Jojo: verschil tussen versies

Huidige versie van 1 feb 2024 om 19:52

Een jojo. Op dit plaatje zie je de vlindervorm.

Een jojo is een stuk speelgoed. Het bestaat uit een draaiende schijf aan een dun touwtje. Er zijn verschillende soorten jojo's.

Geschiedenis

Het is onduidelijk waar de jojo precies vandaan komt. Wel weten we dat het stuk speelgoed al sinds 500 v.Chr. bestaat. Waarschijnlijk is het nog ouder dan dat, maar er zijn geen oudere resten gevonden. De oudste resten van de jojo komen uit Griekenland. Deze resten zijn stukjes keramiek van vazen, waarop jongens die met jojo's spelen te zien zijn. De jojo is mogelijk ontstaan in Griekenland. Het kan ook zijn dat de jojo in China of de Filipijnen ontstaan is. Via handelscontacten zou de jojo vervolgens in Griekenland ontstaan zijn.

Er bestaat een theorie dat de jojo oorspronkelijk bedoeld was als wapen. In de Filipijnen zijn er beschrijvingen van jagers uit 16e eeuw die de jojo gebruikten om op wilde dieren te jagen. Doordat er een touwtje aan de jojo zat, konden zij deze makkelijk te terugkrijgen. Een jojo was hierdoor makkelijk dan bijvoorbeeld pijl en boog. Je hoefde geen nieuwe jojo te maken als je miste. Toch is hiervoor geen bewijs. Tegenwoordig wordt gedacht dat de jojo in China ontstaan is en vervolgens naar Griekenland en de Filipijnen verspreid werd. Hier werd het als speelgoed gezien.

Een meisje speelt met een jojo in de jaren 1920 in Berlijn.

Jojo was een populaire sport in de 18e eeuw in Frankrijk. In 1932 was de jojo wereldwijd een grote rage. Maar ook in 1957 in Nederland, zoals in de destijds populaire jaarboekjes Wie Wat Waar te lezen valt. Er werden in die tijd zelf wereldkampioenschappen jojo'n gehouden en de wereldkampioen, de Amerikaan Billy Panama, kwam naar Nederland om zijn kunsten te vertonen. Nu ja, eigenlijk was het om zijn jojo te promoten. Die had je in twee uitvoeringen, een kleine (75 cent) en een grote (1 gulden 50). Zijn meest befaamde truc was "Walk the dog", waarbij hij de jojo als een hondje naast zich liep lopen!

Hoe gebruik je de jojo?

Wind de jojo op door het touwtje om de jojo te draaien. Steek dan je wijs vinger door het lusje. Hou de zijkanten vast met je duim en middelvinger. Laat voorzichtig los zodat de jojo langs het touwtje naar beneden komt rollen.

Soorten jojo's

Er zijn grofweg drie soorten jojo's.

Responsive jojo's: Deze jojo's komen automatisch weer omhoog wanneer je je hand omhoog beweegt.
Unresponsive jojo's: Deze jojo's komen niet automatisch omhoog. Hiervoor is een zogeheten binding trick voor nodig. Met dit trucje haal je de jojo omhoog. Doordat de jojo niet automatisch omhoog komt zijn er veel meer geavanceerde trucs mogelijk.
Loopingjojo's: Deze jojo's zijn speciaal bedoeld voor de speelstijl "looping" (2A). Hierdoor kun je gemakkelijk veel grote draaien en trucjes, zoals "Around the world", doen.

Je kunt de soorten jojo's ook op een andere manier indelen:

Imperial jojo's: Deze jojo's hebben een kleine gleuf, waardoor het touwtje snel grip krijgt en terug komt.
Vlinderjojo's: Deze jojo's hebben een wijde gleuf, waardoor je de jojo makkelijk kan opvangen als je trucjes gaat doen.
Aangepaste jojo's: Dit zijn speciale jojo's waarbij maat verschilt. Soms is het een jojo waar het touw niet aan de jojo vastzit of een jojo waar een gewicht aan het einde van het touw zit.

Wat kunnen jojo’s allemaal?

Er worden ook heuse jojo-wedstrijden gehouden. Personen laten hierbij hun vaardigheden zien.

Jojo’s kunnen licht geven in het donker. Dat heet effect. Ze kunnen snel in het rond draaien.

Je kunt ook trucs doen met de jojo, zoals spinnen, kindje wiegen en dus de hond uitlaten.

