Walvis
| Walvissen Cetacea | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
| Bedreigd | |||
| Leefgebied | Oceanen | ||
| Leefomgeving | zee | ||
| Behoort tot de | Evenhoevigen (Artiodactyla) | ||
|
| |||
| |||
Walvissen (Cetacea) zijn zoogdieren die in de oceaan leven. Walvissen behoren tot de grootste en indrukwekkendste dieren op aarde. Maar sommige van deze dieren zouden binnenkort wel eens kunnen uitsterven door de jacht en ander menselijke activiteiten. Hoewel het zeezoogdieren zijn behoren ze tot de Evenhoevigen (Artiodactyla)
(bij afbeelding: 1 = Groenlandse walvis; 2 = Orka; 3 = Noordkaper; 4 = Potvis; 5 = Narwal; 6 = Blauwe vinvis; 7 = Noordse vinvis; 8 = Beloega)
Gewicht
Walvissen kunnen 120 ton wegen. En de grootste en zwaarste walvis van de wereld is de Blauwe vinvis. De Blauwe vinvis kan 120 ton wegen en ongeveer 30 meter lang worden. 1 ton in gewicht is 1.000 kilogram. Die 120 ton is dus omgerekend 120000 kilogram.
De voorlopers van walvissen
Voordat er walvissen bestonden waren er al grote zwemmende reptielen die op walvissen leken. Één van de voorlopers van de walvissen was de Basilosaurus die ook wel de Koningshagedis werd genoemd.In 1832 werden in de VS fossielen van de Basilosaurus. Ook de Pliosaurus is een voorloper van de walvis. Hun lichaam had dezelfde spieren als een walvis maar waren geen familie van de walvis. Al die zee reptielen zijn tegelijk met de dinosauriërs uitgestorven. Maar sommige mensen geloven dat er zoiets bestaat als het monster van Loch Ness.
Van land naar water
Ongeveer 55 miljoen jaar geleden is een groep zoogdieren, zoals het paard en het schaap, in het water gaan leven. In een paar duizend jaar is hun lichaam zich gaan aanpassen aan het leven in het water. De schedels van walvissen van vroeger en die van nu laten zien dat de neusgaten naar boven zijn verschoven en dat er één is verdwenen. De voorouders van de walvis hadden 4 poten. De voorpoten zijn in vinnen veranderd en de achterpoten zijn heel klein geworden zodat walvissen snel kunnen zwemmen. De vinnen zorgen dat de walvis niet omdraait. En de rugspieren werden sterker zodat de walvis zijn staart kan bewegen. De staart bestaat uit twee platte staartvinnen.
De oude walvis
In het begin had de archeocete dat was één van de eerste walvissen. Deze walvis leefde ongeveer 55 miljoen jaar geleden. Hij had nog vier vinnen en een staart. Maar daaruit zijn de baleinwalvis en de tand walvis ontstaan. In een bepaalde fase, ongeveer 40 miljoen jaar geleden zijn de tanden weggevallen en is daarvoor in de plaats baleinen platen gekomen en werden zijn kaken heel groot om heel veel zeewater in te slikken en bij de tandwalvissen zijn de tanden gewoon gebleven. Veel walvissen kennen we alleen van fossielen. Tegenwoordig kennen we 64 levende soorten tandwalvissen en 9 soorten baleinwalvissen. Zo nu en dan ontdekken wetenschappers nieuwe soorten en misschien zijn er nog meer onbekende soorten
Soorten walvissen
Er zijn veel verschillende soorten walvissen, zoals orka's en dolfijnen. Ze komen bijna overal op de wereld voor.
- Onderorde: Tandwalvissen (Odontoceti)
- Familie: dolfijnen (Delphinidae)
- Familie: Orinocodolfijnen (Iniidae)
- Familie: Dwergpotvissen (Kogiidae)
- Familie: Chinese rivierdolfijnen (Lipotidae)
- Familie: Grondeldolfijnen (Monodontidae)
- Soort: Narwal (Monodon monoceros)
- Familie: bruinvissen of rondsnuitdolfijnen (Phocoenidae)
- Familie: Potvissen (Physeteridae)
- Familie: Indische rivierdolfijnen (Platanistidae)
- Familie: Franciscana dolfijn (Pontoporiidae)
- Familie: Spitssnuitdolfijnen (Ziphiidae)
- Onderorde: Baleinwalvissen (Mysticeti)
- Familie: Dwergwalvis (Neobalaenidae)
- Familie: Echte walvissen (Balaenidae)
- Familie: Kapers (Eubalaena) (3 soorten)
- Soort: Zuidkaper (Eubalaena australis)
- Soort: Noordkaper (Eubalaena glacialis)
- Soort: Grote oceaannoordkaper (Eubalaena japonica)
- Familie: vinvissen (Balaenopteridae)
- Soort: Dwergvinvis (Balaenoptera acutorostrata)
- Soort: Gewone vinvis (Balaenoptera physalus)
- Soort: Blauwe vinvis (Balaenoptera musculus)
- Geslacht: Megaptera
- Soort: Bultrug (Megaptera novaeangliae)
- Familie: Grijze walvissen (Eschrichtiidae)
- Familie: Dwergwalvis (Neobalaenidae)
Orka's
Orka's zijn gemakkelijk te herkennen: ze zijn zwart bovenaan, wit onderaan en hebben een witte vlek net boven het oog. Iedere orka heeft zijn eigen unieke patroon, dat net iets afwijkt van andere orka's. Ze zijn vrij soepel van bouw en hebben een opvallende rugvin (van daar de naam zwaard walvis), die tot 2 meter hoog kan zijn. Mannetjes kunnen tot 9,5 meter lang worden en tot 6 ton wegen. De vrouwtjes zijn iets kleiner: tot 8,5 meter en kunnen ongeveer 5 ton wegen. Bij de geboorte zijn de baby,s gemiddeld 2,4 meter lang en wegen 180 kilogram. De grotere mannetjes zijn in de groep herkenbaar aan hun hoge, spitse rugvin. Vrouwtjes orka's worden gemiddeld 50 jaar oud, maar kunnen ouder dan 80 worden. Mannetjes kunnen ongeveer 30 jaar. Soms worden mannetjes orka's boven de 50 jaar. Dolfijnen zijn een familie van walvisachtige. Ze worden ook wel dolfijnachtige, zee dolfijnen of echte dolfijnen (in tegenstelling tot de grondel dolfijnen) genoemd. Ze vormen een familie uit de onder orde der tand walvissen en komen voor in alle wereldzeeën.
