Archetype: verschil tussen versies
(Begin gemaakt met artikel over Archetype) |
(aanvulling) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[Bestand:Even geduld.jpg|links|miniatuur]] | + | [[Bestand:Even geduld.jpg|links|miniatuur|182x182px]] |
Verhalen zijn al zou oud als de [[mensheid]] zelf. Werden de [[Verhaal|verhalen]] vroeger vooral van mond tot mond verteld aan elkaar. Later werden verhalen getoond in [[Toneelstuk|toneelstukken]] of als [[poppenkast]] uitvoering. Nu kun je ze zien in [[films]] of op [[televisie]] of kun je ze lezen in [[boeken]] en op [[sociale media]]. De oude verhalen kennen we vaak als [[sprookjes]], [[Sage|sagen]] of [[Mythes en legendes|legendes]]. En of ze nu in een modern jasje worden geplaatst, de [[Personage|personages]] blijven vaak hetzelfde. Die hoofdrolspelers hebben zo hun eigen karakter. In het Engels noem je een rol die een [[acteur]] of [[actrice]] speelt een ''character''. Ook het woord [[karikatuur]] heeft er mee te maken. | Verhalen zijn al zou oud als de [[mensheid]] zelf. Werden de [[Verhaal|verhalen]] vroeger vooral van mond tot mond verteld aan elkaar. Later werden verhalen getoond in [[Toneelstuk|toneelstukken]] of als [[poppenkast]] uitvoering. Nu kun je ze zien in [[films]] of op [[televisie]] of kun je ze lezen in [[boeken]] en op [[sociale media]]. De oude verhalen kennen we vaak als [[sprookjes]], [[Sage|sagen]] of [[Mythes en legendes|legendes]]. En of ze nu in een modern jasje worden geplaatst, de [[Personage|personages]] blijven vaak hetzelfde. Die hoofdrolspelers hebben zo hun eigen karakter. In het Engels noem je een rol die een [[acteur]] of [[actrice]] speelt een ''character''. Ook het woord [[karikatuur]] heeft er mee te maken. | ||
| − | De Zwitserse psychiater en psycholoog '''Carl Gustav Jung''' (Kesswil, 26 juli 1875 – Küsnacht, 6 juni 1961) keek naar de typen van hoofdrolspelers en zo ontstond er een lijst van 12 '''archetypen'''. Het woord bestaat uit ‘''arche''’, wat in het Oudgrieks ‘origineel of oud’ betekent; en ‘''type''’, wat ‘patroon, model of type’ betekent. Meestal slaan die archetypen op mensen, maar het kunnen ook dieren zijn zoals in een film als de Lion King. Vaak herkennen we die typische persoonlijkheden (archetypen) meteen en zijn ze in de verhalen van over de hele wereld hetzelfde (universeel). Het is alsof je naar een bepaalde kleur kijkt. | + | De Zwitserse psychiater en psycholoog '''Carl Gustav Jung''' (Kesswil, 26 juli 1875 – Küsnacht, 6 juni 1961) keek naar de typen van hoofdrolspelers en zo ontstond er een lijst van 12 '''archetypen'''. Het woord bestaat uit ‘''arche''’, wat in het Oudgrieks ‘origineel of oud’ betekent; en ‘''type''’, wat ‘patroon, model of type’ betekent. Meestal slaan die archetypen op mensen, maar het kunnen ook dieren zijn zoals in een film als de Lion King. Vaak herkennen we die typische persoonlijkheden (archetypen) meteen en zijn ze in de verhalen van over de hele wereld hetzelfde (universeel). Het is alsof je naar een bepaalde kleur kijkt. Iedereen heeft meerdere van deze archetypen in zich, maar meestal springt ééntje er boven uit. Ook kun je vrij gemakkelijk een beroep bij zo'n archetype bedenken. |
| − | De onschuldige | + | <big>'''De onschuldige'''</big> |
| − | + | Dit is meestal iemand die [[gelukkig]] (happy) is en zonder al te veel zorgen ('fluitend") door het leven gaat. Hij of zij heeft er een hekel aan om bestraft te worden omdat er misschien iets verkeerds wordt gedaan. Dus doet deze persoon de dingen zo goed mogelijk, geloofd in zichzelf en is [[optimistisch]]. Deze persoon wordt ook wel [[dromer]], romanticus of [[naïef]] genoemd. Bijvoorbeeld een jong kind. | |
| − | De | + | <big>'''De Gewone Man/Vrouw'''</big> |
| − | De | + | De persoon is niet zo opvallend. Wil dat iedereen gelijk is. Hij of zij wil er graag bij horen en wordt niet graag buiten gesloten of [[Pesten|gepest]]. Ze hebben zoiets als "Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg". Deze persoon is [[realistisch]] en houdt rekening met andere mensen. |
| − | De | + | <big>'''De Held(in)'''</big> |