Je hebt twee soorten trucjes:

Loopingtrucs: Bij de loopingtrucs wordt meestal de imperial jojo gebruikt. Bij de loopingtrucs gaat het erom dat je de jojo hard gooit en hij verschillende loopings maakt.
Touwtrucs: Bij touwtrucs wordt meestal de vlinderjojo gebruikt. Bij touwtrucs gooi je de jojo en vang je hem op een ander stuk van het touw weer op.

Als sport

De jojo wordt ook echt als sport beoefend. Je hebt verschillende vormen van deze sport:

1A: Bij deze vorm wordt er met één vlinderjojo tegelijk touwtrucs gedaan.
2A: Bij deze vorm wordt er met twee imperial jojo's tegelijk loopingtrucs gedaan.
3A: Bij deze vorm wordt er met twee vlinderjojo's tegelijk touwtrucs gedaan.
4A: Bij deze vorm wordt een speciale jojo gebruikt. Deze zit niet aan een touw vast, maar komt echt los van het touw. Deze vorm lijkt ook meer op diaboloën.
5A: Bij deze vorm zit het touw niet vast aan je vinger. Er zit aan de achterkant een gewicht waarmee je speciale touwtrucs kan.

Bronnen

Ingram, Simon (17 december 2020). "Waar komt al dat speelgoed vandaan? Een korte geschiedenis". National Geographic.
(en) Goto-Jones, Chris (9 april 2015). "The Secret Life of Yo-Yos". The Atlantic.
(en) "Out of this World: A Brief History of the Yo-Yo". The Strong National Museum of Play.org.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-==Wat is een jojo?==
+[[File:Yo-yo2.jpg|right|300px|thumb|Een jojo. Op dit plaatje zie je de vlindervorm.]]
-Een jojo is een stuk speelgoed dat bestaat uit een draaiende schijf aan een dun touwtje.
+Een '''jojo'''  is een stuk [[speelgoed]]. Het bestaat uit een draaiende schijf aan een dun touwtje. Er zijn verschillende soorten jojo's.
-Er zijn verschillende soorten jojo's.
+==Geschiedenis==
+Het is onduidelijk waar de jojo precies vandaan komt. Wel weten we dat het stuk speelgoed al sinds 500 v.Chr. bestaat. Waarschijnlijk is het nog ouder dan dat, maar er zijn geen oudere resten gevonden. De oudste resten van de jojo komen uit [[Griekenland]]. Deze resten zijn stukjes [[keramiek]] van vazen, waarop jongens die met jojo's spelen te zien zijn. De jojo is mogelijk ontstaan in Griekenland. Het kan ook zijn dat de jojo in [[Volksrepubliek China|China]] of de [[Filipijnen]] ontstaan is. Via handelscontacten zou de jojo vervolgens in Griekenland ontstaan zijn.
-'''De imperial'''
+Er bestaat een theorie dat de jojo oorspronkelijk bedoeld was als [[wapen]]. In de Filipijnen zijn er beschrijvingen van jagers uit 16e eeuw die de jojo gebruikten om op wilde dieren te jagen. Doordat er een touwtje aan de jojo zat, konden zij deze makkelijk te terugkrijgen. Een jojo was hierdoor makkelijk dan bijvoorbeeld [[pijl en boog]]. Je hoefde geen nieuwe jojo te maken als je miste. Toch is hiervoor geen bewijs. Tegenwoordig wordt gedacht dat de jojo in China ontstaan is en vervolgens naar Griekenland en de Filipijnen verspreid werd. Hier werd het als speelgoed gezien.
-Deze jojo's hebben een kleine gleuf waardoor het touwtje snel grip krijgt en terug komt.
+[[File:Bundesarchiv_Bild_146-1985-101-36A,_Berlin,_Jo_Jo-Spiel.jpg|right|300px|thumb|Een meisje speelt met een jojo in de jaren 1920 in [[Berlijn]].]]
+Jojo was een populaire sport in de 18e eeuw in Frankrijk. In 1932 was de jojo wereldwijd een grote [[rage]]. Maar ook in 1957 in Nederland, zoals in de destijds populaire jaarboekjes ''Wie Wat Waar'' te lezen valt. Er werden in die tijd zelf wereldkampioenschappen jojo'n gehouden en de wereldkampioen, de Amerikaan Billy Panama, kwam naar Nederland om zijn kunsten te vertonen. Nu ja, eigenlijk was het om zijn jojo te promoten. Die had je in twee uitvoeringen, een kleine (75 cent) en een grote (1 gulden 50). Zijn meest befaamde truc was "Walk the dog", waarbij hij de jojo als een hondje naast zich liep lopen!