Dolfijnen
Er bestaan 34 soorten dolfijnen. De kleinste dolfijn is Heavisides dolfijn. De Heavisides dolfijn kan 1,2 meter lang worden en kan. De grootste dolfijn is de zwart-witte orka, die kan 7 meter lang worden en wel 4,5 ton wegen. Dolfijnen leven vooral in de ondiepere gebieden van de zee. Ze eten vooral vis en inktvis. Tussen de diverse soorten zitten behoorlijke verschillen: orka's pakken bijvoorbeeld veel grotere prooien (onder andere zee roofdieren) dan de gewone dolfijn die normaal van vis leeft.
Walvissen
Walvissen zijn een groep van 80 soorten grote, in zee levende zoogdieren die bij de orde van Cetacea horen. De orde bevat twee groepen: (zoals ik al eerder zei)de baleinwalvissen en de tandwalvissen .De walvisachtige kan moeiteloos door het water glijden. Grote walvissen zwemmen tijdens de trek 16-20 kilometer per uur. Vinvissen kunnen op korte afstanden 30 kilometer per uur zwemmen. Dolfijnen kunnen 15 kilometer per uur zwemmen.
Tanden en baleinen
Tandwalvissen hebben scherpe tanden in hun bek waarmee ze vissen vangen en opeten. De meeste walvissen zijn jagers die hun gladde prooi met rijen scherpe tanden vastpakken. Tandwalvissen hebben tanden die de allemaal dezelfde vorm hebben. Die tanden worden ook als wapen gebruikt. De verbazingwekkende slagtand van het mannetje van de narwal is er waarschijnlijk om andere mannetjes af te schrikken. Dolfijnen hebben 260 kleine tandjes. Sommige spitssnuitdolfijnen hebben een nog vreemdere gevormde tand waar hij voor dient is nog een raadsel. De bek van een baleinwalvis heel groot en zit vol met baleinen platen. Als de blauwe vinvis zijn bek opent is hij groot genoeg om een bus in te parkeren.
De snelheid
Walvissen kunnen moeiteloos door het water glijden. Grote walvissen zwemmen tijdens de trek 16-20 kilometer per uur. Vinvissen kunnen op korte afstanden 30 kilometer per uur zwemmen. Dolfijnen kunnen 15 kilometer per uur zwemmen.
Zintuigen
Walvissen hebben goeden zintuigen die hun informatie geven over hun omgeving. Ze hebben heel goede oren. Walvissen hebben geen oren aan de buitenkant van hun kop maar hebben kleine gaatjes om mee te horen. Walvissen hebben kleine ogen en kunnen niet goed zien. Dat is geen probleem voor walvissen omdat ze vaak in donker water zwemmen. De kleine ogen van de blauwe vinvis zitten achter de bek. Walvissen zijn gewend om in donder water te leven waar ze voorwerpen pas op een afstand van een paar meter kunnen zien. Tandwalvissen gebruiken echo-locatie om voorwerpen op afstand te kunnen zien. De walvis maakt hoge geluiden die weerkaatsen tegen een voorwerp en als een echo weer terugkomen. Als de walvis naar deze echo luistert, weet hij wat voor soort voorwerp het is.
Het ademen van de walvis
Net als alle zoogdieren ademen walvissen lucht met hun longen. Ze moeten boven komen om lucht te ademen. De walvis heeft geen twee neusgaten meer maar maar één die op het lichaam is gegroeid. Als een na een duik boven water komt en uitademt ontstaat er een metershoge stoom wolk. Kenners kunnen aan de vorm zien welke soort het is. Walvissen kunnen lange tijd onder water blijven voordat ze weer boven moeten komen.
