Wikitekst van de nieuwe pagina ná de bewerking (new_wikitext) | '{| valign="top" style="float: right;margin-right:1em;margin-bototm:1em;border: 1px solid #AAAAAA; background: #F9F9F9;clear: right"
| colspan=2 style="text-align:center"|[[Bestand:Berbers.png|300px|Verspreiding van de Berbers in Noordwest Afrika]]
Verspreiding van de Berbers in [[Noord-Afrika]].
|-
| <span style="background-color:#24DAEF;border:1px solid black"> </span> [[Shleuh]]s
| <span style="background-color:#ED4CF3;border:1px solid black"> </span> [[Imazighen|Berbers]] <small>([[Midden-Atlas]])</small>
|-
| <span style="background-color:#FFFF74;border:1px solid black"> </span> [[Riffijnen]]
| <span style="background-color:#E985A1;border:1px solid black"> </span> [[Chenwa]]
|-
| <span style="background-color:#E40C0C;border:1px solid black"> </span> [[Kabylen]]
| <span style="background-color:#20D40C;border:1px solid black"> </span> [[Chawi]]
|-
| <span style="background-color:#0006A3;border:1px solid black"> </span> [[Toearegs]]
| <span style="background-color:#FF6600;border:1px solid black"> </span> [[Sahara|Sahara Berbers]]
|-
|}
'''Berbers''' zijn de oorspronkelijke bewoners van [[Noord-Afrika]]. Een andere naam voor de Berbers is Imazighen. Men denkt dat het woord berber is afgeleid van het Griekse woord barbaroi. Dat is de naam die de Grieken gaven aan elk volk dat geen Grieks sprak en niet mee deed aan de Griekse beschaving. Grieken gaven die naam eerst aan stammen uit het noorden. De Grieken vonden dat als zij spraken, leek alsof ze alleen maar "barbarbarbar" zeiden.
In Marokko heten Berbers ''Imazighen''. Dat betekent "vrije mensen".
Bekende Berbers zijn bijvoorbeeld:
* [[Ahmed Aboutaleb]] (burgemeester van Rotterdam)
* [[Zinedine Zidane]] (Franse voetballer)
== Taal ==
In [[2003]] besloot de Marokkaanse overheid dat het Tamazight op school zou worden onderwezen. Er moest toen beslist worden in welk schrift het geschreven zou worden.
===Schriftsoorten===
Er werden drie schriftsoorten voorgesteld om te gebruiken voor het schrijven van Tamazight:
# Het Arabische schrift
# Het Latijnse schrift
# Het Tifinagh.
De islamitische partijen en de arabisten gaven de voorkeur aan het Arabische schrift, terwijl de Imazighen-organisaties de voorkeur aan het Latijnse schrift gaven, omdat die laatste schrijfwijze internationaal gebruikt wordt. Maar uiteindelijk besloot men om het Tamazight in het Tifinagh te onderwijzen. Het Koninklijk Instituut voor de Imazighische cultuur in Marokko koos het Tifinagh als het schrift voor Tamazight.''''''
Imazighen
of de
berbers
zowel Arabieren als Imazighen zijn Moren
Geografie
de meeste Imazighen wonen nog steeds in Noord-Afrika: Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Niger, Mauritanie, Mali en de Egyptise oases van siwa en gara
maar tegenwoordig ook in België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Burkina faso, Canada en de VS
In de jaren twintig kwam er een eerste migratie van Maghrebijnse arbeiders naar België.
Oorsprong
=== De Imazighen zijn de oorspronkelijke bewoners van de Maghreb. (Marokko, Mauritanië, Algerije, Tunesië en Libië) ===
Wanneer de Imazighene cultuur precies is ontstaan is moeilijk te zeggen. De eerste sporen van de stammen zijn al te vinden in grotschilderingen van 12.000 jaar geleden.
Tegenwoordig wordt er meestal van uitgegaan dat de Berbercultuur teruggaat tot de tijd waarin de sahara nog een vruchtbare en vochtige vlakte was.
De Imazighene bevolkingsgroepen wonen dus al meer dan 15.000 jaar in het grootste deel van Noord-Afrika. Recent DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat zij ongeveer 15.000 jaar geleden vanuit het Nabije Oosten zijn geëmigreerd naar Noord-Afrika.
Landschappen en weersomstandigheden
De Maghreb heeft een totale oppervlakte van meer dan zes miljoen vierkante kilometer en wordt traditioneel ingedeeld in 3 gebieden: Al-Magreb al-Aqsa, Al-Magreb al-Ausat en Al-Magreb al-Adna.
De regio grenst in het noorden aan de Middellandse Zee , in het westen aan de Atlantische Oceaan en in het zuiden aan de Sahara. Het wordt doorkruist door het Atlasgebergte.
Al Magreb al Aqsa
(het verre land van de zonsondergang of het verre Westen)
Al Magreb al Aqsa omvat voornamelijk Marokko en Mauritanië.
In het noordwesten vind je het Rifgebergte. Langs de Atlantische Oceaan en langs de Middellandse zee wisselen berggebieden en vlakke streken elkaar af. Meer landinwaarts vind je bossen tegen de bergflanken en kale rotspartijen die een groot deel van het jaar met sneeuw bedekt zijn. Vanuit de bergen vormen zich snelstromende wateren die in de zomer grotendeels opdrogen. In deze streken heerst er een mediterraan klimaat.
In het midden van Magreb al Aqsa kom je aan het Atlasgebergte. Dat spreidt zich uit over de gehele Magreb maar heeft zijn hoogste berg, de Toubkal, ten zuiden van Marrakech (4165 m. hoog) Doordat het Atlasgebergte de wolken tegenhoudt valt er aan de noordkant regen. Hierdoor ontstaan vruchtbare gebieden. De hoogste delen van het gebergte hebben een [[/nl.wikipedia.org/wiki/Hooggebergteklimaat|hooggebergteklimaat]].Echter ten Zuiden van het gebergte valt er bijna nooit regen.
In het Zuiden van Magreb al Aqsa (Zuid-Marokko en Mauritanië) spreidt de Sahara zich uit en vind je voornamelijk zandduinen en rotswoestijnen. Hier heerst dan ook een woestijnklimaat.
[[/www.wikiwand.com/nl/Al-Magreb al-Ausat|Al-Magreb al-Ausat]]
(het middenland van de zonsondergang of het midden Westen)
Al Maghreb al Ausat is het gebied dat wij Algerije noemen.
In het Noorden van dit gebied vind je een laagland strook langs de kust en dan het Atlas-gebergte. Hier heerst een mediterraan klimaat met milde natte winters en hete droge zomers, wat resulteert in vruchtbare gronden.
Ten Zuiden van de Atlas is dit gebied voornamelijk woestijn met het bijhorende woestijnklimaat met temperaturen tot 50 °C.
[[/www.wikiwand.com/nl/Al-Magreb al-Adna|Al-Magreb al-Adn]]<nowiki/>a
(het benedenland van de zonsondergang of het nabije Westen)
Al Magreb al Adna omvat het tegenwoordige Tunesie en Libie.
Een groot deel van het gebied is ook hier weer onderdeel van de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Sahara|Sahara]]. Enkel in het noorden aan de zee is er een mediterraan klimaat. Zuidelijker heerst een droog woestijnklimaat.
Geschiedenis
{| class="wikitable"
|
| colspan="2" |
|-
|
| colspan="2" |
|}
Het gebied waar Amazigh of Imazighentammen leefde en leeft is zo groot dat we ons voor de geschiedenis moesten beperken tot een deelgebied. We hebben ervoor gekozen om ons te richten op dat stuk van het Amazigh-gebied dat we nu kennen als Marokko. Vooral voor de moderne geschiedenis.
Inleiding
De oorsprong van de Imazighen
Er is al heel veel onderzoek gedaan naar de oorsprong van de Imazighen.
Daaruit blijkt dat de bewoners van Noord-Afrika afkomstig zijn van mensen die in de prehistorie daar woonden, 9000 jaar geleden. Toen was de Sahara nog een groen en vruchtbaar gebied.
Onderzoekers denken ook dat Imazighen afkomstig zijn van Jemenieten, bewoners van Jemen. Ze denken dit omdat er in de taal veel dezelfde woorden voorkomen en omdat de letters op elkaar lijken.
De Imazighen voor de inval van de Arabieren
In de loop van de geschiedenis is het gebied van de Imazighen door heel veel verschillende volkeren aangevallen.
Dat komt omdat het een interessante plek was om handel te drijven waardoor er bloeiende steden ontstonden. Het kwam ook doordat de Imazighen anderen nodig hadden om werktuigen, kleding,… te maken. Ze konden ook hulp gebruiken om te onderhandelen met andere volkeren. Maar wanneer de andere volkeren er ook echt probeerden te blijven en hun gebied uit te breiden, wilden de Imazighen dat niet en ontstond er vaak een strijd.
Zo was er strijd met onder andere de Romeinen, de Byzantijnen, de Carthagers ...
Dit ging door tot de komst van de Islam.
De imazighen vanaf de oudheid tot de komst van de islam
8000 v. Chr. - De oudste Imazighen-cultuur
De oudste Imazighen cultuur waar we weet van hebben is de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Capsien|Kaspische cultuur]]. Deze ontstond in [[/nl.wikipedia.org/wiki/Marokko|Marokko]] rond 8000 v.Chr., een tijd waarin de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Maghreb|Maghreb]] een minder droog klimaat had dan nu.
De [[/nl.wikipedia.org/wiki/Berbers|Imazighen]] leefden toen ten zuiden van het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Atlasgebergte|Atlasgebergte]] waar nu de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Sahara|Saharawoestijn]] zich uitstrekt. Na 2000 v.Chr. trokken de Imazighen naar het noorden, omdat door de klimaatverandering de Sahara niet meer leefbaar was. En ze vestigden zich in Marokko .
ong. 1500 v. Chr. tot 500 v. Chr.- Libiërs
De Imazighen die in de buurt van het oude Egypte woonden waren vaak in conflict met de Egyptische farao’s. Dit waren o.a. de stammen van de Mesjwesj en de Libiërs.
600 v chr. tot … - Feniciërs (of Carthagers)
De Imazighen die vanuit het Zuiden noordelijker trokken vanwege de klimaatverandering stoten daar op de komst van [[/nl.wikipedia.org/wiki/Feniciërs|Fenicische]] handelaren die doordrongen tot het westelijke [[/nl.wikipedia.org/wiki/Middellandse Zee|Middellandse Zee]]-gebied. Zij hadden daar opslagplaatsen gebouwd om zout en andere grondstoffen op te slagen. De komst van de Feniciërs vormde het begin van eeuwen van vreemde overheersing in noordelijk Marokko.
Tegen de [[/nl.wikipedia.org/wiki/5e eeuw v.Chr.|5e eeuw v.Chr.]] had Carthago haar invloed vergroot over heel [[/nl.wikipedia.org/wiki/Noord-Afrika|Noord-Afrika]].
De Carthager [[/nl.wikipedia.org/wiki/Hannibal Barkas|Hannibal Barkas]] stak met olifanten de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Alpen|Alpen]] over in zijn veldtocht tegen Rome, met een leger waaronder zich veel Imazighen bevonden.
... tot 25 v chr - Numidië
Na de Feniciërs ontwikkelde zich een Amazigh-beschaving. Zij werden de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Numidië (historisch gebied)|Numidiërs]] genoemd en waren een van oorsprong nomadisch volk.
Zij ontwikkelden het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Tifinagh|Tifinagh]], het Amazigh-alfabet. Er was ook sprake van een geordend bestuur, een vloot en een staand leger dat bestond uit 50.000 man. Er werden nederzettingen naar Fenicisch model gebouwd en de Numidiërs gingen akkerbouw bedrijven. Daarmee gaven ze hun (semi-)nomadische leefstijl op.
De Numidiërs werden door de Romeinen verslagen in [[/nl.wikipedia.org/wiki/25 v.Chr.|25 v.Chr.]]
500 v. Chr. tot 600 n. Chr. - De Garamanten
De [[/nl.wikipedia.org/wiki/Garamanten|Garamanten]] woonden in het huidige Libië. [[/nl.wikipedia.org/wiki/600|n.Chr.]] In de nabijheid van de huidige stad Germa zijn koninklijke graven gevonden.
Ze hebben recente opgravingen bewezen dat de Garamanten een lange en ontwikkelde stedelijke traditie hadden. Ze bouwden een systeem uit om het water overal heen te krijgen zodat ze grote gebieden ondanks de droogte toch konden gebruiken voor landbouw.[[/nl.wikipedia.org/wiki/Herodotus|Herodotus]] beschreef ze als 'een groot en rijk volk'.
200 v chr- 40 n chr - Mauritanië
Van 206 v.Chr. tot 40 n.Chr. bestond in het noorden en westen van Marokko het Amazigh-koninkrijk [[/nl.wikipedia.org/wiki/Mauretania (oudheid)|Mauretania]].
De laatste koning, [[/nl.wikipedia.org/wiki/Ptolemaeus van Mauretania|Ptolemaeus van Mauretania]], werd in het jaar 40 door de Romeinse keizer [[/nl.wikipedia.org/wiki/Caligula|Caligula]] vermoord.
40 n. chr tot … - Romeinen
Met de executie van de laatste Mauretanische koning kwam het gebied onder Romeins bestuur. [[/nl.wikipedia.org/wiki/Rome (stad)|Rome]] regeerde liever door overeenkomsten met de stammen dan door militaire bezetting. Ze bestuurden alleen de gebieden die van economisch nut waren of die gemakkelijk te verdedigen waren. Daardoor kwam het Romeinse bestuur niet verder dan de kusten en nabije valleien.
5e eeuw tot 7e eeuw - Vandalen, Visigoten en Byzantijnen
In de [[/nl.wikipedia.org/wiki/5e eeuw|5e eeuw]] viel de regio ten prooi aan de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Vandalen|Vandalen]], de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Visigoten|Visigoten,]] en dan het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Byzantijnse Rijk|Byzantijnse Rijk]] in snelle opvolging. Gedurende deze periode bleven de gebergtes in handen van de Amazigh.
In de tijd dat Noord-Afrika behoorde tot het Byzantijnse rijk.
Werden de oogsten van de imazighen vaak geplunderd.
Er was veel spanning tussen Byzantijnen en Imazighen en dat bereikt een hoogtepunt onder Sergius.
Tachtig stamhoofden werden uitgenodigd op een diplomatieke bijeenkomst, de stamhoofden deden hun beklag over het plunderen van de oogsten maar Sergius weigerde te luisteren en wilde opstappen. Een van de stamhoofden hield hem tegen waarop de bewaker van Sergius zijn hem vermoordde het gevolg was een slachtpartij waarbij bijna alle stamhoofden vermoord werden dit incident was de aanleiding voor een grote opstand tegen de Byzantijnen in ong. 543n. Chr.
Uiteindelijk slaagden de Imazighen erin de Byzantijnen te verslaan.
De Imazighen vanaf de komst van de Islam.
