probleem. Rivieren meanderen (slingeren) van nature, maar door de aanleg van de dijken en het aanleggen van kanalen om de bochten af te snijden (wat kortere vaarroutes geeft) krijg je een sterkere stroom. Als er dan in de bovenloop (in Duitsland en Frankrijk en België) veel sneeuw en regen valt, dan kan de rivier (en daarmee de dijken) het eigenlijk niet aan en krijg je overstromingen. Dat is de reden dat [[Rijkswaterstaat]] het programma "Geef de rivier de ruimte" heeft opgezet. Het doel is om zo een veiliger rivierengebied te krijgen. De rivier krijgt op meer dan dertig plaatsen langs de [[IJssel]], [[Rijn]], [[Lek]] en [[Waal (rivier)|Waal]] meer ruimte zodat de Rijn meer water kan afvoeren naar zee. |
||
| − | == |
+ | ==Galerij== |
| + | <gallery> |
||
| − | |||
| + | Bestand:Ribben in de rivier2.JPG|Ribben in de rivier zorgen ervoor dat de stroom het snelst is in het midden van de rivier. |
||
| − | ==Bruggen== |
||
| + | Bestand:Dijk bij katwijk.JPG|Dijk bij [[Katwijk (Zuid-Holland)|Katwijk]]. |
||
| − | |||
| + | Bestand:Volkeraksluizen2.JPG|Volkeraksluizen |
||
| − | ==Ribben== |
||
| + | Bestand:Vissentrappen bij amerongen.JPG|Vissentrap bij [[Amerongen]]. Op deze manier kunnen vissen langs de sluizen zwemmen. |
||
| − | |||
| + | Bestand:Veer02.JPG|Veer over de rivier. |
||
| − | ==Uiterwaarden== |
||
| + | Bestand:Brug bij zwijndrecht.JPG|Brug bij [[Zwijndrecht (Nederland)|Zwijndrecht]] |
||
| − | |||
| + | Bestand:Ribben in de rivier.JPG|Ribben steken als armen in de rivier. |
||
| − | ==Fabrieken== |
||
| + | Bestand:Uiterwaard003.jpg|Uiterwaard |
||
| − | |||
| + | </gallery> |
||
| − | ==Kanaal== |
||
| + | [[Categorie:Landschap van Nederland]] |
||
| − | |||
| − | ==Schepen== |
||
| − | |||
| − | ==Dieren== |
||
| − | |||
| − | ==Forten== |
||
| − | |||
| − | ==Steden== |
||
| − | |||
| − | ==Grens== |
||
| − | |||
| − | ==Havens== |
||
| − | |||
| − | ==NAP== |
||
Huidige versie van 1 sep 2024 om 21:54
Het rivierkleilandschap of rivierenlandschap is een van de type landschappen van Nederland. Het rivierenlandschap komt voor rond de rivieren, voornamelijk in het midden van Nederland. Dit is omdat hier de grote rivieren stromen, zoals de Rijn. In feite is hier sprake van de benedenloop van de rivieren Rijn en Maas.
Het rivierenlandschap heeft een aantal kenmerken.
In deze benedenloop zijn de watergangen breed en diep, en is het debiet (doorstroming) het hoogst. Sedimentatie (afzetten van zand en kleideeltjes) is hier het belangrijkste landschapsvormende proces.
Onderstaande landschapselementen zijn kenmerkend voor een rivierlandschap in de benedenloop van een rivier. Die zien we in Nederland dan ook veel:
De oorspronkelijke bodem bestaat voornamelijk uit laagveen en is een beetje drassig. De rivieren stroomden vroeger vrij meanderend (slingerend) door het landschap, maar in de laatste eeuwen is door ingrijpen van de mens het landschap drastisch veranderd. Om de rivieren kwamen dijken. Later werd de oude dijken zomerdijken en werden er een eindje verderop winterdijken gebouwd. Het gebied ertussen werd de uiterwaarde. Het land werd ingepolderd en kwamen sluizen. Ook werd veel veen afgegraven voor turf en hierdoor ontstonden meren. Veel van deze meren zijn drooggelegd. Ook met bestaande meren, zoals het Haarlemmermeer, werd dit gedaan. Daar waar de rivieren buiten hun oevers traden werd er zand, grind en klei afgezet. Ook bij dijkdoorbraken gebeurde dat. Vandaar dat de grond in het land van Maas en Waal vruchtbaar is en de fruittuin van Nederland vormt. Er ontstond echter wel een probleem. Rivieren meanderen (slingeren) van nature, maar door de aanleg van de dijken en het aanleggen van kanalen om de bochten af te snijden (wat kortere vaarroutes geeft) krijg je een sterkere stroom. Als er dan in de bovenloop (in Duitsland en Frankrijk en België) veel sneeuw en regen valt, dan kan de rivier (en daarmee de dijken) het eigenlijk niet aan en krijg je overstromingen. Dat is de reden dat Rijkswaterstaat het programma "Geef de rivier de ruimte" heeft opgezet. Het doel is om zo een veiliger rivierengebied te krijgen. De rivier krijgt op meer dan dertig plaatsen langs de IJssel, Rijn, Lek en Waal meer ruimte zodat de Rijn meer water kan afvoeren naar zee.
Galerij
Ribben in de rivier zorgen ervoor dat de stroom het snelst is in het midden van de rivier.
Dijk bij Katwijk.
Volkeraksluizen
Vissentrap bij Amerongen. Op deze manier kunnen vissen langs de sluizen zwemmen.
Veer over de rivier.
Brug bij Zwijndrecht
Ribben steken als armen in de rivier.
Uiterwaard