-'''De butterfly shape (Vlinder vorm)'''
+==Hoe gebruik je de jojo?==
-Deze jojo's hebben een wijde gleuf waardoor je de jojo makkelijk kan opvangen als je trucjes gaat doen.
+Wind de jojo op door het touwtje om de jojo te draaien. Steek dan je wijs vinger door het lusje. Hou de zijkanten vast met je duim en middelvinger. Laat voorzichtig los zodat de jojo langs het touwtje naar beneden komt rollen.
-'''Aangepast'''
-Dit zijn speciale jojo's waarbij maat verschilt. Soms is het een jojo waar het touw niet aan de jojo vastzit of een jojo waar een gewicht aan het einde van het touw zit.
-==Hoe en wanneer is het ontstaan?==
-Je zou denken dat de jojo uit China komt. Maar dat is niet zo. De eerste bewijzen van een jojo werden gevonden in Griekenland, er zijn daar potten gevonden met tekeningen van jongens die met een jojo aan het spelen waren.
 == Soorten jojo's ==
 Er zijn grofweg drie soorten jojo's.
-* Responsive jojo's
+* ''Responsive jojo's:'' Deze jojo's komen automatisch weer omhoog wanneer je je hand omhoog beweegt.
-Deze jojo's komen automatisch weer omhoog wanneer je je hand omhoog beweegt.
+* ''Unresponsive jojo's:'' Deze jojo's komen niet automatisch omhoog. Hiervoor is een zogeheten binding trick voor nodig. Met dit trucje haal je de jojo omhoog. Doordat de jojo niet automatisch omhoog komt zijn er veel meer geavanceerde trucs mogelijk.
-* Unresponsive jojo's
+* ''Loopingjojo's:'' Deze jojo's zijn speciaal bedoeld voor de speelstijl "looping" (2A). Hierdoor kun je gemakkelijk veel grote draaien en trucjes, zoals "Around the world", doen.
-Deze jojo's komen '''niet''' automatisch omhoog. Hiervoor is een zogeheten binding trick voor nodig. Met dit trucje haal je de jojo omhoog. Doordat de jojo niet automatisch omhoog komt zijn er veel meer geavenceerde trucs mogelijk.
-* Looping jojo's
-Deze jojo's zijn speciaal bedoeld voor de speelstijl "looping" (2A). Hierdoor kun je gemakkelijk veel grote draaien en trucjes zoals "around the world" doen.
-==Leuke weetjes==
-Jojo is in Frankrijk een populaire sport in de 18e eeuw. Maar al in de 16de eeuw werd dit speelgoed op de Filipijnen gebruikt bij de jacht. Een dergelijke jojo was eigenlijk niet meer dan een steentje aan een touwtje. De jager klom ermee in een boom, om vanuit die plek de prooi die op de grond liep te vangen. Doordat je de steen aan het touw weer omhoog kon halen, kon de jager de prooi meerdere keren onder vuur nemen.
-In 1932 was de jojo wereldwijd een grote rage. Maar ook in 1957 in Nederland, zoals in de destijds populaire jaarboekjes Wie Wat Waar te lezen valt. Er werden in die tijd zelf wereldkampioenschappen jojo'n gehouden en de wereldkampioen, de Amerikaan Billy Panama, kwam naar Nederland om zijn kunsten te vertonen. Nu ja, eigenlijk was het om zijn jojo te promoten. Die had je in twee uitvoeringen, een kleine (75 cent) en een grote (1 gulden 50). Zijn meest befaamde truc was "Walk the dog", waarbij hij de jojo als een hondje naast zich liep lopen!
+Je kunt de soorten jojo's ook op een andere manier indelen:
+* ''Imperial jojo's:'' Deze jojo's hebben een kleine gleuf, waardoor het touwtje snel grip krijgt en terug komt.
+* ''Vlinderjojo's:'' Deze jojo's hebben een wijde gleuf, waardoor je de jojo makkelijk kan opvangen als je trucjes gaat doen.
+* ''Aangepaste jojo's:'' Dit zijn speciale jojo's waarbij maat verschilt. Soms is het een jojo waar het touw niet aan de jojo vastzit of een jojo waar een gewicht aan het einde van het touw zit.