7e eeuw – Arabische veroveraars
De Arabieren veroverden de Maghreb in de 7e eeuw (ongeveer 640 n.Chr.).De Imazighen zagen de Arabieren als vijanden. Er was een eeuw lang oorlog. De contacten verliepen moeizaam, er waren veel veldslagen en conflicten.
De verovering van de Amazigh-gebieden door de islamitische legers kostte relatief veel tijd. De belangrijkste van de verzetsleiders was een vrouw: [[/nl.wikipedia.org/wiki/Kahina|Lalla Dihya]], Vrouwe Dihya. Zij was een verzetsleidster, die na de dood van haar vader en broer de leiding over moest nemen. Na haar nederlaag rond het jaar [[/nl.wikipedia.org/wiki/700|700]] zou heel Noord-Afrika door de Arabieren veroverd worden en deel gaan uitmaken van het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Omajjaden|Islamitisch kalifaat van de Omajjaden]].
De Arabische veroveraars bekeerden de Imazighen tot de islam, maar de stammen behielden hun eigen wetten.
In 710 stak Musa Ibn Nusair (Omajjaden) met een leger van 9.000 Amazigh de straat van Gibraltar over en begon aan een veroveringstocht die in slechts veertien jaar vrijwel het gehele Iberisch schiereiland onder bewind van de Arabieren zou brengen. Vele Amazigh trokken in die tijd naar het Europese continent.
8e eeuw- 10e eeuw – Barghawata en Idrisiden
In 744 braken de Imazighene Barghawata met het grote Arabische Rijk en creëerden een eigen staat in het Westen van Marokko, het huidige Casablanca en Rabat. Deze staat zou drie eeuwen blijven voortbestaan, tot haar vernietiging door de Imazighene Almoraviden.
De rest van Marokko kwam onder controle van Idris ibn Abdallah, een Arabier en nakomeling van de Profeet Mohammed, die in 780 de Idrisiden dynastie stichtte. Met behulp van de plaatselijke Imazighen wist het haar macht te verbreiden over grote delen van Marokko en West-Algerije. Marokko werd een centrum van cultuur en kennis. De Idrisiden lukte het niet om uit te stijgen boven een rol als regionale macht. Het koninkrijk werd in het noorden begrensd door de machtige Omajjaden van Andalusië en in het oosten door de Abbasiden (en later de Fatimiden)
11e eeuw-12e eeuw Almoraviden
Het zou tot de 11e eeuw duren voordat Marokko door de Almoraviden werd verenigd en een werkelijke grootmacht zou worden. Marokko bereikte zijn hoogtepunt onder een serie Imazighene dynastieën. De 11e en 12e eeuw brachten een aantal Imazighene dynastieën (o.a. Almoraviden, Almohaden, Meriniden) voort die elk ontstonden uit een alliantie van stammen, en de Maghreb gingen onderwerpen voor meer dan twee eeuwen.
12e eeuw – 16e eeuw – invallen Arabieren
Vanaf de 12e eeuw werd Marokko binnengevallen door woeste Arabische nomadenstammen: de Banu Hilal en de Banu Sulaym. Plunderend en moordend trokken zij door het gebied en richtten enorme verwoestingen aan in het landschap. Met de komst van deze stammen ging de Arabisering van de Maghreb van start.
De belangrijke islamitische geschiedschrijver Ibn Khaldun beschreef de Banu Hilal als "een horde sprinkhanen, die alles vernietigen dat zij op hun weg tegenkomen". Ibn Khaldun beschreef hoe zij de bevolking terroriseerden en verantwoordelijk waren voor de vernietiging van het landschap, eeuwenoude irrigatiesystemen, putten, steden en dorpen.
In de 13e eeuw was de macht van de Arabische veroveraars in Andalusie geheel gebroken en trokken Arabieren en Amazigh zich terug uit al-Andalus. Slechts het koninkrijk Granada bleef onder Moors gezag.
De kracht van de christenen nam toe, vooral door het samengaan van de koninkrijken Aragón en Castilië in 1479. Steeds meer steden gelegen in het rijk van Granada vielen in handen van de christenen. In 1491 begon het beleg van Granada, dat meer dan zes maanden duurde.
Daarmee was een einde gekomen aan de Moorse periode die in 711 begon en voor het zuidoostelijk deel van het huidige Andalusië bijna acht eeuwen heeft geduurd. De val van Granada had grote gevolgen voor de moslims die al sinds eeuwen in dit gebied woonden, want de christelijke koningen kwamen hun beloften van vrijheid van geloof, taal en cultuur niet na.
In 1501 zeiden Ferdinand en Isabella: ‘God ons heeft uitverkoren om het koninkrijk van Granada te zuiveren van ongeloof’. Alle moslims moesten zich tot het Christendom bekeren en hun taal en cultuur mochten ze niet meer gebruiken, anders werden ze vermoord. Dat gold ook voor de Joden en later zelfs voor wie zich wel bekeerd had tot het Christendom maar van oorsprong moslim was.
Dit luidde een massale uittocht in die voor het land een verlies betekende van zeer veel bekwame ambachtslieden, bestuurders, geleerden en [[/historiek.net/c/biografieen/kunstenaars/|kunstenaars]].
16e eeuw – Saadi dynastie
In 1559 viel de regio in handen van Arabische stammen die meenden afstammelingen te zijn van de profeet Mohammed: eerst de Saadi-dynastie die regeerde van 1511 tot 1659 en dan de Alaoui-dynastie, die een dynastie creëerde die de macht behield vanaf de 17e eeuw.
Vanaf de 16e eeuw waren de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Barbarijse zeerovers|Barbarijse zeerovers]] actief in Noord-Afrika. Deze piraten waren gevreesd; tot aan de kust van [[/nl.wikipedia.org/wiki/IJsland|IJsland]] voerden zij hun rooftochten.
17e eeuw- 19e eeuw – Alaoui dynastie
Nadat de Saadi-dynastie in 1659 was gevallen, begonnen de Alaouiten de controle van Marokko over te nemen. De Alaouit Al-Rashid werd op 22 oktober 1664 in Fez uitgeroepen tot Sultan van Marokko.
De Alaouiten slaagden erin om hun positie te versterken. Ze slaagden er ook in om gebieden in te lijven.
Ondanks de zwakte van haar autoriteit, slaagde de Alaouite- dynastie erin om Marokko tijdens de 18e en 19e eeuw onafhankelijk te houden, terwijl andere staten in de regio overgenomen werden door het Ottomaanse Rijk, Frankrijk of het Britse Rijk.
19e eeuw- 20e eeuw – protectoraten
In de late 19e eeuw was Marokko geen sterke staat. In die tijd was Europa heel de wereld aan het verdelen. Nu kregen ze ook interesse in Noord-Afrika. Dit gebied was rijker dan de rest van Afrika en was een belangrijke poort naar de Middellandse Zee.
Frankrijk toonde vanaf 1830 een sterke interesse in Marokko. Het verdrag van Fez (ondertekend op 30 maart 1912) maakte van Marokko een protectoraat van Frankrijk. Spanje kreeg de ‘beschermende macht’ over een noordelijke zone (protectoraat van Tétouan) en zuidelijke zone (Kaap Juby). Tanger kreeg een speciale internationale status. Theoretisch veranderde het verdrag niets aan de status van Marokko, de sultan zou de enige heerser blijven. Maar daar kwam praktisch niet veel van terecht. Tienduizenden Franse en Spaanse burgers gingen zich in Marokko vestigen en kochten grote stukken landbouwgrond op. Ze moderniseerden de landbouw. Ze bouwden mijnen en haalden zo de minerale rijkdommen naar boven. Ze zorgden voor moderne transportsystemen zoals treinen, trams en autowegen.
1921-1926 – Rifoorlog
Op 18 september 1921 riep de Riffijnse bevolking de republiek van de Rif uit. Er zou op 27 mei 1926 door Spaanse en Franse troepen een eind aan worden gemaakt. Deze republiek, gesticht door El Khattabi, noemden ze de nieuwe Marokkaanse staat. Het was de bedoeling dat uiteindelijk heel Marokko bevrijd zou worden van de Franse en Spaanse bezetters. Maar dat mislukte dus.
1930-1950 – tijd van groeiende vijandigheid
Vanaf 1930 probeerden verschillende groepen ervoor te zorgen dat het verdrag van Fez weer werd gerespecteerd .In 1944 werd er een verdrag gesloten tussen de sultan en de Istiqlal partij, daarin werd geschreven dat Marokko weer een land zou worden, onafhankelijk van Europa en met een democratische grondwet. De sultan ging akkoord voordat het aan de Fransen werd voorgelegd
De Franse leiders weigerden om zelfs maar veranderingen te overwegen. Zo ontstond er een toenemende vijandigheid tussen de Franse en de Marokkanen en een geleidelijke verwijdering tussen de sultan en de Franse leiders
1952- Onafhankelijkheidsstrijd
In december 1952 werd in Casablanca een Tunesische vakbondsleider vermoord. Er kwamen veel betogingen. De relaties tussen de Franse en Marokkaanse leiders verslechte. Sommige 5tgMarokkaanse partijen werden niet meer toegestaan, zoals o.a. de Istiqlal partij.
De sultan Mohammed V werd naar Madagaskar verbannen in 1953. Hij werd vervangen door de gehate Mohammed ben Aarafa. Dat zorgde voor nog meer protest en geweld, waardoor de Fransen uiteindelijk besloten de sultan terug te brengen.
De onderhandelingen die uiteindelijk zouden leiden tot Marokkaanse onafhankelijkheid begonnen een jaar later.
1956- onafhankelijkheid
Na verschillende onderhandelingen werd Marokko op 7 april 1956 terug een onafhankelijk land.
De onafhankelijkheid van Spaans Marokko werd apart onderhandelt
In augustus 1957 nam Mohammed V de titel van koning aan.
1961- Hassan II
Na Mohammed V kwam Hassan II. Zijn bestuur zou gekenmerkt worden door politieke onrust. De draad bleef gespannen in het land.
Conflicten met Algerije en het gebied van de westelijke Sahara zorgden voor langdurige onrust.
Vele Imazighen hebben zich in de jaren 60 tot '80 van de 20e eeuw in West-Europa gevestigd, waaronder Nederland en België.
1999- Mohammed VI
Met de dood van koning Hassan II in 1999, nam de meer liberale kroonprins Sidi Mohammed, die de titel van Mohammed VI aannam, de troon. Vanaf toen nam hij succesvolle stappen om Marokko te moderniseren en de mensenrechtensituatie te verbeteren.
Onder Mohammed VI heeft Marokko een pad ingeslagen van economische, politieke en sociale hervormingen en modernisering.
Het dagelijkse leven van de Imazighen
Geloof
Over het geloof van de Imazighen in de oude tijden is weinig bekend. Uit teruggevonden graftombes blijkt dat ze geloofden in een leven na de dood. Ook is bekend dat ze de zon en de maan aanbaden.
Toen de Romeinen heersten over Noord-Afrika brachten ze hun Goden mee. De Imazighen aanbaden toen o.a. Jupiter, Neptunus, Juno en Apollo. Toen het Romeinse Rijk christelijk werd, namen vele Imazighen het christelijke geloof aan. Het jodendom werd geaccepteerd.
Rond 700 na Christus, toen de Arabieren hun kans zagen om Marokko in te palmen brachten ze de islam mee. Zo werd het heersende geloof onder de Imazighen de islam.
1400 jaar later is de islam nog steeds het heersende geloof in Noord-Afrika. Veel Amazigh-tradities hangen dan ook sterk samen met het islamitische geloof dat de meeste Imazighen honderden jaren geleden aannamen. Oudere tradities en gewoontes vermengden zich daarmee.
Van nomadische stam tot stad
De Imazighen bestonden oorspronkelijk uit vele kleine rondtrekkende stammen die leefden van wat de natuur hen kon bieden. Maar door de invloed van de verschillende overheersers veranderde dit langzamerhand en gingen ze zich vestigen. Ze vestigden zich op vruchtbare plaatsen en bouwden huizen en steden.
Toch zijn er vandaag nog steeds Imazighen die rondtrekken. Zij trekken met hun kuddes vee (kamelen, geiten of schapen) door bergen of woestijnen. Dat heet een nomadische levensstijl. Ze wonen in traditionele tenten gemaakt van dierenhuiden of geweven stoffen. Deze tenten zijn draagbaar en kunnen gemakkelijk worden opgezet en afgebroken. De Toeareg in Zuid-Marokko is hier een voorbeeld van.
Sommige nomadische Imazighen maken geen gebruik van tenten maar wonen in grotten. De natuurlijke grotten bieden bescherming tegen de hitte. In sommige delen van de Maghreb, zoals Tunesië wonen Imazighen nog steeds in grotten. Maar je ziet het ook hier en daar in het Rif en Atlasgebergte in Marokko. De grotten zijn vaak uitgebreid en aangepast om als woningen te dienen.
In de dorpen en steden zien we vooral leem- en steenhuizen. Deze huizen bieden bescherming tegen de extreme temperaturen. Ze hebben vaak platte daken en kleine ramen om de warmte buiten te houden.
In stedelijke gebieden bouwden Imazighen huizen met binnenplaatsen. Deze huizen hebben kamers die uitkomen op een binnenplaats. De binnenplaats dient als een gemeenschappelijke ruimte voor familiebijeenkomsten en andere activiteiten.
In de steden zie je ook huizen met decoratieve elementen: ze zijn versierd met mozaïeken van kleurrijke tegels en houtsnijwerk. Daarin zie je de rijke culturele erfenis van de Imazighen.
Iedere belangrijke stad heeft een soek, een moskee en vaak ook een kasbah. De soek is een soort winkelcentrum. Ze bestaat meestal uit allemaal kleine steegjes waar kraampjes staan en je maar met 2 naast elkaar kunt lopen. De steegjes zijn zo smal om ervoor te zorgen dat het er niet te warm wordt. Ze houden ook wind en stof tegen. De steegjes komen uit op pleintjes waar je vaak een moskee vindt. De moskee heeft een minaret vanwaar 5 keer per dag tot het gebed wordt geroepen.
De kasbah is een versterkte vesting, een fort met hoge muren dat vroeger het verblijf van de lokale leider was. Deze kasbahs werden vaak gebouwd op de top van een heuvel of dichtbij een haven. Het is een typische stijl in de Maghreb-regio. Kasbahs zijn gemaakt van leem, baksteen en hout en hebben vaak torentjes en verdedigingsmuren. Ze hebben ook hoge smalle ramen die de hitte buiten houden maar toch veel licht binnenbrengen. Ze dienden als woonhuizen, maar ook als opslagplaatsen en verdedigingswerken.
Het vervoer tussen de steden is in de laatste 30 jaar erg veranderd. Terwijl 30 jaar geleden nog bijna alles met kamelen en ezels gebeurde zie je nu vooral auto’s en vrachtwagens. In de oude binnensteden kunnen deze auto’s echter niet binnen. Daar zijn de steegjes te smal voor. Daar gebeurd het vervoer van koopwaar nog steeds zoals honderden jaren geleden met handkarren, ezels, muilezels en kamelen. Hoewel je de laatste jaren steeds meer brommertjes ziet verschijnen.
