Nieuwe Internationale Economische Orde

Het (Engelstalige) voorblad van de NIEO-verklaring. (1974)

De Nieuwe Internationale Economische Orde, afgekort NIEO, is een idee over de inrichting van de wereldwijde economie. In de bijbehorende Verklaring voor de Oprichting van een Nieuwe Internationale Economische Orde, een stuk internationaal recht, staan voorstellen om ontwikkelingslanden te helpen. Het hoofddoel van de NIEO is om ontwikkelingslanden minder afhankelijk te maken van hulp van andere landen, met name door ervoor te zorgen dat deze ontwikkelingslanden

Oprichting

Op 1 mei 1974 vaardigde de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Verklaring voor de Oprichting van een Nieuwe Internationale Economische Orde uit. In de verklaring stond dat de vrije markt moest worden ingeperkt om ervoor te zorgen dat ontwikkelingslanden meer kans kregen om te concurreren met de ontwikkelde landen. Het idee achter dit plan was om de ongelijkheid tussen rijke en arme landen af te laten nemen en ervoor te zorgen dat ontwikkelingslanden makkelijker door konden groeien. Op 12 december 1974 werd ook het Handvest van de Economische Rechten en Plichten van Staten aangenomen.

Veel grote en rijke landen zoals de Verenigde Staten wilden niet aan de NIEO-voorstellen meewerken. Dit kwam vooral omdat de voorstellen ervoor zouden zorgen dat bedrijven in rijke landen minder winst zouden maken, aangezien de voorstellen niet uitgingen van zo veel mogelijk productie. Ze gingen juist uit van het zodanig inrichten van de wereldwijde handel dat ontwikkelingslanden sneller zouden ontwikkelen. Andere oorzaken voor de trage uitvoering van de NIEO-voorstellen waren de ontmanteling van het Systeem van Bretton Woods en de wereldwijde tendens in de jaren '80 om juist de vrije markt uit te breiden. Uit dat laatste volgde meer kritiek op de organisatie van de NIEO, omdat die in veel opzichten uitging van een centrale toewijzing van middellen en goederen. Ook zou de uitvoering van de NIEO betekenen dat ontwikkelingslanden een hogere prijs dan de marktprijs konden krijgen voor hun goederen.

Tegenwoordig

Aan de andere kant zijn er ook delen van de NIEO wel gelukt. Zo werd het Regelement ter inperking van zakelijke activiteiten in 1980 aangenomen, waarmee een eerste stap gezet werd in het aanspreken van rijke bedrijven op hun verantwoordelijkheid. In 1989 werd het Gemeenschappelijke Fonds voor Handelswaren op actief gezet (in 1980 opgericht), waarin sindsdien landen en internationale organisaties geld verzamelen voor ontwikkelingslanden. Het geld wordt onder andere gebruikt voor het opzetten van projecten in die ontwikkelingslanden. In de Tokio- en Uruguayonderhandelingsrondes van de Algemene Overeenkomst betreffende tarieven en handel werd onder meer afgesproken om internationale investeringen aan te moedigen en om producten niet kunstmatig goedkoper te maken door veel geld te geven aan producenten, zodat zij de prijs heel laag konden maken. De aanmoediging van internationale investeringen zorgde ervoor dat meer bedrijven geld uitgaven in ontwikkelingslanden en daar ook zorgden voor meer werk. Dat werd afgesproken om het kunstmatig goedkoper maken van producten moeilijker te maken. Dit leidde ertoe dat de inkoopprijzen van veel producten uit Europa en de Verenigde Staten omhoog gingen, waardoor producten uit ontwikkelingslanden naar verhouding minder duur werden. Hierdoor konden deze landen makkelijker hun spullen verkopen.