Verharde weg

Een verharde weg of wegverharding is een verbindingsroute tussen twee plaatsen die met stenen, asfalt of iets dergelijks is verhard zodat degene die de weg begaat niet in de modder hoeft weg te zakken. Dus ook bij nat weer blijft de weg goed begaanbaar, zeker voor voertuigen (vroeger paard en wagen, tegenwoordig gemotoriseerde voertuigen en fietsen). Het aanleggen van straten en (spoor- en water-) wegen (inclusief riolering en dergelijke) noemen we de infrastructuur.

Geschiedenis

De eerste verharde wegen werden zo'n 4.000 jaar v. Chr. aangelegd in Mesopotamië bij de voormalige stad Ur. Deze stad was een belangrijke Sumerische stadstaat in het oude Mesopotamië, gelegen op de plaats van het huidige "Tell el-Muqayyar". Er zijn restanten van bakstenen gevonden en ook van bitumen. Dit teerachtige materiaal wordt ook gebruikt in het tegenwoordige asfalt.

Romeinen

Stapstenen in de via dell'Abbondanza in Pompeii

In de Romeinse tijd hebben de Romeinen verharde wegen (viae) aangelegd door heel Europa om makkelijker hun troepen te kunnen verplaatsen. Bij de opgravingen van Pompeii zijn de wegen in de stad geplaveid met platte natuurstenen. Op sommige plaatsen lagen verhoogde stapstenen als een soort van zebrapad van de ene kant van de weg naar de andere kant. Mogelijk ook omdat de wegen als een afvoerkanaal voor water diende en je zo droog kon oversteken. Karrenwielen reden tussen de stapstenen door. De Romeinen legde ook halfverharde grindwegen aan op een onderlaag van grovere gebroken stenen.

Oude Romeinse weg

Middeleeuwen

In de middeleeuwen worden deze verharde Romeinse heerbanen niet of nauwelijks meer onderhouden en duurt het nog eeuwen dat men over onverharde wegen moet voortploeteren. Hoewel er pogingen waren om de Romeinse methoden te herontdekken, was er vóór de 18e eeuw weinig nuttige vernieuwing in de wegenbouw.

Industriële revolutie

Stoomwals

De eerste professionele wegenbouwer die tijdens de industriële revolutie opkwam, was John Metcalf, die ongeveer 290 kilometer tolweg aanlegde, voornamelijk in het noorden van Engeland, vanaf 1765.

Met de komst van de stoommachine worden er behalve stoomtreinen ook stoomtractoren en stoomwalsen gebouwd. Hierdoor kon de aanleg van wegen versneld worden. De weg en waterbouwkunde (civiele techniek) gaat met sprongen vooruit. Het wegennet wordt drastisch uitgebreid.

Moderne tijd

Als Hitler in 1933 Duitsland aan de macht komt is hij degene die het Duitse wegennet moderniseert. Opnieuw zal het achterliggende doel een snelle verplaatsing van de troepen zijn. De Duitse autowegen worden veelal met beton aangelegd. Ook start en landingsbanen verschijnen.

Op 15 april 1937 openden men het eerste stuk Nederlandse snelweg: de rijksweg 12 (de huidige snelweg A12) tussen Voorburg en Zoetermeer. In Nederland is Rijkswaterstaat verantwoordelijk voor de aanleg en onderhoud van de rijkswegen.

Constructie

Het aanleggen van asfalt

Een verharde (snel)weg bestaat uit verschillende lagen. Deze lagen kunnen van dikte verschillen, afhankelijk waar de weg voor bedoeld is. Hoe zwaarder het verkeer, hoe dikker de lagen.

Het cunet of de aarde baan. Dit is een uitgegraven strook grond die de basis is van de weg en de richting van de weg al aangeeft. Aan weerskanten kunnen betonranden worden geplaatst.
Een zandlaag van 30-50 cm dik vormt de onderlaag (vaak grof witzand of brekerzand en kleine stukjes steen) die stevig aangetrild wordt.
Daar bovenop komt een puinfundering (bijvoorbeeld 20 cm dik). Dit zijn restanten steen van bijvoorbeeld afgebroken gebouwen.
Als bovenlaag komt de asfaltverharding (bijvoorbeeld 10 cm dik). Dit is een mix van bitumen met grind. De onderste laag bevat grotere grindstenen en zand en de bovenste laag bevat fijner grind en zand. ZOAB is zeer open asfalt beton met een speciale structuur die makkelijk water kan afvoeren en stiller is. Dit wordt op de snelwegen gebruikt. Vrijwel elke verharding wordt iets schuin of (ton)rond gelegd om het water naar de zijkant weg te kunnen laten lopen. Meestal wordt het regenwater opgevangen in een speciaal daarvoor aangelegde goot met straatkolken of putten. In andere gevallen loopt het regenwater in de berm.

Soorten verharde wegen

Tegenwoordig heb je allerlei verschillende typen verhardingen:

Asfaltverhardingen, waaronder asfaltbeton, ZOAB en steenmastiekasfalt. Meestal voor autosnelwegen
Betonverhardingen, waaronder betonplaten en doorgaand gewapende betonwegen. Deze kom je veel in Duitsland tegen.
Elementenverhardingen, zoals klinkers, kasseien, betonstraatsteen, baksteen en natuursteen. Soms worden er op pleinen ook dikkere tegels gelegd. Deze worden meestal in een laag zand gelegd.
Polymerenverharding, aanwezige of aangevoerde grond wordt verwerkt tot harde laag met kunststofhars
Halfverharding zoals schelpen of steenslag. Deze verharding wordt vaak voor fiets en voetpaden gebruikt.

Bestraten met betonklinkers
Asfalt met toplaag van steentjes
Aangetrild zandlichaam
Halfverharde weg met steenslag
Halfverharde weg met schelpen
Betonweg
Halfverharde grindweg
Kasseien of kinderkopjes

Eigenschappen

Elke soort wegverharding heeft een eigen uitstraling, sterkte, glad-of ruwheid, kleur- en lichtreflectie en geluid als er overheen wordt gereden. Allemaal zaken waarmee de architect (bedenker van de weg) rekening mee moet houden. Natuurlijk spelen de aanleg- en onderhoudskosten ook een rol.

Links