Zenuw

Schematische voorstelling van het zenuwstelsel

Een zenuw of zenuwbaan is een aaneenschakeling van zenuwcellen (neuronen). Het zijn zeg maar de signaalkabels in je lijf. Elk neuron heeft aan de ene kant een 'zendgedeelte' (de axon) en aan de andere kant een 'onvanggedeelte' (de dendriet ). Een signaal (actiepotentiaal) wordt zodoende van de ene zenuwcel naar de andere doorgegeven. Die overdracht van een signaal van de ene zenuwcel naar de andere zenuwcel is een chemisch proces.

Een voorbeeld:

In je ogen zitten achterin een laag van zenuwcellen die een beeld die daar op valt, omzetten in een soort elektrisch signaal. Dit signaal van de verschillende zenuwcellen worden via de oogzenuw (waar dus andere 'doorgeef' zenuwcellen in zitten) doorgegeven naar een deel van de hersenen. Daar wordt zeg maar het ontvangen beeld verwerkt. Je ziet bijvoorbeeld een boom. Maar dan moet je ook geleerd hebben wat een boom is. Er wordt in je hersenen op dat moment dus een vergelijk gemaakt met wat je al weet, zo van "hé, dat ding dat ken ik, dat is een boom". Om dat te kunnen doen zijn er dus weer andere zenuwverbindingen nodig naar het lange termijngeheugen waar de kennis ligt opgeslagen hoe een boom eruit ziet en dat het een boom heet. Bovendien weet je dan al hoe je dat woord kunt uitspreken.

Reactie

Dat "hé, dat ding dat ken ik, dat is een boom" daadwerkelijk uitspreken is al een reactie. Vanuit je hersengedeelte waar je spraakmotoriek zit gaat een signaal via weer andere zenuwen naar je stem en je mond, zodat je het zinnetje kunt uitspreken.

Stel nou dat diezelfde boom dreigt om te vallen door een storm. Dan is het wel de bedoeling dat je bijvoorbeeld weg loopt, anders krijg je die boom bovenop je. Je moet dus reageren en actie ondernemen. Je moet vluchten. Ook daar zijn weer hersengebieden voor nodig die weer via zenuwbanen de spieren in je benen in beweging zetten om te gaan rennen.

Dankzij zenuwen zijn dus reflexen mogelijk, kun je dingen waarnemen met je zintuigen en kun je bewust handelingen uitvoeren, zoals dingen pakken of zoals in het voorbeeld weglopen. Daarnaast helpen zenuwen bij niet bewuste biologische processen, zoals het versnellen van de hartslag bij inspanning of een te lage bloeddruk en het geeuwen bij te weinig zuurstof in het bloed. Dit is zeg maar de 'automatische piloot' van je lichaam. Meestal gaan die dingen onbewust. Je kunt overigens wel bewust je adem inhouden, maar meestal heb je er geen erg in dat je ademt.

Zenuwen liggen in zogenaamde zenuwstelsels. Er is een centraal zenuwstelsel, welke in het ruggemerg en in de schedel ligt. Deze is verantwoordelijk voor transport van signalen van en naar de hersenen. Het perifeer zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het contact met alle spieren en organen vanaf je hersenen.

Alles bij elkaar hebben die zenuwen het met z'n allen maar druk. De hele dag door worden er 'berichten' van en naar de hersenen, spieren en organen gestuurd. Je zenuwen kun je dus best vergelijken met de kabels van het internet.