| − | + | Deze persoon is vaak een verbeteraar en heeft zoiets als "Waar een wil is, is een weg". Hij of zij laat niet graag zien dat ie bang is of [[Kwetsbaar persoon|kwetsbaar]]. Nee, deze persoon moet sterk zijn en doorzetten! [[Moedig]] zijn dus. Dit kan soms [[arrogant]] overkomen. In verhalen herkennen we een held(in) vaak als een krijger, een redder, de draken-doder, de winnaar en een teamspeler. Bijvoorbeeld ook een brandweerman. | |
| − | De | + | <big>'''De Verzorgende'''</big> |
| − | De | + | Nog meer dan de gewone man/vrouw houdt deze persoon van andere mensen. Hij of zij wil de ander [[beschermen]] en [[Zorgen voor|verzorgen]]. Deze mensen houden niet van [[Egoïst|egoïsme]] en [[Ondankbaar|ondankbaarheid]]. Ze doen vaak dingen voor anderen en zijn vrijgevig. Nadeel voor ze is dat er misbruik van die goedheid kan worden gemaakt. De verzorgende is dus een helper, een supporter. Bijvoorbeeld een ouder. |
| − | De | + | <big>'''De ontdekkingsreiziger'''</big> |
| − | De | + | <big>'''De Rebel'''</big> |
| − | De | + | <big>'''De Vriend(in)'''</big> |
| − | De Heerser of de Baas | + | <big>'''De Maker, de Kunstenaar'''</big> |
| + | |||
| + | <big>'''De Nar of Clown'''</big> | ||
| + | |||
| + | <big>'''De Wijze'''</big> | ||
| + | |||
| + | <big>'''De Magiër'''</big> | ||
| + | |||
| + | <big>'''De Heerser of de Baas'''</big> | ||
Versie van 7 sep 2020 17:05
Verhalen zijn al zou oud als de mensheid zelf. Werden de verhalen vroeger vooral van mond tot mond verteld aan elkaar. Later werden verhalen getoond in toneelstukken of als poppenkast uitvoering. Nu kun je ze zien in films of op televisie of kun je ze lezen in boeken en op sociale media. De oude verhalen kennen we vaak als sprookjes, sagen of legendes. En of ze nu in een modern jasje worden geplaatst, de personages blijven vaak hetzelfde. Die hoofdrolspelers hebben zo hun eigen karakter. In het Engels noem je een rol die een acteur of actrice speelt een character. Ook het woord karikatuur heeft er mee te maken.
De Zwitserse psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung (Kesswil, 26 juli 1875 – Küsnacht, 6 juni 1961) keek naar de typen van hoofdrolspelers en zo ontstond er een lijst van 12 archetypen. Het woord bestaat uit ‘arche’, wat in het Oudgrieks ‘origineel of oud’ betekent; en ‘type’, wat ‘patroon, model of type’ betekent. Meestal slaan die archetypen op mensen, maar het kunnen ook dieren zijn zoals in een film als de Lion King. Vaak herkennen we die typische persoonlijkheden (archetypen) meteen en zijn ze in de verhalen van over de hele wereld hetzelfde (universeel). Het is alsof je naar een bepaalde kleur kijkt. Iedereen heeft meerdere van deze archetypen in zich, maar meestal springt ééntje er boven uit. Ook kun je vrij gemakkelijk een beroep bij zo'n archetype bedenken.
De onschuldige
Dit is meestal iemand die gelukkig (happy) is en zonder al te veel zorgen ('fluitend") door het leven gaat. Hij of zij heeft er een hekel aan om bestraft te worden omdat er misschien iets verkeerds wordt gedaan. Dus doet deze persoon de dingen zo goed mogelijk, geloofd in zichzelf en is optimistisch. Deze persoon wordt ook wel dromer, romanticus of naïef genoemd. Bijvoorbeeld een jong kind.
De Gewone Man/Vrouw
De persoon is niet zo opvallend. Wil dat iedereen gelijk is. Hij of zij wil er graag bij horen en wordt niet graag buiten gesloten of gepest. Ze hebben zoiets als "Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg". Deze persoon is realistisch en houdt rekening met andere mensen.
De Held(in)
Deze persoon is vaak een verbeteraar en heeft zoiets als "Waar een wil is, is een weg". Hij of zij laat niet graag zien dat ie bang is of kwetsbaar. Nee, deze persoon moet sterk zijn en doorzetten! Moedig zijn dus. Dit kan soms arrogant overkomen. In verhalen herkennen we een held(in) vaak als een krijger, een redder, de draken-doder, de winnaar en een teamspeler. Bijvoorbeeld ook een brandweerman.
De Verzorgende
Nog meer dan de gewone man/vrouw houdt deze persoon van andere mensen. Hij of zij wil de ander beschermen en verzorgen. Deze mensen houden niet van egoïsme en ondankbaarheid. Ze doen vaak dingen voor anderen en zijn vrijgevig. Nadeel voor ze is dat er misbruik van die goedheid kan worden gemaakt. De verzorgende is dus een helper, een supporter. Bijvoorbeeld een ouder.
De ontdekkingsreiziger
De Rebel
De Vriend(in)
De Maker, de Kunstenaar
De Nar of Clown
De Wijze
De Magiër
De Heerser of de Baas