In de sahara worden vooral kamelen gebruikt.
Voeding
De Imazighen hebben een rijke keuken aan smaken, kruiden en tradities. Ze eten vier maaltijden per dag.
De eerste maaltijd is het ontbijt. Dat kan bestaan uit olijven, eieren en brood met olijfolie.
De tweede maaltijd word genomen na het Dhor-gebed en bestaat meestal uit een groot bord bonen, linzen of erwten.
Met de derde maaltijd rond zonsondergang wordt er vaak iets van gebak gegeten zoals versgebakken brood, msemen (Dit zijn dunne, gevouwen pannenkoeken gemaakt van een deeg van bloem, olie en water. Ze worden vaak geserveerd met honing of jam), harcha (griesmeelkoek) of ook wel couscous met karnemelk of Harira, een dikke soep die vaak wordt gegeten tijdens de Ramadan. Het bevat tomaten, linzen, kikkererwten, kruiden en soms vlees. Het is voedzaam en vult goed.
De laatste maaltijd wordt genomen na het laatste gebed wanneer het helemaal donker is. Dan wordt er vaak tajine geserveerd bestaande uit groenten, vis, kip of vlees naargelang wat er beschikbaar is. Een tajine is een traditioneel Noord-Afrikaans gerecht dat wordt bereid in een aardewerken schaal met een kegelvormig deksel. Het bestaat meestal uit gestoofd vlees (zoals lam of kip), groenten, kruiden en specerijen. De langzame bereiding zorgt voor een rijke smaak en malse vlees. Ook couscous is een belangrijk onderdeel van de Imazigh- keuken. Het zijn kleine korrels gemaakt van gemalen durumtarwe. Couscous wordt vaak geserveerd met gestoofde groenten, vlees of vis, en een pittige saus.
Imazighen eten dus vaak warm eten. Ze eten met hun eerste 3 vingers van hun rechterhand uit 1 groot bord. Ze zetten ook maar 1 of 2 glazen op tafel en drinken allemaal uit hetzelfde glas.
Als je op bezoek gaat krijg je vaak muntthee aangeboden met koekjes of nootjes.
Ze bakken hun brood in leemovens die ze zelf maken of delen met buren of familie.
Hygiëne
Imazighen zijn eigenlijk heel hygiënisch.
Voor het binnengaan van een huis worden de schoenen altijd uitgedaan.
Imazighen doen vijf keer per dag woedoe. Dat is een rituele wassing die ze doen voor het gebed.
Dagritme en jaarritme
Imazighen staan 's ochtends vroeg op om te bidden en te eten en gaan dan werken. 's Middags gaat iedereen rusten. Het grootste deel van het jaar is het immers te warm om op de middaguren te werken. Als het weer wat afgekoeld is na het derde gebed gaan ze terug aan het werk.
De (islamitische) jaartelling van de Imazighen is gebaseerd op de maan waardoor hun jaar verschuift ten opzichte van ons zonnejaar.
Opbouw van de gemeenschap
De Imazigen gemeenschap is gebouwd op familiebanden. Familie is heel belangrijk. Er wordt vaak getrouwd binnen de familie en men zorgt als familie goed voor elkaar.
De positie van de vrouw is, in tegenstelling tot wat de Westerse maatschappij denkt, niet onderdrukt. Vrouwen worden als heel belangrijk aanzien. Ze worden gerespecteerd en zijn in feite de leiders en behoeders van de gemeenschap. Maar er is wel een heel duidelijke scheiding tussen het mannenleven en het vrouwenleven. De vrouw is de baas in huis. De mannen gaan vaak uit werken.
Ook op feesten wordt deze scheiding vaak doorgetrokken.
De Amazigh-cultuur heeft een aantal bijzonder sterke waarden, zoals respect voor ouderen, respect voor je ouders (in eerste plaats je moeder) en gastvrijheid.
School wordt nog steeds als minder van belang aanzien. Daardoor gaan veel meisjes van het platteland niet lang naar school.
Beroepen
In oorsprong waren de Imazigen voornamelijk herders en landbouwers. Nog steeds zie je veel Imazighen die zich bezig houden met veeteelt, zoals het hoeden van schapen, geiten en kamelen. Of landbouw zoals het verbouwen van granen, groenten en fruit. Helaas is het voor vele Imazighen moeilijk om met dit boeren rond te komen en is voor sommigen de hennepteelt de enige bron van voldoende inkomsten.
Voornamlijk in de steden ontwikkelden zich in de loop van de geschiedenis de ambachten. Imazighen hebben een rijke traditie van ambachtelijk werk, zoals het maken van aardewerk, tapijten, sieraden, houtsnijwerk, lederbewerking en textiel.
Helaas zie je deze tradities elk jaar meer verdwijnen. Jongeren kiezen helaas niet meer voor de opvolging van hun ouders en de import uit China is veel goedkoper dan het arbeidsintensieve werk van de handarbeiders.
Onder de Imazighen zijn ook veel handelaren en marktkooplieden. Door hun geografische verspreiding zijn Imazighen vaak betrokken bij handel en marktactiviteiten, waarbij ze goederen verhandelen tussen verschillende streken en landen.
Tenslotte zijn er in elke cultuur kunstenaars en muzikanten. Imazighen hebben een levendige cultuur, met muziek, dans en andere artistieke expressies die een belangrijke rol spelen in hun gemeenschappen.
Bijzondere gebruiken
tattoo’s
Al honderden jaren tatoeërden Amazighvrouwen hun lichaam. Ze deden dit voor vruchtbaarheid, gezondheid en bescherming.
De tattoos hielpen ook om de nomadische stammen en leden van verschillende groepen te kunnen onderscheiden.
Vanaf dat een meisje getatoeerd werd werd zij een vrouw. De eerste gezichtstattoo werd op de kin geplaatst voor vruchtbaarheid. Vrouwen kregen vervolgens tattoos voor belangrijke mijlpalen in hun leven. Je kon er hun maatschappelijke huwelijksstatus aan herkennen. Veel tattoo symbolen verwijzen naar de plantenwereld. Zo is de palmboom, geplaatst tussen onderlip en kin een symbool voor de vruchtbaarheid.
Andere tattoos verwijzen naar de dierenwereld en staan voor vrouwelijke seksualiteit. Tattoos in de vorm van een diamant, zoals het oog of de bloem, worden gezien als bescherming tegen boze geesten. De tattoos werden gezet door oudere vrouwen die tijdens het zetten hun wijsheid en adviezen doorgaven aan de jonge meisjes.
De inkt voor het tatoeëren werd gemaakt van geperste bladeren van de fava bonen. Naast inkt gebruikte de tattooist scherpe naalden, wierook, houtskool en aromatische kruiden.
Tijdens de Franse bezetting kregen tattoos een andere betekenis. De Fransen zetten in heel Marokko bordelen op en ontvoerden Tamazighvrouwen om in deze bordelen als prostituee te werken.
Omdat vele van deze vrouwen tattoos droegen, ontstond er een
verband tussen prostituee en gezichtstattoos waardoor langzamerhand vrouwen met gezichtstatoeages afgekeurd werden.
Een andere reden was de moderne islamisering van Marokko omdat in de islam tattoos als haram aanzien worden. Door het zetten van tattoos verander je je lichaam en grijp je dus in in Gods schepping.
Zo verdwijnt deze traditie en dragen alleen de oudere Amazighvrouwen nog tattoos waar ze zich vaak voor schamen.
laag zitten
De nomadische Amazighstammen hadden natuurlijk geen tafels en stoelen bij zich. Ze maakten gebruik van tapijten, poefs en kussens om comfortabele leefruimtes te creëren. Dit laag zitten heeft wel een groot voordeel. Het zorgt voor een goede houding en verlicht rugpijn.
Maar het laag zitten heeft ook een andere oorzaak en betekenis. De profeet Mohammed en zijn volgelingen zaten vaak op de grond of op lage matten tijdens gebeden en bijeenkomsten. Dat werd overgenomen om te laten zien dat ze hem volgen, maar ook om een gevoel van eenheid en gelijkheid te creëren. Al was de een koning en de andere boer.
poetsen
In het noorden (waar meer water ter beschikking is) poetsen de vrouwen elke dag het huis, dat doen ze door emmers water door het huis te gooien en dan alles naar buiten te dweilen.
Feesten
De Imazighen hechten veel waarden aan het huwelijk. Dat is dan ook een zeer groot feest. Op een trouwfeest draagt de bruid veel verschillende jurken.Soms zijn het wel 7 traditionele jurken en een normale bruidsjurk. De bruid en bruidegom geven elkaar ook dadels en melk. De melk staat voor reinheid en maagdelijkheid en de dadels staan voor vruchtbaarheid. Op de derde dag wordt de bruid naar het huis van de bruidegom gebracht om daar haar intrek te nemen, vaak gebeurt dit midden in de nacht onder luid getoeter van auto’s.
Verder vieren de Imazighen voornamelijk de islamitische feestdagen. Zo vieren ze Eid-ul Fitr of het kleine feest. Dat komt na de Ramadan en is bij ons bekend als het Suikerfeest. Ook het Offerfeest is een belangrijk feest voor de Imazighen. In het hele land zie je dan mensen met schapen of geiten.
De Imazighen hebben ook een eigen feestdag. Sinds kort is deze in Marokko een nationale vrije dag. Deze dag heet Yannayer en is het begin van het agrarische jaar dat sinds de oudheid door de Imazighen in Noord-Afrika wordt gevierd.
'''[[Categorie:Volk]]'''' |
Unified diff van wijzigingen in bewerking (edit_diff) | '@@ -33,5 +33,387 @@
# Het Tifinagh.
-De islamitische partijen en de arabisten gaven de voorkeur aan het Arabische schrift, terwijl de Imazighen-organisaties de voorkeur aan het Latijnse schrift gaven, omdat die laatste schrijfwijze internationaal gebruikt wordt. Maar uiteindelijk besloot men om het Tamazight in het Tifinagh te onderwijzen. Het Koninklijk Instituut voor de Imazighische cultuur in Marokko koos het Tifinagh als het schrift voor Tamazight.'''
+De islamitische partijen en de arabisten gaven de voorkeur aan het Arabische schrift, terwijl de Imazighen-organisaties de voorkeur aan het Latijnse schrift gaven, omdat die laatste schrijfwijze internationaal gebruikt wordt. Maar uiteindelijk besloot men om het Tamazight in het Tifinagh te onderwijzen. Het Koninklijk Instituut voor de Imazighische cultuur in Marokko koos het Tifinagh als het schrift voor Tamazight.''''''
-[[Categorie:Volk]]
+
+Imazighen
+
+of de
+
+berbers
+
+zowel Arabieren als Imazighen zijn Moren
+
+Geografie
+
+
+de meeste Imazighen wonen nog steeds in Noord-Afrika: Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Niger, Mauritanie, Mali en de Egyptise oases van siwa en gara
+
+maar tegenwoordig ook in België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Burkina faso, Canada en de VS
+
+In de jaren twintig kwam er een eerste migratie van Maghrebijnse arbeiders naar België.
+
+Oorsprong
+
+=== De Imazighen zijn de oorspronkelijke bewoners van de Maghreb. (Marokko, Mauritanië, Algerije, Tunesië en Libië) ===
+Wanneer de Imazighene cultuur precies is ontstaan is moeilijk te zeggen. De eerste sporen van de stammen zijn al te vinden in grotschilderingen van 12.000 jaar geleden.
+
+Tegenwoordig wordt er meestal van uitgegaan dat de Berbercultuur teruggaat tot de tijd waarin de sahara nog een vruchtbare en vochtige vlakte was.
+
+De Imazighene bevolkingsgroepen wonen dus al meer dan 15.000 jaar in het grootste deel van Noord-Afrika. Recent DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat zij ongeveer 15.000 jaar geleden vanuit het Nabije Oosten zijn geëmigreerd naar Noord-Afrika.
+
+Landschappen en weersomstandigheden
+
+De Maghreb heeft een totale oppervlakte van meer dan zes miljoen vierkante kilometer en wordt traditioneel ingedeeld in 3 gebieden: Al-Magreb al-Aqsa, Al-Magreb al-Ausat en Al-Magreb al-Adna.
+
+De regio grenst in het noorden aan de Middellandse Zee , in het westen aan de Atlantische Oceaan en in het zuiden aan de Sahara. Het wordt doorkruist door het Atlasgebergte.
+
+Al Magreb al Aqsa
+
+(het verre land van de zonsondergang of het verre Westen)
+
+Al Magreb al Aqsa omvat voornamelijk Marokko en Mauritanië.
+
+In het noordwesten vind je het Rifgebergte. Langs de Atlantische Oceaan en langs de Middellandse zee wisselen berggebieden en vlakke streken elkaar af. Meer landinwaarts vind je bossen tegen de bergflanken en kale rotspartijen die een groot deel van het jaar met sneeuw bedekt zijn. Vanuit de bergen vormen zich snelstromende wateren die in de zomer grotendeels opdrogen. In deze streken heerst er een mediterraan klimaat.
+
+In het midden van Magreb al Aqsa kom je aan het Atlasgebergte. Dat spreidt zich uit over de gehele Magreb maar heeft zijn hoogste berg, de Toubkal, ten zuiden van Marrakech (4165 m. hoog) Doordat het Atlasgebergte de wolken tegenhoudt valt er aan de noordkant regen. Hierdoor ontstaan vruchtbare gebieden. De hoogste delen van het gebergte hebben een [[/nl.wikipedia.org/wiki/Hooggebergteklimaat|hooggebergteklimaat]].Echter ten Zuiden van het gebergte valt er bijna nooit regen.
+
+In het Zuiden van Magreb al Aqsa (Zuid-Marokko en Mauritanië) spreidt de Sahara zich uit en vind je voornamelijk zandduinen en rotswoestijnen. Hier heerst dan ook een woestijnklimaat.
+
+[[/www.wikiwand.com/nl/Al-Magreb al-Ausat|Al-Magreb al-Ausat]]
+
+(het middenland van de zonsondergang of het midden Westen)
+
+Al Maghreb al Ausat is het gebied dat wij Algerije noemen.
+
+In het Noorden van dit gebied vind je een laagland strook langs de kust en dan het Atlas-gebergte. Hier heerst een mediterraan klimaat met milde natte winters en hete droge zomers, wat resulteert in vruchtbare gronden.
+
+Ten Zuiden van de Atlas is dit gebied voornamelijk woestijn met het bijhorende woestijnklimaat met temperaturen tot 50 °C.
+
+[[/www.wikiwand.com/nl/Al-Magreb al-Adna|Al-Magreb al-Adn]]<nowiki/>a
+
+(het benedenland van de zonsondergang of het nabije Westen)
+
+Al Magreb al Adna omvat het tegenwoordige Tunesie en Libie.
