Voedselbos
Een voedselbos is een vorm van boslandbouw. Bij boslandbouw worden bomen gecombineerd met landbouw en/of veeteelt. Een voedselbos is aangelegd als een normaal bos, maar bevat veel eetbare planten. Dat kunnen fruitbomen en andere vaste planten zijn, maar ook klimplanten en gewassen. In plaats van rechte rijen en open vlaktes met één gewas is een voedselbos natuurlijker aangelegd en bevat een grote hoeveelheid gewassen. Ook zijn er veel planten te vinden die niet eetbaar zijn. Die planten laat men staan voor de biodiversiteit en voor insecten en/of vogels.
Voedselbossen worden gezien als vorm van duurzame landbouw. In voedselbossen worden namelijk geen grote machines, geen kunstmest of bestrijdingsmiddelen gebruikt. Daarnaast heeft een voedselbos opbrengst doorheen het gehele jaar. In het bos staan namelijk verschillende planten die elk op een ander moment vruchten geven. Voedselbossen zijn momenteel erg populair als buurtproject.
Geschiedenis
Het idee van een voedselbos is niet nieuw. Sterker nog, voedselbossen zijn een van de oudste vormen van landgebruik. In tropische streken in Afrika, Azië en Zuid-Amerika vindt je al eeuwenlang voedselbossen. Gemeenschappen behielden nuttige planten en bomen en verwijderden niet-nuttige planten en bomen uit bossen. Hierdoor kregen de nuttige planten en bomen de overhand. In deze gemeenschappen zijn twee soorten tuinen:
- Erftuinen: de tuinen die bij iemands huis horen. Hier vindt je gewassen, bomen en rondlopend vee. Die erftuinen worden permanent gebruikt en zijn voor eigen gebruik.
- Bostuinen: de tuinen die boeren aanleggen op een stukje bos voor een periode van twee tot drie jaar. Nuttige planten en bomen worden hierbij gespaard. Na de periode van gebruik komt het stuk grond braak te liggen en nemen de nuttige planten/bomen de overhand. Het bos verrijkt zich tijdens deze periode.
In de jaren 1980 ontstond het idee om die bostuinen ook aan te leggen tegen ontbossing en bodemdegradatie. Het idee was dat gemeenschappen het voedselbos gezamenlijk zouden onderhouden en gebruiken. Zo konden zij kruiden en fruit plukken in het bos, oogsten en niet-nuttige bomen eventueel ook voor hout gebruiken. Het concept van het voedselbos werd vanaf de jaren 1990 populairder toen er meer nadruk op permacultuur kwam te liggen. Naast natuur en milieu worden voedselbossen ook vaak gebruikt voor sociale cohesie in buurten te versterken en kinderen te leren waar voedsel vandaankomt.
Concept
Functie
Voedselbossen kunnen de volgende functies hebben:
- (Gratis) voedsel produceren voor een bepaalde gemeenschap.
- Onderzoek doen neer en experimenteren met alternatieve en milieuvriendelijke landbouwmethodes.
- Kinderen en volwassenen leren over de productie van voedsel.
- Samenwerking en contact in buurten en gemeenschappen versterken.
Lagen
Een voedselbos bestaat uit zeven lagen. Van boven naar onder zijn dit:
- De hoge boomlaag bestaande uit de volwassen en hoge bomen.
- De lage boomlaag bestaande uit jonge en lage bomen.
- De struiklaag bestaande uit bessenstruiken.
- De kruidenlaag bestaande uit kruiden en meerjarige groenten.
- De bodembedekkerlaag bestaande uit bodembedekkers.
- De schimmellaag bestaande uit ondergrondse groenten (zoals wortels).
- De verticale laag bestaande uit klimplanten en wijnstokken.