Vals dilemma
Een vals dilemma, valse tweedeling of valse dichotomie is een drogreden (een onlogisch argument). Volgens zo'n dilemma bestaan er slechts twee alternatieven. Toch zijn er meerdere alternatieven mogelijk. De andere alternatieven worden echter buitengesloten. Je doet net alsof deze alternatieven niet bestaan. Hierdoor creëer je een vals dilemma, een dilemma dat eigenlijk geen dilemma is.
Een voorbeeld hiervan is een uitspraak van de Amerikaanse president George W. Bush na de aanslagen op 11 september 2001. Voor het Amerikaans Congres deed hij toen de uitspraak: You are either with us, or against us (Je bent met ons of tegen ons). Bush doelde hiermee op personen en andere landen. Hij gaf hen de keuze om zijn strijd tegen terrorisme te steunen. Als ze dat niet deden, zouden ze automatisch de kant van de terroristen kiezen. Volgens Bush zouden er maar twee opties zijn, terwijl er in werkelijkheid meerdere opties zijn. Je kunt bijvoorbeeld zowel de daden van de terroristen als de strijd tegen het terrorisme afkeuren.
Een vals dilemma wordt ook wel zwart-witdenken genoemd. Je plakt dan op alles een zwart of wit label, terwijl de waarheid complexer is. De complexe situatie wordt als iets heel simpels voorgesteld.
Andere voorbeelden
Hieronder zie je enkele andere voorbeelden van valse dilemma's:
- Je bent het niet eens met de nieuwe veiligheidsmaatregelen op vliegvelden, dus je bent voor het terrorisme.
Dat argument is fout, omdat je ook kritiek kan uiten op de nieuwe veiligheidsmaatregelen zonder het terrorisme te steunen. Zo kun je het niet eens zijn met de manier waarop de maatregelen worden ingevoerd.
- Als je niet voor de strenge klimaatmaatregelen bent, ben je een klimaatontkenner.
Dat argument is fout, omdat je klimaatverandering op heel veel verschillende manieren kunt oplossen/tegengaan. Iemand kan kritiek uiten op specifieke maatregelen, omdat hij/zij andere maatregelen juist beter vindt.