+
+Een groot deel van het gebied is ook hier weer onderdeel van de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Sahara|Sahara]]. Enkel in het noorden aan de zee is er een mediterraan klimaat. Zuidelijker heerst een droog woestijnklimaat.
+
+Geschiedenis
+{| class="wikitable"
+|
+| colspan="2" |
+|-
+|
+| colspan="2" |
+|}
+Het gebied waar Amazigh of Imazighentammen leefde en leeft is zo groot dat we ons voor de geschiedenis moesten beperken tot een deelgebied. We hebben ervoor gekozen om ons te richten op dat stuk van het Amazigh-gebied dat we nu kennen als Marokko. Vooral voor de moderne geschiedenis.
+
+Inleiding
+
+De oorsprong van de Imazighen
+
+
+Er is al heel veel onderzoek gedaan naar de oorsprong van de Imazighen.
+
+Daaruit blijkt dat de bewoners van Noord-Afrika afkomstig zijn van mensen die in de prehistorie daar woonden, 9000 jaar geleden. Toen was de Sahara nog een groen en vruchtbaar gebied.
+
+Onderzoekers denken ook dat Imazighen afkomstig zijn van Jemenieten, bewoners van Jemen. Ze denken dit omdat er in de taal veel dezelfde woorden voorkomen en omdat de letters op elkaar lijken.
+
+De Imazighen voor de inval van de Arabieren
+
+
+In de loop van de geschiedenis is het gebied van de Imazighen door heel veel verschillende volkeren aangevallen.
+
+Dat komt omdat het een interessante plek was om handel te drijven waardoor er bloeiende steden ontstonden. Het kwam ook doordat de Imazighen anderen nodig hadden om werktuigen, kleding,… te maken. Ze konden ook hulp gebruiken om te onderhandelen met andere volkeren. Maar wanneer de andere volkeren er ook echt probeerden te blijven en hun gebied uit te breiden, wilden de Imazighen dat niet en ontstond er vaak een strijd.
+
+Zo was er strijd met onder andere de Romeinen, de Byzantijnen, de Carthagers ...
+
+Dit ging door tot de komst van de Islam.
+
+De imazighen vanaf de oudheid tot de komst van de islam
+
+8000 v. Chr. - De oudste Imazighen-cultuur
+
+De oudste Imazighen cultuur waar we weet van hebben is de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Capsien|Kaspische cultuur]]. Deze ontstond in [[/nl.wikipedia.org/wiki/Marokko|Marokko]] rond 8000 v.Chr., een tijd waarin de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Maghreb|Maghreb]] een minder droog klimaat had dan nu.
+
+De [[/nl.wikipedia.org/wiki/Berbers|Imazighen]] leefden toen ten zuiden van het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Atlasgebergte|Atlasgebergte]] waar nu de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Sahara|Saharawoestijn]] zich uitstrekt. Na 2000 v.Chr. trokken de Imazighen naar het noorden, omdat door de klimaatverandering de Sahara niet meer leefbaar was. En ze vestigden zich in Marokko .
+
+ong. 1500 v. Chr. tot 500 v. Chr.- Libiërs
+
+De Imazighen die in de buurt van het oude Egypte woonden waren vaak in conflict met de Egyptische farao’s. Dit waren o.a. de stammen van de Mesjwesj en de Libiërs.
+
+600 v chr. tot … - Feniciërs (of Carthagers)
+
+De Imazighen die vanuit het Zuiden noordelijker trokken vanwege de klimaatverandering stoten daar op de komst van [[/nl.wikipedia.org/wiki/Feniciërs|Fenicische]] handelaren die doordrongen tot het westelijke [[/nl.wikipedia.org/wiki/Middellandse Zee|Middellandse Zee]]-gebied. Zij hadden daar opslagplaatsen gebouwd om zout en andere grondstoffen op te slagen. De komst van de Feniciërs vormde het begin van eeuwen van vreemde overheersing in noordelijk Marokko.
+
+Tegen de [[/nl.wikipedia.org/wiki/5e eeuw v.Chr.|5e eeuw v.Chr.]] had Carthago haar invloed vergroot over heel [[/nl.wikipedia.org/wiki/Noord-Afrika|Noord-Afrika]].
+
+De Carthager [[/nl.wikipedia.org/wiki/Hannibal Barkas|Hannibal Barkas]] stak met olifanten de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Alpen|Alpen]] over in zijn veldtocht tegen Rome, met een leger waaronder zich veel Imazighen bevonden.
+
+... tot 25 v chr - Numidië
+
+Na de Feniciërs ontwikkelde zich een Amazigh-beschaving. Zij werden de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Numidië (historisch gebied)|Numidiërs]] genoemd en waren een van oorsprong nomadisch volk.
+
+Zij ontwikkelden het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Tifinagh|Tifinagh]], het Amazigh-alfabet. Er was ook sprake van een geordend bestuur, een vloot en een staand leger dat bestond uit 50.000 man. Er werden nederzettingen naar Fenicisch model gebouwd en de Numidiërs gingen akkerbouw bedrijven. Daarmee gaven ze hun (semi-)nomadische leefstijl op.
+
+De Numidiërs werden door de Romeinen verslagen in [[/nl.wikipedia.org/wiki/25 v.Chr.|25 v.Chr.]]
+
+500 v. Chr. tot 600 n. Chr. - De Garamanten
+
+De [[/nl.wikipedia.org/wiki/Garamanten|Garamanten]] woonden in het huidige Libië. [[/nl.wikipedia.org/wiki/600|n.Chr.]] In de nabijheid van de huidige stad Germa zijn koninklijke graven gevonden.
+
+Ze hebben recente opgravingen bewezen dat de Garamanten een lange en ontwikkelde stedelijke traditie hadden. Ze bouwden een systeem uit om het water overal heen te krijgen zodat ze grote gebieden ondanks de droogte toch konden gebruiken voor landbouw.[[/nl.wikipedia.org/wiki/Herodotus|Herodotus]] beschreef ze als 'een groot en rijk volk'.
+
+200 v chr- 40 n chr - Mauritanië
+
+Van 206 v.Chr. tot 40 n.Chr. bestond in het noorden en westen van Marokko het Amazigh-koninkrijk [[/nl.wikipedia.org/wiki/Mauretania (oudheid)|Mauretania]].
+
+De laatste koning, [[/nl.wikipedia.org/wiki/Ptolemaeus van Mauretania|Ptolemaeus van Mauretania]], werd in het jaar 40 door de Romeinse keizer [[/nl.wikipedia.org/wiki/Caligula|Caligula]] vermoord.
+
+40 n. chr tot … - Romeinen
+
+Met de executie van de laatste Mauretanische koning kwam het gebied onder Romeins bestuur. [[/nl.wikipedia.org/wiki/Rome (stad)|Rome]] regeerde liever door overeenkomsten met de stammen dan door militaire bezetting. Ze bestuurden alleen de gebieden die van economisch nut waren of die gemakkelijk te verdedigen waren. Daardoor kwam het Romeinse bestuur niet verder dan de kusten en nabije valleien.
+
+5e eeuw tot 7e eeuw - Vandalen, Visigoten en Byzantijnen
+
+In de [[/nl.wikipedia.org/wiki/5e eeuw|5e eeuw]] viel de regio ten prooi aan de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Vandalen|Vandalen]], de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Visigoten|Visigoten,]] en dan het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Byzantijnse Rijk|Byzantijnse Rijk]] in snelle opvolging. Gedurende deze periode bleven de gebergtes in handen van de Amazigh.
+
+In de tijd dat Noord-Afrika behoorde tot het Byzantijnse rijk.
+
+Werden de oogsten van de imazighen vaak geplunderd.
+
+Er was veel spanning tussen Byzantijnen en Imazighen en dat bereikt een hoogtepunt onder Sergius.
+
+Tachtig stamhoofden werden uitgenodigd op een diplomatieke bijeenkomst, de stamhoofden deden hun beklag over het plunderen van de oogsten maar Sergius weigerde te luisteren en wilde opstappen. Een van de stamhoofden hield hem tegen waarop de bewaker van Sergius zijn hem vermoordde het gevolg was een slachtpartij waarbij bijna alle stamhoofden vermoord werden dit incident was de aanleiding voor een grote opstand tegen de Byzantijnen in ong. 543n. Chr.
+
+Uiteindelijk slaagden de Imazighen erin de Byzantijnen te verslaan.
+
+De Imazighen vanaf de komst van de Islam.
+
+7e eeuw – Arabische veroveraars
+
+De Arabieren veroverden de Maghreb in de 7e eeuw (ongeveer 640 n.Chr.).De Imazighen zagen de Arabieren als vijanden. Er was een eeuw lang oorlog. De contacten verliepen moeizaam, er waren veel veldslagen en conflicten.
+
+De verovering van de Amazigh-gebieden door de islamitische legers kostte relatief veel tijd. De belangrijkste van de verzetsleiders was een vrouw: [[/nl.wikipedia.org/wiki/Kahina|Lalla Dihya]], Vrouwe Dihya. Zij was een verzetsleidster, die na de dood van haar vader en broer de leiding over moest nemen. Na haar nederlaag rond het jaar [[/nl.wikipedia.org/wiki/700|700]] zou heel Noord-Afrika door de Arabieren veroverd worden en deel gaan uitmaken van het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Omajjaden|Islamitisch kalifaat van de Omajjaden]].
+
+De Arabische veroveraars bekeerden de Imazighen tot de islam, maar de stammen behielden hun eigen wetten.
+
+In 710 stak Musa Ibn Nusair (Omajjaden) met een leger van 9.000 Amazigh de straat van Gibraltar over en begon aan een veroveringstocht die in slechts veertien jaar vrijwel het gehele Iberisch schiereiland onder bewind van de Arabieren zou brengen. Vele Amazigh trokken in die tijd naar het Europese continent.
+
+8e eeuw- 10e eeuw – Barghawata en Idrisiden
+
+In 744 braken de Imazighene Barghawata met het grote Arabische Rijk en creëerden een eigen staat in het Westen van Marokko, het huidige Casablanca en Rabat. Deze staat zou drie eeuwen blijven voortbestaan, tot haar vernietiging door de Imazighene Almoraviden.
+
+De rest van Marokko kwam onder controle van Idris ibn Abdallah, een Arabier en nakomeling van de Profeet Mohammed, die in 780 de Idrisiden dynastie stichtte. Met behulp van de plaatselijke Imazighen wist het haar macht te verbreiden over grote delen van Marokko en West-Algerije. Marokko werd een centrum van cultuur en kennis. De Idrisiden lukte het niet om uit te stijgen boven een rol als regionale macht. Het koninkrijk werd in het noorden begrensd door de machtige Omajjaden van Andalusië en in het oosten door de Abbasiden (en later de Fatimiden)
+
+11e eeuw-12e eeuw Almoraviden
+
+Het zou tot de 11e eeuw duren voordat Marokko door de Almoraviden werd verenigd en een werkelijke grootmacht zou worden. Marokko bereikte zijn hoogtepunt onder een serie Imazighene dynastieën. De 11e en 12e eeuw brachten een aantal Imazighene dynastieën (o.a. Almoraviden, Almohaden, Meriniden) voort die elk ontstonden uit een alliantie van stammen, en de Maghreb gingen onderwerpen voor meer dan twee eeuwen.
+
+12e eeuw – 16e eeuw – invallen Arabieren
+
+Vanaf de 12e eeuw werd Marokko binnengevallen door woeste Arabische nomadenstammen: de Banu Hilal en de Banu Sulaym. Plunderend en moordend trokken zij door het gebied en richtten enorme verwoestingen aan in het landschap. Met de komst van deze stammen ging de Arabisering van de Maghreb van start.
+
+De belangrijke islamitische geschiedschrijver Ibn Khaldun beschreef de Banu Hilal als "een horde sprinkhanen, die alles vernietigen dat zij op hun weg tegenkomen". Ibn Khaldun beschreef hoe zij de bevolking terroriseerden en verantwoordelijk waren voor de vernietiging van het landschap, eeuwenoude irrigatiesystemen, putten, steden en dorpen.
+
+In de 13e eeuw was de macht van de Arabische veroveraars in Andalusie geheel gebroken en trokken Arabieren en Amazigh zich terug uit al-Andalus. Slechts het koninkrijk Granada bleef onder Moors gezag.
+
+De kracht van de christenen nam toe, vooral door het samengaan van de koninkrijken Aragón en Castilië in 1479. Steeds meer steden gelegen in het rijk van Granada vielen in handen van de christenen. In 1491 begon het beleg van Granada, dat meer dan zes maanden duurde.
+
+Daarmee was een einde gekomen aan de Moorse periode die in 711 begon en voor het zuidoostelijk deel van het huidige Andalusië bijna acht eeuwen heeft geduurd. De val van Granada had grote gevolgen voor de moslims die al sinds eeuwen in dit gebied woonden, want de christelijke koningen kwamen hun beloften van vrijheid van geloof, taal en cultuur niet na.
+
+In 1501 zeiden Ferdinand en Isabella: ‘God ons heeft uitverkoren om het koninkrijk van Granada te zuiveren van ongeloof’. Alle moslims moesten zich tot het Christendom bekeren en hun taal en cultuur mochten ze niet meer gebruiken, anders werden ze vermoord. Dat gold ook voor de Joden en later zelfs voor wie zich wel bekeerd had tot het Christendom maar van oorsprong moslim was.
+
+Dit luidde een massale uittocht in die voor het land een verlies betekende van zeer veel bekwame ambachtslieden, bestuurders, geleerden en [[/historiek.net/c/biografieen/kunstenaars/|kunstenaars]].
+
+16e eeuw – Saadi dynastie
+
+In 1559 viel de regio in handen van Arabische stammen die meenden afstammelingen te zijn van de profeet Mohammed: eerst de Saadi-dynastie die regeerde van 1511 tot 1659 en dan de Alaoui-dynastie, die een dynastie creëerde die de macht behield vanaf de 17e eeuw.
+
+Vanaf de 16e eeuw waren de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Barbarijse zeerovers|Barbarijse zeerovers]] actief in Noord-Afrika. Deze piraten waren gevreesd; tot aan de kust van [[/nl.wikipedia.org/wiki/IJsland|IJsland]] voerden zij hun rooftochten.
+
+17e eeuw- 19e eeuw – Alaoui dynastie
+
+Nadat de Saadi-dynastie in 1659 was gevallen, begonnen de Alaouiten de controle van Marokko over te nemen. De Alaouit Al-Rashid werd op 22 oktober 1664 in Fez uitgeroepen tot Sultan van Marokko.
+
+De Alaouiten slaagden erin om hun positie te versterken. Ze slaagden er ook in om gebieden in te lijven.
+
+Ondanks de zwakte van haar autoriteit, slaagde de Alaouite- dynastie erin om Marokko tijdens de 18e en 19e eeuw onafhankelijk te houden, terwijl andere staten in de regio overgenomen werden door het Ottomaanse Rijk, Frankrijk of het Britse Rijk.