 ==Wat kunnen jojo’s allemaal?==
+[[File:BLACK_at_TED_conference.png|right|300px|thumb|Er worden ook heuse jojo-wedstrijden gehouden. Personen laten hierbij hun vaardigheden zien.]]
 Jojo’s kunnen licht geven in het donker. Dat heet effect. Ze kunnen snel in het rond draaien.
-Je kunt ook trucs doen met de jojo. Bijvoorbeeld: spinnen, kindje wiegen en dus de hond uitlaten.
-Je hebt twee soorten trucjes.
-'''Looping trucs'''
-Bij de looping trucs wordt meestal de imperial jojo gebruikt.
-Bij de looping trucs gaat het er over dat je de jojo hard gooit en hij verschillende loopings maakt.
-'''Touw trucs'''
-Bij touw trucs wordt meestal de vlinder vorm jojo gebruikt.
-Bij touw trucs gooi je de jojo en vang je hem op een ander stuk van het touw weer op.
-==Hoe gebruik je de jojo==
-Wind de jojo op door het touwtje om de jojo te draaien. Steek dan je wijs vinger door het lusje. Hou de zijkanten vast met je duim en middelvinger. Laat voorzichtig los zodat de jojo langs het touwtje naar beneden komt rollen.
-==jojo als sport==
-De jojo wordt ook echt als sport beoefend. Je hebt verschillende vormen van deze sport.
-'''1A'''
-Bij deze vorm wordt er met één vlinder vorm jojo tegelijk touw trucs gedaan.
-'''2A'''
-Bij deze vorm wordt er met twee imperial jojo's tegelijk looping trucs gedaan.
-'''3A'''
+Je kunt ook trucs doen met de jojo, zoals spinnen, kindje wiegen en dus de hond uitlaten.
-Bij deze vorm wordt er met twee vlinder jojo's tegelijk touw trucs gedaan.
-'''4A'''
+Je hebt twee soorten trucjes:
-Bij deze vorm wordt een speciale jojo gebruikt waar hij niet vast zit aan een touw maar hij echt los komt van het touw. Deze vorm lijkt ook meer op diaboloën.
+* Loopingtrucs: Bij de loopingtrucs wordt meestal de imperial jojo gebruikt. Bij de loopingtrucs gaat het erom dat je de jojo hard gooit en hij verschillende loopings maakt.
+* Touwtrucs: Bij touwtrucs wordt meestal de vlinderjojo gebruikt. Bij touwtrucs gooi je de jojo en vang je hem op een ander stuk van het touw weer op.
-'''5A'''
+==Als sport==
-Bij deze vorm zit het touw niet vast aan je vinger maar zit aan de achter kant een gewicht waarmee je speciale touw trucs kan.
+De jojo wordt ook echt als sport beoefend. Je hebt verschillende vormen van deze sport:
+* ''1A:'' Bij deze vorm wordt er met één vlinderjojo tegelijk touwtrucs gedaan.
+*''2A:'' Bij deze vorm wordt er met twee imperial jojo's tegelijk loopingtrucs gedaan.
+*''3A:'' Bij deze vorm wordt er met twee vlinderjojo's tegelijk touwtrucs gedaan.
+*''4A:'' Bij deze vorm wordt een speciale jojo gebruikt. Deze zit niet aan een touw vast, maar komt echt los van het touw. Deze vorm lijkt ook meer op [[diabolo]]ën.
+*''5A:'' Bij deze vorm zit het touw niet vast aan je vinger. Er zit aan de achterkant een gewicht waarmee je speciale touwtrucs kan.
+==Bronnen==
+* Ingram, Simon (17 december 2020). [https://www.nationalgeographic.nl/family/2020/12/waar-komt-al-dat-speelgoed-vandaan-een-korte-geschiedenis "Waar komt al dat speelgoed vandaan? Een korte geschiedenis".] ''National Geographic''.
+* {{Engels}} Goto-Jones, Chris (9 april 2015). [https://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/04/the-yo-yo-effect/389868/ "The Secret Life of Yo-Yos".] ''The Atlantic''.
+* {{Engels}} [https://www.museumofplay.org/blog/out-of-this-world-a-brief-history-of-the-yo-yo/ "Out of this World: A Brief History of the Yo-Yo".] ''The Strong National Museum of Play.org''.
 [[Categorie:Speelgoed]]
+[[Categorie:Kerndoel45]]