Eten
Balein walvissen eten plankton, krill en visjes. Honderden baleinen platen vormen een gordijn dat aan de bovenkaak van de walvis hangt. De walvis slikt een enorme hap water naar binnen en zeeft deze door de platen. Balein walvissen eten elke dag veel voedsel. Een blauwe vinvis eet wel 6.000 kilo voedsel per dag, de blauwe vinvis zelf kan wel 180.000 kilo worden.
Praten
Walvissen praten op veel manieren. Ze maken verschillende geluiden, zoals fluitende, rollende en piepende geluiden. Deze geluiden zijn in het water over grote afstanden te horen. Uit het water springen en met de staart op het water slaan zijn andere manieren waarop walvissen met elkaar praten. Mannelijke bultruggen kunnen ‘zingen’. Niemand waarom ze zingen. Misschien willen ze een vrouwtje lokken of andere mannetjes vertellen dat ze in de buurt zijn. Hun gezang heeft wel 30 verschillende geluiden en kan wel 30 minuten duren. Als de walvis klaar is met het zingen, begint hij opnieuw. Dit kan uren doorgaan. Op bepaalde dieptes in het water is het gezang duizenden kilometers nog te horen.
Walvis trek
Veel walvissen maken elk jaar lange reizen. Ze brengen een deel van het jaar door met voedsel zoeken in koud water en zwemmen dan naar warmer water waar de vrouwelijke walvissen hun kalveren te wereld brengen. Deze jaarlijkse reis noemen we trek. Vaak zwemmen walvissen naar warmer water omdat het koude water waarin ze voedsel zoeken dichtvriest. Andere brengen hun jongen in warmer water ter wereld, omdat de jongen nog geen dikke laag vet hebben, dus niet tegen koud water kunnen. Walvissen brengen een aantal maanden per jaar in het warme water door en zwemmen dan terug naar hun voedsel gebieden. De walvissen zwemmen samen in een groep en volgen elk jaar dezelfde routes.
De geschiedenis van de walvisvaart
Mensen jagen al 2000 jaar op walvissen. Een van de eerste walvisvaarders waren de Vikingen. Deze zagen de walvis als een groot zeemonster waarmee je een strijd op leven en dood leverde. Tot in de vorige eeuw was de walvisjacht een gevaarlijk beroep. De schepen voeren naar onbekende zeeën. Als er een walvis in zicht kwam, roeiden de jagers in kleine bootjes op de nietsvermoedende reus af. Harpoenen werden met de hand in het walvislijf gegooid en in het gevecht dat volgde verdronken vaak mannen omdat hun boot omsloeg.
Walvisvaart vanaf de 20ste eeuw
Vroeger werden de harpoenen met de hand gegooid, maar de Noren hebben een harpoen kanon uitgevonden in 1925. Dit kanon had aan de punt een granaat dat explodeerde als het in de walvis geschoten werd. Samen met stoomschepen kon men nu ook jagen op de snelle zwemmers, zoals de bultrug en de blauwe vinvis.
Waarom wordt er op walvissen gejaagd?
Duizenden jaren heeft de mens op walvissen gejaagd, vooral om het vlees, het spek en de olie. En bij de baleinwalvis, ging het ook nog om de baleinen, die gedroogd werden en gebruikt werden om borstels en andere nuttige dingen van te maken. De olie diende als brandstof voor lampen, waarmee huizen en straten verlicht werden. En vroeger dronk men de levertraan omdat men dacht dat dat heel gezond.
Walvis bescherming
In de walvisjacht werden zoveel walvissen gedood dat veel soorten bijna uitstierven. In 1986 werd de walvisjacht volledig verboden en een wereldwijde stop op de walvisjacht afgekondigd. Dat kwam ook doordat milieugroepen, zoals Greenpeace, dat wilden. Helaas willen sommige landen nu weer met de walvisjacht beginnen. Het is daarom belangrijk dat walvissen beschermd worden en de walvisvaart niet opnieuw begint. Ook moet hun voedsel beschermd worden, want walvissen hebben heel veel voedsel nodig en soms halen mensen teveel vis en krill uit de zee, waardoor er niet genoeg overblijft voor de walvissen. Ook kunnen ze verstrikt raken in de visnetten of zich pijn doen aan de scheepsshroeven. Het beste kun je de walvissen beschermen door ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen zich voor deze dieren interesseren en zich hun lot aantrekken. Ook internationale afspraken kunnen helpen om walvissen te beschermen.
Skelet
Het bewegingsapparaat, ofterwijl het skelet van de walvis lijkt in sommige delen op ons skelet. De Walvis heeft een grote platte kaak en daarom heeft het een uitstekende kop. Ook heeft het vinnen en het gebruikt deze met zijn staart om zichzelf voort te bewegen. de walvis beweegt zichzelf moeiteloos in het water. Hij kan wel tot 20 kilometer per uur gaan en dit kun je vergelijken met als je hard fietst. De kop van de walvis ziet er een beetje raar uit, het lijkt op een normaal schedel maar dan heeft het een grotere kaak en is deze wat uitgerekt,hierdoor heeft het een langere kop.