+
+19e eeuw- 20e eeuw – protectoraten
+
+In de late 19e eeuw was Marokko geen sterke staat. In die tijd was Europa heel de wereld aan het verdelen. Nu kregen ze ook interesse in Noord-Afrika. Dit gebied was rijker dan de rest van Afrika en was een belangrijke poort naar de Middellandse Zee.
+
+Frankrijk toonde vanaf 1830 een sterke interesse in Marokko. Het verdrag van Fez (ondertekend op 30 maart 1912) maakte van Marokko een protectoraat van Frankrijk. Spanje kreeg de ‘beschermende macht’ over een noordelijke zone (protectoraat van Tétouan) en zuidelijke zone (Kaap Juby). Tanger kreeg een speciale internationale status. Theoretisch veranderde het verdrag niets aan de status van Marokko, de sultan zou de enige heerser blijven. Maar daar kwam praktisch niet veel van terecht. Tienduizenden Franse en Spaanse burgers gingen zich in Marokko vestigen en kochten grote stukken landbouwgrond op. Ze moderniseerden de landbouw. Ze bouwden mijnen en haalden zo de minerale rijkdommen naar boven. Ze zorgden voor moderne transportsystemen zoals treinen, trams en autowegen.
+
+1921-1926 – Rifoorlog
+
+Op 18 september 1921 riep de Riffijnse bevolking de republiek van de Rif uit. Er zou op 27 mei 1926 door Spaanse en Franse troepen een eind aan worden gemaakt. Deze republiek, gesticht door El Khattabi, noemden ze de nieuwe Marokkaanse staat. Het was de bedoeling dat uiteindelijk heel Marokko bevrijd zou worden van de Franse en Spaanse bezetters. Maar dat mislukte dus.
+
+1930-1950 – tijd van groeiende vijandigheid
+
+Vanaf 1930 probeerden verschillende groepen ervoor te zorgen dat het verdrag van Fez weer werd gerespecteerd .In 1944 werd er een verdrag gesloten tussen de sultan en de Istiqlal partij, daarin werd geschreven dat Marokko weer een land zou worden, onafhankelijk van Europa en met een democratische grondwet. De sultan ging akkoord voordat het aan de Fransen werd voorgelegd
+
+De Franse leiders weigerden om zelfs maar veranderingen te overwegen. Zo ontstond er een toenemende vijandigheid tussen de Franse en de Marokkanen en een geleidelijke verwijdering tussen de sultan en de Franse leiders
+
+1952- Onafhankelijkheidsstrijd
+
+In december 1952 werd in Casablanca een Tunesische vakbondsleider vermoord. Er kwamen veel betogingen. De relaties tussen de Franse en Marokkaanse leiders verslechte. Sommige 5tgMarokkaanse partijen werden niet meer toegestaan, zoals o.a. de Istiqlal partij.
+
+De sultan Mohammed V werd naar Madagaskar verbannen in 1953. Hij werd vervangen door de gehate Mohammed ben Aarafa. Dat zorgde voor nog meer protest en geweld, waardoor de Fransen uiteindelijk besloten de sultan terug te brengen.
+
+De onderhandelingen die uiteindelijk zouden leiden tot Marokkaanse onafhankelijkheid begonnen een jaar later.
+
+1956- onafhankelijkheid
+
+Na verschillende onderhandelingen werd Marokko op 7 april 1956 terug een onafhankelijk land.
+
+De onafhankelijkheid van Spaans Marokko werd apart onderhandelt
+
+In augustus 1957 nam Mohammed V de titel van koning aan.
+
+1961- Hassan II
+
+Na Mohammed V kwam Hassan II. Zijn bestuur zou gekenmerkt worden door politieke onrust. De draad bleef gespannen in het land.
+
+Conflicten met Algerije en het gebied van de westelijke Sahara zorgden voor langdurige onrust.
+
+Vele Imazighen hebben zich in de jaren 60 tot '80 van de 20e eeuw in West-Europa gevestigd, waaronder Nederland en België.
+
+1999- Mohammed VI
+
+Met de dood van koning Hassan II in 1999, nam de meer liberale kroonprins Sidi Mohammed, die de titel van Mohammed VI aannam, de troon. Vanaf toen nam hij succesvolle stappen om Marokko te moderniseren en de mensenrechtensituatie te verbeteren.
+
+Onder Mohammed VI heeft Marokko een pad ingeslagen van economische, politieke en sociale hervormingen en modernisering.
+
+Het dagelijkse leven van de Imazighen
+
+Geloof
+
+Over het geloof van de Imazighen in de oude tijden is weinig bekend. Uit teruggevonden graftombes blijkt dat ze geloofden in een leven na de dood. Ook is bekend dat ze de zon en de maan aanbaden.
+
+Toen de Romeinen heersten over Noord-Afrika brachten ze hun Goden mee. De Imazighen aanbaden toen o.a. Jupiter, Neptunus, Juno en Apollo. Toen het Romeinse Rijk christelijk werd, namen vele Imazighen het christelijke geloof aan. Het jodendom werd geaccepteerd.
+
+Rond 700 na Christus, toen de Arabieren hun kans zagen om Marokko in te palmen brachten ze de islam mee. Zo werd het heersende geloof onder de Imazighen de islam.
+
+1400 jaar later is de islam nog steeds het heersende geloof in Noord-Afrika. Veel Amazigh-tradities hangen dan ook sterk samen met het islamitische geloof dat de meeste Imazighen honderden jaren geleden aannamen. Oudere tradities en gewoontes vermengden zich daarmee.
+
+Van nomadische stam tot stad
+
+De Imazighen bestonden oorspronkelijk uit vele kleine rondtrekkende stammen die leefden van wat de natuur hen kon bieden. Maar door de invloed van de verschillende overheersers veranderde dit langzamerhand en gingen ze zich vestigen. Ze vestigden zich op vruchtbare plaatsen en bouwden huizen en steden.
+
+Toch zijn er vandaag nog steeds Imazighen die rondtrekken. Zij trekken met hun kuddes vee (kamelen, geiten of schapen) door bergen of woestijnen. Dat heet een nomadische levensstijl. Ze wonen in traditionele tenten gemaakt van dierenhuiden of geweven stoffen. Deze tenten zijn draagbaar en kunnen gemakkelijk worden opgezet en afgebroken. De Toeareg in Zuid-Marokko is hier een voorbeeld van.
+
+Sommige nomadische Imazighen maken geen gebruik van tenten maar wonen in grotten. De natuurlijke grotten bieden bescherming tegen de hitte. In sommige delen van de Maghreb, zoals Tunesië wonen Imazighen nog steeds in grotten. Maar je ziet het ook hier en daar in het Rif en Atlasgebergte in Marokko. De grotten zijn vaak uitgebreid en aangepast om als woningen te dienen.
+
+In de dorpen en steden zien we vooral leem- en steenhuizen. Deze huizen bieden bescherming tegen de extreme temperaturen. Ze hebben vaak platte daken en kleine ramen om de warmte buiten te houden.
+
+In stedelijke gebieden bouwden Imazighen huizen met binnenplaatsen. Deze huizen hebben kamers die uitkomen op een binnenplaats. De binnenplaats dient als een gemeenschappelijke ruimte voor familiebijeenkomsten en andere activiteiten.
+
+In de steden zie je ook huizen met decoratieve elementen: ze zijn versierd met mozaïeken van kleurrijke tegels en houtsnijwerk. Daarin zie je de rijke culturele erfenis van de Imazighen.
+
+Iedere belangrijke stad heeft een soek, een moskee en vaak ook een kasbah. De soek is een soort winkelcentrum. Ze bestaat meestal uit allemaal kleine steegjes waar kraampjes staan en je maar met 2 naast elkaar kunt lopen. De steegjes zijn zo smal om ervoor te zorgen dat het er niet te warm wordt. Ze houden ook wind en stof tegen. De steegjes komen uit op pleintjes waar je vaak een moskee vindt. De moskee heeft een minaret vanwaar 5 keer per dag tot het gebed wordt geroepen.
+
+De kasbah is een versterkte vesting, een fort met hoge muren dat vroeger het verblijf van de lokale leider was. Deze kasbahs werden vaak gebouwd op de top van een heuvel of dichtbij een haven. Het is een typische stijl in de Maghreb-regio. Kasbahs zijn gemaakt van leem, baksteen en hout en hebben vaak torentjes en verdedigingsmuren. Ze hebben ook hoge smalle ramen die de hitte buiten houden maar toch veel licht binnenbrengen. Ze dienden als woonhuizen, maar ook als opslagplaatsen en verdedigingswerken.
+
+Het vervoer tussen de steden is in de laatste 30 jaar erg veranderd. Terwijl 30 jaar geleden nog bijna alles met kamelen en ezels gebeurde zie je nu vooral auto’s en vrachtwagens. In de oude binnensteden kunnen deze auto’s echter niet binnen. Daar zijn de steegjes te smal voor. Daar gebeurd het vervoer van koopwaar nog steeds zoals honderden jaren geleden met handkarren, ezels, muilezels en kamelen. Hoewel je de laatste jaren steeds meer brommertjes ziet verschijnen.
+
+In de sahara worden vooral kamelen gebruikt.
+
+Voeding
+
+De Imazighen hebben een rijke keuken aan smaken, kruiden en tradities. Ze eten vier maaltijden per dag.
+
+De eerste maaltijd is het ontbijt. Dat kan bestaan uit olijven, eieren en brood met olijfolie.
+
+De tweede maaltijd word genomen na het Dhor-gebed en bestaat meestal uit een groot bord bonen, linzen of erwten.
+
+Met de derde maaltijd rond zonsondergang wordt er vaak iets van gebak gegeten zoals versgebakken brood, msemen (Dit zijn dunne, gevouwen pannenkoeken gemaakt van een deeg van bloem, olie en water. Ze worden vaak geserveerd met honing of jam), harcha (griesmeelkoek) of ook wel couscous met karnemelk of Harira, een dikke soep die vaak wordt gegeten tijdens de Ramadan. Het bevat tomaten, linzen, kikkererwten, kruiden en soms vlees. Het is voedzaam en vult goed.
+
+De laatste maaltijd wordt genomen na het laatste gebed wanneer het helemaal donker is. Dan wordt er vaak tajine geserveerd bestaande uit groenten, vis, kip of vlees naargelang wat er beschikbaar is. Een tajine is een traditioneel Noord-Afrikaans gerecht dat wordt bereid in een aardewerken schaal met een kegelvormig deksel. Het bestaat meestal uit gestoofd vlees (zoals lam of kip), groenten, kruiden en specerijen. De langzame bereiding zorgt voor een rijke smaak en malse vlees. Ook couscous is een belangrijk onderdeel van de Imazigh- keuken. Het zijn kleine korrels gemaakt van gemalen durumtarwe. Couscous wordt vaak geserveerd met gestoofde groenten, vlees of vis, en een pittige saus.
+
+Imazighen eten dus vaak warm eten. Ze eten met hun eerste 3 vingers van hun rechterhand uit 1 groot bord. Ze zetten ook maar 1 of 2 glazen op tafel en drinken allemaal uit hetzelfde glas.
+
+Als je op bezoek gaat krijg je vaak muntthee aangeboden met koekjes of nootjes.
+
+Ze bakken hun brood in leemovens die ze zelf maken of delen met buren of familie.
+
+Hygiëne
+
+Imazighen zijn eigenlijk heel hygiënisch.
+
+Voor het binnengaan van een huis worden de schoenen altijd uitgedaan.
+
+Imazighen doen vijf keer per dag woedoe. Dat is een rituele wassing die ze doen voor het gebed.
+
+Dagritme en jaarritme
+
+Imazighen staan 's ochtends vroeg op om te bidden en te eten en gaan dan werken. 's Middags gaat iedereen rusten. Het grootste deel van het jaar is het immers te warm om op de middaguren te werken. Als het weer wat afgekoeld is na het derde gebed gaan ze terug aan het werk.
+
+De (islamitische) jaartelling van de Imazighen is gebaseerd op de maan waardoor hun jaar verschuift ten opzichte van ons zonnejaar.
+
+Opbouw van de gemeenschap
+
+De Imazigen gemeenschap is gebouwd op familiebanden. Familie is heel belangrijk. Er wordt vaak getrouwd binnen de familie en men zorgt als familie goed voor elkaar.
+
+De positie van de vrouw is, in tegenstelling tot wat de Westerse maatschappij denkt, niet onderdrukt. Vrouwen worden als heel belangrijk aanzien. Ze worden gerespecteerd en zijn in feite de leiders en behoeders van de gemeenschap. Maar er is wel een heel duidelijke scheiding tussen het mannenleven en het vrouwenleven. De vrouw is de baas in huis. De mannen gaan vaak uit werken.
+
+Ook op feesten wordt deze scheiding vaak doorgetrokken.
+
+De Amazigh-cultuur heeft een aantal bijzonder sterke waarden, zoals respect voor ouderen, respect voor je ouders (in eerste plaats je moeder) en gastvrijheid.
+
+School wordt nog steeds als minder van belang aanzien. Daardoor gaan veel meisjes van het platteland niet lang naar school.
+
+Beroepen
+
+In oorsprong waren de Imazigen voornamelijk herders en landbouwers. Nog steeds zie je veel Imazighen die zich bezig houden met veeteelt, zoals het hoeden van schapen, geiten en kamelen. Of landbouw zoals het verbouwen van granen, groenten en fruit. Helaas is het voor vele Imazighen moeilijk om met dit boeren rond te komen en is voor sommigen de hennepteelt de enige bron van voldoende inkomsten.
+
+Voornamlijk in de steden ontwikkelden zich in de loop van de geschiedenis de ambachten. Imazighen hebben een rijke traditie van ambachtelijk werk, zoals het maken van aardewerk, tapijten, sieraden, houtsnijwerk, lederbewerking en textiel.
+
+Helaas zie je deze tradities elk jaar meer verdwijnen. Jongeren kiezen helaas niet meer voor de opvolging van hun ouders en de import uit China is veel goedkoper dan het arbeidsintensieve werk van de handarbeiders.
+
+Onder de Imazighen zijn ook veel handelaren en marktkooplieden. Door hun geografische verspreiding zijn Imazighen vaak betrokken bij handel en marktactiviteiten, waarbij ze goederen verhandelen tussen verschillende streken en landen.
+
+Tenslotte zijn er in elke cultuur kunstenaars en muzikanten. Imazighen hebben een levendige cultuur, met muziek, dans en andere artistieke expressies die een belangrijke rol spelen in hun gemeenschappen.
+
+Bijzondere gebruiken
+
+tattoo’s
+
+Al honderden jaren tatoeërden Amazighvrouwen hun lichaam. Ze deden dit voor vruchtbaarheid, gezondheid en bescherming.
+
+De tattoos hielpen ook om de nomadische stammen en leden van verschillende groepen te kunnen onderscheiden.
+
+Vanaf dat een meisje getatoeerd werd werd zij een vrouw. De eerste gezichtstattoo werd op de kin geplaatst voor vruchtbaarheid. Vrouwen kregen vervolgens tattoos voor belangrijke mijlpalen in hun leven. Je kon er hun maatschappelijke huwelijksstatus aan herkennen. Veel tattoo symbolen verwijzen naar de plantenwereld. Zo is de palmboom, geplaatst tussen onderlip en kin een symbool voor de vruchtbaarheid.
+
+Andere tattoos verwijzen naar de dierenwereld en staan voor vrouwelijke seksualiteit. Tattoos in de vorm van een diamant, zoals het oog of de bloem, worden gezien als bescherming tegen boze geesten. De tattoos werden gezet door oudere vrouwen die tijdens het zetten hun wijsheid en adviezen doorgaven aan de jonge meisjes.
+
+De inkt voor het tatoeëren werd gemaakt van geperste bladeren van de fava bonen. Naast inkt gebruikte de tattooist scherpe naalden, wierook, houtskool en aromatische kruiden.
+
+Tijdens de Franse bezetting kregen tattoos een andere betekenis. De Fransen zetten in heel Marokko bordelen op en ontvoerden Tamazighvrouwen om in deze bordelen als prostituee te werken.
+
+Omdat vele van deze vrouwen tattoos droegen, ontstond er een
+
+verband tussen prostituee en gezichtstattoos waardoor langzamerhand vrouwen met gezichtstatoeages afgekeurd werden.
+
+Een andere reden was de moderne islamisering van Marokko omdat in de islam tattoos als haram aanzien worden. Door het zetten van tattoos verander je je lichaam en grijp je dus in in Gods schepping.
+
+Zo verdwijnt deze traditie en dragen alleen de oudere Amazighvrouwen nog tattoos waar ze zich vaak voor schamen.
+
+laag zitten
+
+De nomadische Amazighstammen hadden natuurlijk geen tafels en stoelen bij zich. Ze maakten gebruik van tapijten, poefs en kussens om comfortabele leefruimtes te creëren. Dit laag zitten heeft wel een groot voordeel. Het zorgt voor een goede houding en verlicht rugpijn.
+
+Maar het laag zitten heeft ook een andere oorzaak en betekenis. De profeet Mohammed en zijn volgelingen zaten vaak op de grond of op lage matten tijdens gebeden en bijeenkomsten. Dat werd overgenomen om te laten zien dat ze hem volgen, maar ook om een gevoel van eenheid en gelijkheid te creëren. Al was de een koning en de andere boer.
+
+poetsen
+
+In het noorden (waar meer water ter beschikking is) poetsen de vrouwen elke dag het huis, dat doen ze door emmers water door het huis te gooien en dan alles naar buiten te dweilen.
+
+Feesten
+
+De Imazighen hechten veel waarden aan het huwelijk. Dat is dan ook een zeer groot feest. Op een trouwfeest draagt de bruid veel verschillende jurken.Soms zijn het wel 7 traditionele jurken en een normale bruidsjurk. De bruid en bruidegom geven elkaar ook dadels en melk. De melk staat voor reinheid en maagdelijkheid en de dadels staan voor vruchtbaarheid. Op de derde dag wordt de bruid naar het huis van de bruidegom gebracht om daar haar intrek te nemen, vaak gebeurt dit midden in de nacht onder luid getoeter van auto’s.
+
+Verder vieren de Imazighen voornamelijk de islamitische feestdagen. Zo vieren ze Eid-ul Fitr of het kleine feest. Dat komt na de Ramadan en is bij ons bekend als het Suikerfeest. Ook het Offerfeest is een belangrijk feest voor de Imazighen. In het hele land zie je dan mensen met schapen of geiten.
+
+De Imazighen hebben ook een eigen feestdag. Sinds kort is deze in Marokko een nationale vrije dag. Deze dag heet Yannayer en is het begin van het agrarische jaar dat sinds de oudheid door de Imazighen in Noord-Afrika wordt gevierd.
+'''[[Categorie:Volk]]'''
' |
Regels toegevoegd in bewerking (added_lines) | [
0 => 'De islamitische partijen en de arabisten gaven de voorkeur aan het Arabische schrift, terwijl de Imazighen-organisaties de voorkeur aan het Latijnse schrift gaven, omdat die laatste schrijfwijze internationaal gebruikt wordt. Maar uiteindelijk besloot men om het Tamazight in het Tifinagh te onderwijzen. Het Koninklijk Instituut voor de Imazighische cultuur in Marokko koos het Tifinagh als het schrift voor Tamazight.''''''',
1 => '',
2 => 'Imazighen',
3 => '',
4 => 'of de',
5 => '',
6 => 'berbers',
7 => '',
8 => 'zowel Arabieren als Imazighen zijn Moren ',
9 => '',
10 => 'Geografie ',
11 => '',
12 => '',
13 => 'de meeste Imazighen wonen nog steeds in Noord-Afrika: Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Niger, Mauritanie, Mali en de Egyptise oases van siwa en gara ',
14 => '',
15 => 'maar tegenwoordig ook in België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Burkina faso, Canada en de VS',
16 => '',
17 => 'In de jaren twintig kwam er een eerste migratie van Maghrebijnse arbeiders naar België.',
18 => '',
19 => 'Oorsprong',
20 => '',
21 => '=== De Imazighen zijn de oorspronkelijke bewoners van de Maghreb. (Marokko, Mauritanië, Algerije, Tunesië en Libië) ===',
22 => 'Wanneer de Imazighene cultuur precies is ontstaan is moeilijk te zeggen. De eerste sporen van de stammen zijn al te vinden in grotschilderingen van 12.000 jaar geleden.',
23 => '',
24 => 'Tegenwoordig wordt er meestal van uitgegaan dat de Berbercultuur teruggaat tot de tijd waarin de sahara nog een vruchtbare en vochtige vlakte was.',
25 => '',
26 => 'De Imazighene bevolkingsgroepen wonen dus al meer dan 15.000 jaar in het grootste deel van Noord-Afrika. Recent DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat zij ongeveer 15.000 jaar geleden vanuit het Nabije Oosten zijn geëmigreerd naar Noord-Afrika.',
27 => '',
28 => 'Landschappen en weersomstandigheden',
29 => '',
30 => 'De Maghreb heeft een totale oppervlakte van meer dan zes miljoen vierkante kilometer en wordt traditioneel ingedeeld in 3 gebieden: Al-Magreb al-Aqsa, Al-Magreb al-Ausat en Al-Magreb al-Adna.',
31 => '',
32 => 'De regio grenst in het noorden aan de Middellandse Zee , in het westen aan de Atlantische Oceaan en in het zuiden aan de Sahara. Het wordt doorkruist door het Atlasgebergte.',
33 => '',
34 => 'Al Magreb al Aqsa ',
35 => '',
36 => '(het verre land van de zonsondergang of het verre Westen)',
37 => '',
38 => 'Al Magreb al Aqsa omvat voornamelijk Marokko en Mauritanië. ',
39 => '',
40 => 'In het noordwesten vind je het Rifgebergte. Langs de Atlantische Oceaan en langs de Middellandse zee wisselen berggebieden en vlakke streken elkaar af. Meer landinwaarts vind je bossen tegen de bergflanken en kale rotspartijen die een groot deel van het jaar met sneeuw bedekt zijn. Vanuit de bergen vormen zich snelstromende wateren die in de zomer grotendeels opdrogen. In deze streken heerst er een mediterraan klimaat. ',
41 => '',
42 => 'In het midden van Magreb al Aqsa kom je aan het Atlasgebergte. Dat spreidt zich uit over de gehele Magreb maar heeft zijn hoogste berg, de Toubkal, ten zuiden van Marrakech (4165 m. hoog) Doordat het Atlasgebergte de wolken tegenhoudt valt er aan de noordkant regen. Hierdoor ontstaan vruchtbare gebieden. De hoogste delen van het gebergte hebben een [[/nl.wikipedia.org/wiki/Hooggebergteklimaat|hooggebergteklimaat]].Echter ten Zuiden van het gebergte valt er bijna nooit regen.',
43 => '',
44 => 'In het Zuiden van Magreb al Aqsa (Zuid-Marokko en Mauritanië) spreidt de Sahara zich uit en vind je voornamelijk zandduinen en rotswoestijnen. Hier heerst dan ook een woestijnklimaat. ',
45 => '',
46 => '[[/www.wikiwand.com/nl/Al-Magreb al-Ausat|Al-Magreb al-Ausat]]',
47 => '',
48 => '(het middenland van de zonsondergang of het midden Westen)',
49 => '',
50 => 'Al Maghreb al Ausat is het gebied dat wij Algerije noemen. ',
51 => '',
52 => 'In het Noorden van dit gebied vind je een laagland strook langs de kust en dan het Atlas-gebergte. Hier heerst een mediterraan klimaat met milde natte winters en hete droge zomers, wat resulteert in vruchtbare gronden. ',
53 => '',
54 => 'Ten Zuiden van de Atlas is dit gebied voornamelijk woestijn met het bijhorende woestijnklimaat met temperaturen tot 50 °C. ',
55 => '',
56 => '[[/www.wikiwand.com/nl/Al-Magreb al-Adna|Al-Magreb al-Adn]]<nowiki/>a',
57 => '',
58 => '(het benedenland van de zonsondergang of het nabije Westen) ',
59 => '',
60 => 'Al Magreb al Adna omvat het tegenwoordige Tunesie en Libie. ',
61 => '',
62 => 'Een groot deel van het gebied is ook hier weer onderdeel van de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Sahara|Sahara]]. Enkel in het noorden aan de zee is er een mediterraan klimaat. Zuidelijker heerst een droog woestijnklimaat.',
63 => '',
64 => 'Geschiedenis',
65 => '{| class="wikitable"',
66 => '|',
67 => '| colspan="2" |',
68 => '|-',
69 => '|',
70 => '| colspan="2" |',
71 => '|}',
72 => 'Het gebied waar Amazigh of Imazighentammen leefde en leeft is zo groot dat we ons voor de geschiedenis moesten beperken tot een deelgebied. We hebben ervoor gekozen om ons te richten op dat stuk van het Amazigh-gebied dat we nu kennen als Marokko. Vooral voor de moderne geschiedenis.',
73 => '',
74 => 'Inleiding ',
75 => '',
76 => 'De oorsprong van de Imazighen',
77 => '',
78 => '',
79 => 'Er is al heel veel onderzoek gedaan naar de oorsprong van de Imazighen. ',
80 => '',
81 => 'Daaruit blijkt dat de bewoners van Noord-Afrika afkomstig zijn van mensen die in de prehistorie daar woonden, 9000 jaar geleden. Toen was de Sahara nog een groen en vruchtbaar gebied. ',
82 => '',
83 => 'Onderzoekers denken ook dat Imazighen afkomstig zijn van Jemenieten, bewoners van Jemen. Ze denken dit omdat er in de taal veel dezelfde woorden voorkomen en omdat de letters op elkaar lijken. ',
84 => '',
85 => 'De Imazighen voor de inval van de Arabieren ',
86 => '',
87 => '',
88 => 'In de loop van de geschiedenis is het gebied van de Imazighen door heel veel verschillende volkeren aangevallen. ',
89 => '',
90 => 'Dat komt omdat het een interessante plek was om handel te drijven waardoor er bloeiende steden ontstonden. Het kwam ook doordat de Imazighen anderen nodig hadden om werktuigen, kleding,… te maken. Ze konden ook hulp gebruiken om te onderhandelen met andere volkeren. Maar wanneer de andere volkeren er ook echt probeerden te blijven en hun gebied uit te breiden, wilden de Imazighen dat niet en ontstond er vaak een strijd. ',
91 => '',
92 => 'Zo was er strijd met onder andere de Romeinen, de Byzantijnen, de Carthagers ... ',
93 => '',
94 => 'Dit ging door tot de komst van de Islam. ',
95 => '',
96 => 'De imazighen vanaf de oudheid tot de komst van de islam ',
97 => '',
98 => '8000 v. Chr. - De oudste Imazighen-cultuur',
99 => '',
100 => 'De oudste Imazighen cultuur waar we weet van hebben is de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Capsien|Kaspische cultuur]]. Deze ontstond in [[/nl.wikipedia.org/wiki/Marokko|Marokko]] rond 8000 v.Chr., een tijd waarin de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Maghreb|Maghreb]] een minder droog klimaat had dan nu.',
101 => '',
102 => 'De [[/nl.wikipedia.org/wiki/Berbers|Imazighen]] leefden toen ten zuiden van het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Atlasgebergte|Atlasgebergte]] waar nu de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Sahara|Saharawoestijn]] zich uitstrekt. Na 2000 v.Chr. trokken de Imazighen naar het noorden, omdat door de klimaatverandering de Sahara niet meer leefbaar was. En ze vestigden zich in Marokko .',
103 => '',
104 => 'ong. 1500 v. Chr. tot 500 v. Chr.- Libiërs ',
105 => '',
106 => 'De Imazighen die in de buurt van het oude Egypte woonden waren vaak in conflict met de Egyptische farao’s. Dit waren o.a. de stammen van de Mesjwesj en de Libiërs.',
107 => '',
108 => '600 v chr. tot … - Feniciërs (of Carthagers)',
109 => '',
110 => 'De Imazighen die vanuit het Zuiden noordelijker trokken vanwege de klimaatverandering stoten daar op de komst van [[/nl.wikipedia.org/wiki/Feniciërs|Fenicische]] handelaren die doordrongen tot het westelijke [[/nl.wikipedia.org/wiki/Middellandse Zee|Middellandse Zee]]-gebied. Zij hadden daar opslagplaatsen gebouwd om zout en andere grondstoffen op te slagen. De komst van de Feniciërs vormde het begin van eeuwen van vreemde overheersing in noordelijk Marokko. ',
111 => '',
112 => 'Tegen de [[/nl.wikipedia.org/wiki/5e eeuw v.Chr.|5e eeuw v.Chr.]] had Carthago haar invloed vergroot over heel [[/nl.wikipedia.org/wiki/Noord-Afrika|Noord-Afrika]].',
113 => '',
114 => 'De Carthager [[/nl.wikipedia.org/wiki/Hannibal Barkas|Hannibal Barkas]] stak met olifanten de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Alpen|Alpen]] over in zijn veldtocht tegen Rome, met een leger waaronder zich veel Imazighen bevonden.',
115 => '',
116 => '... tot 25 v chr - Numidië ',
117 => '',
118 => 'Na de Feniciërs ontwikkelde zich een Amazigh-beschaving. Zij werden de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Numidië (historisch gebied)|Numidiërs]] genoemd en waren een van oorsprong nomadisch volk. ',
119 => '',
120 => 'Zij ontwikkelden het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Tifinagh|Tifinagh]], het Amazigh-alfabet. Er was ook sprake van een geordend bestuur, een vloot en een staand leger dat bestond uit 50.000 man. Er werden nederzettingen naar Fenicisch model gebouwd en de Numidiërs gingen akkerbouw bedrijven. Daarmee gaven ze hun (semi-)nomadische leefstijl op.',
121 => '',
122 => 'De Numidiërs werden door de Romeinen verslagen in [[/nl.wikipedia.org/wiki/25 v.Chr.|25 v.Chr.]] ',
123 => '',
124 => '500 v. Chr. tot 600 n. Chr. - De Garamanten',
125 => '',
126 => 'De [[/nl.wikipedia.org/wiki/Garamanten|Garamanten]] woonden in het huidige Libië. [[/nl.wikipedia.org/wiki/600|n.Chr.]] In de nabijheid van de huidige stad Germa zijn koninklijke graven gevonden.',
127 => '',
128 => 'Ze hebben recente opgravingen bewezen dat de Garamanten een lange en ontwikkelde stedelijke traditie hadden. Ze bouwden een systeem uit om het water overal heen te krijgen zodat ze grote gebieden ondanks de droogte toch konden gebruiken voor landbouw.[[/nl.wikipedia.org/wiki/Herodotus|Herodotus]] beschreef ze als 'een groot en rijk volk'.',
129 => '',
130 => '200 v chr- 40 n chr - Mauritanië',
131 => '',
132 => 'Van 206 v.Chr. tot 40 n.Chr. bestond in het noorden en westen van Marokko het Amazigh-koninkrijk [[/nl.wikipedia.org/wiki/Mauretania (oudheid)|Mauretania]].',
133 => '',
134 => 'De laatste koning, [[/nl.wikipedia.org/wiki/Ptolemaeus van Mauretania|Ptolemaeus van Mauretania]], werd in het jaar 40 door de Romeinse keizer [[/nl.wikipedia.org/wiki/Caligula|Caligula]] vermoord.',
135 => '',
136 => '40 n. chr tot … - Romeinen ',
137 => '',
138 => 'Met de executie van de laatste Mauretanische koning kwam het gebied onder Romeins bestuur. [[/nl.wikipedia.org/wiki/Rome (stad)|Rome]] regeerde liever door overeenkomsten met de stammen dan door militaire bezetting. Ze bestuurden alleen de gebieden die van economisch nut waren of die gemakkelijk te verdedigen waren. Daardoor kwam het Romeinse bestuur niet verder dan de kusten en nabije valleien.',
139 => '',
140 => '5e eeuw tot 7e eeuw - Vandalen, Visigoten en Byzantijnen ',
141 => '',
142 => 'In de [[/nl.wikipedia.org/wiki/5e eeuw|5e eeuw]] viel de regio ten prooi aan de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Vandalen|Vandalen]], de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Visigoten|Visigoten,]] en dan het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Byzantijnse Rijk|Byzantijnse Rijk]] in snelle opvolging. Gedurende deze periode bleven de gebergtes in handen van de Amazigh.',
143 => '',
144 => 'In de tijd dat Noord-Afrika behoorde tot het Byzantijnse rijk.',
145 => '',
146 => 'Werden de oogsten van de imazighen vaak geplunderd. ',
147 => '',
148 => 'Er was veel spanning tussen Byzantijnen en Imazighen en dat bereikt een hoogtepunt onder Sergius. ',
149 => '',
150 => 'Tachtig stamhoofden werden uitgenodigd op een diplomatieke bijeenkomst, de stamhoofden deden hun beklag over het plunderen van de oogsten maar Sergius weigerde te luisteren en wilde opstappen. Een van de stamhoofden hield hem tegen waarop de bewaker van Sergius zijn hem vermoordde het gevolg was een slachtpartij waarbij bijna alle stamhoofden vermoord werden dit incident was de aanleiding voor een grote opstand tegen de Byzantijnen in ong. 543n. Chr. ',
151 => '',
152 => 'Uiteindelijk slaagden de Imazighen erin de Byzantijnen te verslaan.',
153 => '',
154 => 'De Imazighen vanaf de komst van de Islam.',
155 => '',
156 => '7e eeuw – Arabische veroveraars',
157 => '',
158 => 'De Arabieren veroverden de Maghreb in de 7e eeuw (ongeveer 640 n.Chr.).De Imazighen zagen de Arabieren als vijanden. Er was een eeuw lang oorlog. De contacten verliepen moeizaam, er waren veel veldslagen en conflicten. ',
159 => '',
160 => 'De verovering van de Amazigh-gebieden door de islamitische legers kostte relatief veel tijd. De belangrijkste van de verzetsleiders was een vrouw: [[/nl.wikipedia.org/wiki/Kahina|Lalla Dihya]], Vrouwe Dihya. Zij was een verzetsleidster, die na de dood van haar vader en broer de leiding over moest nemen. Na haar nederlaag rond het jaar [[/nl.wikipedia.org/wiki/700|700]] zou heel Noord-Afrika door de Arabieren veroverd worden en deel gaan uitmaken van het [[/nl.wikipedia.org/wiki/Omajjaden|Islamitisch kalifaat van de Omajjaden]]. ',
161 => '',
162 => 'De Arabische veroveraars bekeerden de Imazighen tot de islam, maar de stammen behielden hun eigen wetten.',
163 => '',
164 => 'In 710 stak Musa Ibn Nusair (Omajjaden) met een leger van 9.000 Amazigh de straat van Gibraltar over en begon aan een veroveringstocht die in slechts veertien jaar vrijwel het gehele Iberisch schiereiland onder bewind van de Arabieren zou brengen. Vele Amazigh trokken in die tijd naar het Europese continent. ',
165 => '',
166 => '8e eeuw- 10e eeuw – Barghawata en Idrisiden',
167 => '',
168 => 'In 744 braken de Imazighene Barghawata met het grote Arabische Rijk en creëerden een eigen staat in het Westen van Marokko, het huidige Casablanca en Rabat. Deze staat zou drie eeuwen blijven voortbestaan, tot haar vernietiging door de Imazighene Almoraviden.',
169 => '',
170 => 'De rest van Marokko kwam onder controle van Idris ibn Abdallah, een Arabier en nakomeling van de Profeet Mohammed, die in 780 de Idrisiden dynastie stichtte. Met behulp van de plaatselijke Imazighen wist het haar macht te verbreiden over grote delen van Marokko en West-Algerije. Marokko werd een centrum van cultuur en kennis. De Idrisiden lukte het niet om uit te stijgen boven een rol als regionale macht. Het koninkrijk werd in het noorden begrensd door de machtige Omajjaden van Andalusië en in het oosten door de Abbasiden (en later de Fatimiden)',
171 => '',
172 => '11e eeuw-12e eeuw Almoraviden',
173 => '',
174 => 'Het zou tot de 11e eeuw duren voordat Marokko door de Almoraviden werd verenigd en een werkelijke grootmacht zou worden. Marokko bereikte zijn hoogtepunt onder een serie Imazighene dynastieën. De 11e en 12e eeuw brachten een aantal Imazighene dynastieën (o.a. Almoraviden, Almohaden, Meriniden) voort die elk ontstonden uit een alliantie van stammen, en de Maghreb gingen onderwerpen voor meer dan twee eeuwen.',
175 => '',
176 => '12e eeuw – 16e eeuw – invallen Arabieren',
177 => '',
178 => 'Vanaf de 12e eeuw werd Marokko binnengevallen door woeste Arabische nomadenstammen: de Banu Hilal en de Banu Sulaym. Plunderend en moordend trokken zij door het gebied en richtten enorme verwoestingen aan in het landschap. Met de komst van deze stammen ging de Arabisering van de Maghreb van start.',
179 => '',
180 => 'De belangrijke islamitische geschiedschrijver Ibn Khaldun beschreef de Banu Hilal als "een horde sprinkhanen, die alles vernietigen dat zij op hun weg tegenkomen". Ibn Khaldun beschreef hoe zij de bevolking terroriseerden en verantwoordelijk waren voor de vernietiging van het landschap, eeuwenoude irrigatiesystemen, putten, steden en dorpen.',
181 => '',
182 => 'In de 13e eeuw was de macht van de Arabische veroveraars in Andalusie geheel gebroken en trokken Arabieren en Amazigh zich terug uit al-Andalus. Slechts het koninkrijk Granada bleef onder Moors gezag.',
183 => '',
184 => 'De kracht van de christenen nam toe, vooral door het samengaan van de koninkrijken Aragón en Castilië in 1479. Steeds meer steden gelegen in het rijk van Granada vielen in handen van de christenen. In 1491 begon het beleg van Granada, dat meer dan zes maanden duurde.',
185 => '',
186 => 'Daarmee was een einde gekomen aan de Moorse periode die in 711 begon en voor het zuidoostelijk deel van het huidige Andalusië bijna acht eeuwen heeft geduurd. De val van Granada had grote gevolgen voor de moslims die al sinds eeuwen in dit gebied woonden, want de christelijke koningen kwamen hun beloften van vrijheid van geloof, taal en cultuur niet na.',
187 => '',
188 => 'In 1501 zeiden Ferdinand en Isabella: ‘God ons heeft uitverkoren om het koninkrijk van Granada te zuiveren van ongeloof’. Alle moslims moesten zich tot het Christendom bekeren en hun taal en cultuur mochten ze niet meer gebruiken, anders werden ze vermoord. Dat gold ook voor de Joden en later zelfs voor wie zich wel bekeerd had tot het Christendom maar van oorsprong moslim was. ',
189 => '',
190 => 'Dit luidde een massale uittocht in die voor het land een verlies betekende van zeer veel bekwame ambachtslieden, bestuurders, geleerden en [[/historiek.net/c/biografieen/kunstenaars/|kunstenaars]].',
191 => '',
192 => '16e eeuw – Saadi dynastie',
193 => '',
194 => 'In 1559 viel de regio in handen van Arabische stammen die meenden afstammelingen te zijn van de profeet Mohammed: eerst de Saadi-dynastie die regeerde van 1511 tot 1659 en dan de Alaoui-dynastie, die een dynastie creëerde die de macht behield vanaf de 17e eeuw.',
195 => '',
196 => 'Vanaf de 16e eeuw waren de [[/nl.wikipedia.org/wiki/Barbarijse zeerovers|Barbarijse zeerovers]] actief in Noord-Afrika. Deze piraten waren gevreesd; tot aan de kust van [[/nl.wikipedia.org/wiki/IJsland|IJsland]] voerden zij hun rooftochten. ',
197 => '',
198 => '17e eeuw- 19e eeuw – Alaoui dynastie',
199 => '',
200 => 'Nadat de Saadi-dynastie in 1659 was gevallen, begonnen de Alaouiten de controle van Marokko over te nemen. De Alaouit Al-Rashid werd op 22 oktober 1664 in Fez uitgeroepen tot Sultan van Marokko.',
201 => '',
202 => 'De Alaouiten slaagden erin om hun positie te versterken. Ze slaagden er ook in om gebieden in te lijven.',
203 => '',
204 => 'Ondanks de zwakte van haar autoriteit, slaagde de Alaouite- dynastie erin om Marokko tijdens de 18e en 19e eeuw onafhankelijk te houden, terwijl andere staten in de regio overgenomen werden door het Ottomaanse Rijk, Frankrijk of het Britse Rijk.',
205 => '',
206 => '19e eeuw- 20e eeuw – protectoraten',
207 => '',
208 => 'In de late 19e eeuw was Marokko geen sterke staat. In die tijd was Europa heel de wereld aan het verdelen. Nu kregen ze ook interesse in Noord-Afrika. Dit gebied was rijker dan de rest van Afrika en was een belangrijke poort naar de Middellandse Zee.',
209 => '',
210 => 'Frankrijk toonde vanaf 1830 een sterke interesse in Marokko. Het verdrag van Fez (ondertekend op 30 maart 1912) maakte van Marokko een protectoraat van Frankrijk. Spanje kreeg de ‘beschermende macht’ over een noordelijke zone (protectoraat van Tétouan) en zuidelijke zone (Kaap Juby). Tanger kreeg een speciale internationale status. Theoretisch veranderde het verdrag niets aan de status van Marokko, de sultan zou de enige heerser blijven. Maar daar kwam praktisch niet veel van terecht. Tienduizenden Franse en Spaanse burgers gingen zich in Marokko vestigen en kochten grote stukken landbouwgrond op. Ze moderniseerden de landbouw. Ze bouwden mijnen en haalden zo de minerale rijkdommen naar boven. Ze zorgden voor moderne transportsystemen zoals treinen, trams en autowegen.',
211 => '',
212 => '1921-1926 – Rifoorlog',
213 => '',
214 => 'Op 18 september 1921 riep de Riffijnse bevolking de republiek van de Rif uit. Er zou op 27 mei 1926 door Spaanse en Franse troepen een eind aan worden gemaakt. Deze republiek, gesticht door El Khattabi, noemden ze de nieuwe Marokkaanse staat. Het was de bedoeling dat uiteindelijk heel Marokko bevrijd zou worden van de Franse en Spaanse bezetters. Maar dat mislukte dus.',
215 => '',
216 => '1930-1950 – tijd van groeiende vijandigheid',
217 => '',
218 => 'Vanaf 1930 probeerden verschillende groepen ervoor te zorgen dat het verdrag van Fez weer werd gerespecteerd .In 1944 werd er een verdrag gesloten tussen de sultan en de Istiqlal partij, daarin werd geschreven dat Marokko weer een land zou worden, onafhankelijk van Europa en met een democratische grondwet. De sultan ging akkoord voordat het aan de Fransen werd voorgelegd',
219 => '',
220 => 'De Franse leiders weigerden om zelfs maar veranderingen te overwegen. Zo ontstond er een toenemende vijandigheid tussen de Franse en de Marokkanen en een geleidelijke verwijdering tussen de sultan en de Franse leiders',
221 => '',
222 => '1952- Onafhankelijkheidsstrijd',
223 => '',
224 => 'In december 1952 werd in Casablanca een Tunesische vakbondsleider vermoord. Er kwamen veel betogingen. De relaties tussen de Franse en Marokkaanse leiders verslechte. Sommige 5tgMarokkaanse partijen werden niet meer toegestaan, zoals o.a. de Istiqlal partij.',
225 => '',
226 => 'De sultan Mohammed V werd naar Madagaskar verbannen in 1953. Hij werd vervangen door de gehate Mohammed ben Aarafa. Dat zorgde voor nog meer protest en geweld, waardoor de Fransen uiteindelijk besloten de sultan terug te brengen.',
227 => '',
228 => 'De onderhandelingen die uiteindelijk zouden leiden tot Marokkaanse onafhankelijkheid begonnen een jaar later.',
229 => '',
230 => '1956- onafhankelijkheid',
231 => '',
232 => 'Na verschillende onderhandelingen werd Marokko op 7 april 1956 terug een onafhankelijk land.',
233 => '',
234 => 'De onafhankelijkheid van Spaans Marokko werd apart onderhandelt',
235 => '',
236 => 'In augustus 1957 nam Mohammed V de titel van koning aan.',
237 => '',
238 => '1961- Hassan II',
239 => '',
240 => 'Na Mohammed V kwam Hassan II. Zijn bestuur zou gekenmerkt worden door politieke onrust. De draad bleef gespannen in het land.',
241 => '',
242 => 'Conflicten met Algerije en het gebied van de westelijke Sahara zorgden voor langdurige onrust.',
243 => '',
244 => 'Vele Imazighen hebben zich in de jaren 60 tot '80 van de 20e eeuw in West-Europa gevestigd, waaronder Nederland en België.',
245 => '',
246 => '1999- Mohammed VI',
247 => '',
248 => 'Met de dood van koning Hassan II in 1999, nam de meer liberale kroonprins Sidi Mohammed, die de titel van Mohammed VI aannam, de troon. Vanaf toen nam hij succesvolle stappen om Marokko te moderniseren en de mensenrechtensituatie te verbeteren.',
249 => '',
250 => 'Onder Mohammed VI heeft Marokko een pad ingeslagen van economische, politieke en sociale hervormingen en modernisering.',
251 => '',
252 => 'Het dagelijkse leven van de Imazighen',
253 => '',
254 => 'Geloof',
255 => '',
256 => 'Over het geloof van de Imazighen in de oude tijden is weinig bekend. Uit teruggevonden graftombes blijkt dat ze geloofden in een leven na de dood. Ook is bekend dat ze de zon en de maan aanbaden. ',
257 => '',
258 => 'Toen de Romeinen heersten over Noord-Afrika brachten ze hun Goden mee. De Imazighen aanbaden toen o.a. Jupiter, Neptunus, Juno en Apollo. Toen het Romeinse Rijk christelijk werd, namen vele Imazighen het christelijke geloof aan. Het jodendom werd geaccepteerd.',
259 => '',
260 => 'Rond 700 na Christus, toen de Arabieren hun kans zagen om Marokko in te palmen brachten ze de islam mee. Zo werd het heersende geloof onder de Imazighen de islam.',
261 => '',
262 => '1400 jaar later is de islam nog steeds het heersende geloof in Noord-Afrika. Veel Amazigh-tradities hangen dan ook sterk samen met het islamitische geloof dat de meeste Imazighen honderden jaren geleden aannamen. Oudere tradities en gewoontes vermengden zich daarmee. ',
263 => '',
264 => 'Van nomadische stam tot stad',
265 => '',
266 => 'De Imazighen bestonden oorspronkelijk uit vele kleine rondtrekkende stammen die leefden van wat de natuur hen kon bieden. Maar door de invloed van de verschillende overheersers veranderde dit langzamerhand en gingen ze zich vestigen. Ze vestigden zich op vruchtbare plaatsen en bouwden huizen en steden. ',
267 => '',
268 => 'Toch zijn er vandaag nog steeds Imazighen die rondtrekken. Zij trekken met hun kuddes vee (kamelen, geiten of schapen) door bergen of woestijnen. Dat heet een nomadische levensstijl. Ze wonen in traditionele tenten gemaakt van dierenhuiden of geweven stoffen. Deze tenten zijn draagbaar en kunnen gemakkelijk worden opgezet en afgebroken. De Toeareg in Zuid-Marokko is hier een voorbeeld van. ',
269 => '',
270 => 'Sommige nomadische Imazighen maken geen gebruik van tenten maar wonen in grotten. De natuurlijke grotten bieden bescherming tegen de hitte. In sommige delen van de Maghreb, zoals Tunesië wonen Imazighen nog steeds in grotten. Maar je ziet het ook hier en daar in het Rif en Atlasgebergte in Marokko. De grotten zijn vaak uitgebreid en aangepast om als woningen te dienen. ',
271 => '',
272 => 'In de dorpen en steden zien we vooral leem- en steenhuizen. Deze huizen bieden bescherming tegen de extreme temperaturen. Ze hebben vaak platte daken en kleine ramen om de warmte buiten te houden. ',
273 => '',
274 => 'In stedelijke gebieden bouwden Imazighen huizen met binnenplaatsen. Deze huizen hebben kamers die uitkomen op een binnenplaats. De binnenplaats dient als een gemeenschappelijke ruimte voor familiebijeenkomsten en andere activiteiten.',
275 => '',
276 => 'In de steden zie je ook huizen met decoratieve elementen: ze zijn versierd met mozaïeken van kleurrijke tegels en houtsnijwerk. Daarin zie je de rijke culturele erfenis van de Imazighen.',
277 => '',
278 => 'Iedere belangrijke stad heeft een soek, een moskee en vaak ook een kasbah. De soek is een soort winkelcentrum. Ze bestaat meestal uit allemaal kleine steegjes waar kraampjes staan en je maar met 2 naast elkaar kunt lopen. De steegjes zijn zo smal om ervoor te zorgen dat het er niet te warm wordt. Ze houden ook wind en stof tegen. De steegjes komen uit op pleintjes waar je vaak een moskee vindt. De moskee heeft een minaret vanwaar 5 keer per dag tot het gebed wordt geroepen. ',
279 => '',
280 => 'De kasbah is een versterkte vesting, een fort met hoge muren dat vroeger het verblijf van de lokale leider was. Deze kasbahs werden vaak gebouwd op de top van een heuvel of dichtbij een haven. Het is een typische stijl in de Maghreb-regio. Kasbahs zijn gemaakt van leem, baksteen en hout en hebben vaak torentjes en verdedigingsmuren. Ze hebben ook hoge smalle ramen die de hitte buiten houden maar toch veel licht binnenbrengen. Ze dienden als woonhuizen, maar ook als opslagplaatsen en verdedigingswerken.',
281 => '',
282 => 'Het vervoer tussen de steden is in de laatste 30 jaar erg veranderd. Terwijl 30 jaar geleden nog bijna alles met kamelen en ezels gebeurde zie je nu vooral auto’s en vrachtwagens. In de oude binnensteden kunnen deze auto’s echter niet binnen. Daar zijn de steegjes te smal voor. Daar gebeurd het vervoer van koopwaar nog steeds zoals honderden jaren geleden met handkarren, ezels, muilezels en kamelen. Hoewel je de laatste jaren steeds meer brommertjes ziet verschijnen. ',
283 => '',
284 => 'In de sahara worden vooral kamelen gebruikt. ',
285 => '',
286 => 'Voeding',
287 => '',
288 => 'De Imazighen hebben een rijke keuken aan smaken, kruiden en tradities. Ze eten vier maaltijden per dag. ',
289 => '',
290 => 'De eerste maaltijd is het ontbijt. Dat kan bestaan uit olijven, eieren en brood met olijfolie. ',
291 => '',
292 => 'De tweede maaltijd word genomen na het Dhor-gebed en bestaat meestal uit een groot bord bonen, linzen of erwten. ',
293 => '',
294 => 'Met de derde maaltijd rond zonsondergang wordt er vaak iets van gebak gegeten zoals versgebakken brood, msemen (Dit zijn dunne, gevouwen pannenkoeken gemaakt van een deeg van bloem, olie en water. Ze worden vaak geserveerd met honing of jam), harcha (griesmeelkoek) of ook wel couscous met karnemelk of Harira, een dikke soep die vaak wordt gegeten tijdens de Ramadan. Het bevat tomaten, linzen, kikkererwten, kruiden en soms vlees. Het is voedzaam en vult goed.',
295 => '',
296 => 'De laatste maaltijd wordt genomen na het laatste gebed wanneer het helemaal donker is. Dan wordt er vaak tajine geserveerd bestaande uit groenten, vis, kip of vlees naargelang wat er beschikbaar is. Een tajine is een traditioneel Noord-Afrikaans gerecht dat wordt bereid in een aardewerken schaal met een kegelvormig deksel. Het bestaat meestal uit gestoofd vlees (zoals lam of kip), groenten, kruiden en specerijen. De langzame bereiding zorgt voor een rijke smaak en malse vlees. Ook couscous is een belangrijk onderdeel van de Imazigh- keuken. Het zijn kleine korrels gemaakt van gemalen durumtarwe. Couscous wordt vaak geserveerd met gestoofde groenten, vlees of vis, en een pittige saus.',
297 => '',
298 => 'Imazighen eten dus vaak warm eten. Ze eten met hun eerste 3 vingers van hun rechterhand uit 1 groot bord. Ze zetten ook maar 1 of 2 glazen op tafel en drinken allemaal uit hetzelfde glas.',
299 => '',
300 => 'Als je op bezoek gaat krijg je vaak muntthee aangeboden met koekjes of nootjes.',
301 => '',
302 => 'Ze bakken hun brood in leemovens die ze zelf maken of delen met buren of familie. ',
303 => '',
304 => 'Hygiëne',
305 => '',
306 => 'Imazighen zijn eigenlijk heel hygiënisch.',
307 => '',
308 => 'Voor het binnengaan van een huis worden de schoenen altijd uitgedaan.',
309 => '',
310 => 'Imazighen doen vijf keer per dag woedoe. Dat is een rituele wassing die ze doen voor het gebed. ',
311 => '',
312 => 'Dagritme en jaarritme',
313 => '',
314 => 'Imazighen staan 's ochtends vroeg op om te bidden en te eten en gaan dan werken. 's Middags gaat iedereen rusten. Het grootste deel van het jaar is het immers te warm om op de middaguren te werken. Als het weer wat afgekoeld is na het derde gebed gaan ze terug aan het werk. ',
315 => '',
316 => 'De (islamitische) jaartelling van de Imazighen is gebaseerd op de maan waardoor hun jaar verschuift ten opzichte van ons zonnejaar. ',
317 => '',
318 => 'Opbouw van de gemeenschap',
319 => '',
320 => 'De Imazigen gemeenschap is gebouwd op familiebanden. Familie is heel belangrijk. Er wordt vaak getrouwd binnen de familie en men zorgt als familie goed voor elkaar. ',
321 => '',
322 => 'De positie van de vrouw is, in tegenstelling tot wat de Westerse maatschappij denkt, niet onderdrukt. Vrouwen worden als heel belangrijk aanzien. Ze worden gerespecteerd en zijn in feite de leiders en behoeders van de gemeenschap. Maar er is wel een heel duidelijke scheiding tussen het mannenleven en het vrouwenleven. De vrouw is de baas in huis. De mannen gaan vaak uit werken. ',
323 => '',
324 => 'Ook op feesten wordt deze scheiding vaak doorgetrokken. ',
325 => '',
326 => 'De Amazigh-cultuur heeft een aantal bijzonder sterke waarden, zoals respect voor ouderen, respect voor je ouders (in eerste plaats je moeder) en gastvrijheid. ',
327 => '',
328 => 'School wordt nog steeds als minder van belang aanzien. Daardoor gaan veel meisjes van het platteland niet lang naar school. ',
329 => '',
330 => 'Beroepen',
331 => '',
332 => 'In oorsprong waren de Imazigen voornamelijk herders en landbouwers. Nog steeds zie je veel Imazighen die zich bezig houden met veeteelt, zoals het hoeden van schapen, geiten en kamelen. Of landbouw zoals het verbouwen van granen, groenten en fruit. Helaas is het voor vele Imazighen moeilijk om met dit boeren rond te komen en is voor sommigen de hennepteelt de enige bron van voldoende inkomsten. ',
333 => '',
334 => 'Voornamlijk in de steden ontwikkelden zich in de loop van de geschiedenis de ambachten. Imazighen hebben een rijke traditie van ambachtelijk werk, zoals het maken van aardewerk, tapijten, sieraden, houtsnijwerk, lederbewerking en textiel.',
335 => '',
336 => 'Helaas zie je deze tradities elk jaar meer verdwijnen. Jongeren kiezen helaas niet meer voor de opvolging van hun ouders en de import uit China is veel goedkoper dan het arbeidsintensieve werk van de handarbeiders. ',
337 => '',
338 => 'Onder de Imazighen zijn ook veel handelaren en marktkooplieden. Door hun geografische verspreiding zijn Imazighen vaak betrokken bij handel en marktactiviteiten, waarbij ze goederen verhandelen tussen verschillende streken en landen.',
339 => '',
340 => 'Tenslotte zijn er in elke cultuur kunstenaars en muzikanten. Imazighen hebben een levendige cultuur, met muziek, dans en andere artistieke expressies die een belangrijke rol spelen in hun gemeenschappen.',
341 => '',
342 => 'Bijzondere gebruiken',
343 => '',
344 => 'tattoo’s',
345 => '',
346 => 'Al honderden jaren tatoeërden Amazighvrouwen hun lichaam. Ze deden dit voor vruchtbaarheid, gezondheid en bescherming. ',
347 => '',
348 => 'De tattoos hielpen ook om de nomadische stammen en leden van verschillende groepen te kunnen onderscheiden.',
349 => '',
350 => 'Vanaf dat een meisje getatoeerd werd werd zij een vrouw. De eerste gezichtstattoo werd op de kin geplaatst voor vruchtbaarheid. Vrouwen kregen vervolgens tattoos voor belangrijke mijlpalen in hun leven. Je kon er hun maatschappelijke huwelijksstatus aan herkennen. Veel tattoo symbolen verwijzen naar de plantenwereld. Zo is de palmboom, geplaatst tussen onderlip en kin een symbool voor de vruchtbaarheid.',
351 => '',
352 => 'Andere tattoos verwijzen naar de dierenwereld en staan voor vrouwelijke seksualiteit. Tattoos in de vorm van een diamant, zoals het oog of de bloem, worden gezien als bescherming tegen boze geesten. De tattoos werden gezet door oudere vrouwen die tijdens het zetten hun wijsheid en adviezen doorgaven aan de jonge meisjes.',
353 => '',
354 => 'De inkt voor het tatoeëren werd gemaakt van geperste bladeren van de fava bonen. Naast inkt gebruikte de tattooist scherpe naalden, wierook, houtskool en aromatische kruiden. ',
355 => '',
356 => 'Tijdens de Franse bezetting kregen tattoos een andere betekenis. De Fransen zetten in heel Marokko bordelen op en ontvoerden Tamazighvrouwen om in deze bordelen als prostituee te werken.',
357 => '',
358 => 'Omdat vele van deze vrouwen tattoos droegen, ontstond er een ',
359 => '',
360 => 'verband tussen prostituee en gezichtstattoos waardoor langzamerhand vrouwen met gezichtstatoeages afgekeurd werden.',
361 => '',
362 => 'Een andere reden was de moderne islamisering van Marokko omdat in de islam tattoos als haram aanzien worden. Door het zetten van tattoos verander je je lichaam en grijp je dus in in Gods schepping. ',
363 => '',
364 => 'Zo verdwijnt deze traditie en dragen alleen de oudere Amazighvrouwen nog tattoos waar ze zich vaak voor schamen. ',
365 => '',
366 => 'laag zitten',
367 => '',
368 => 'De nomadische Amazighstammen hadden natuurlijk geen tafels en stoelen bij zich. Ze maakten gebruik van tapijten, poefs en kussens om comfortabele leefruimtes te creëren. Dit laag zitten heeft wel een groot voordeel. Het zorgt voor een goede houding en verlicht rugpijn.',
369 => '',
370 => 'Maar het laag zitten heeft ook een andere oorzaak en betekenis. De profeet Mohammed en zijn volgelingen zaten vaak op de grond of op lage matten tijdens gebeden en bijeenkomsten. Dat werd overgenomen om te laten zien dat ze hem volgen, maar ook om een gevoel van eenheid en gelijkheid te creëren. Al was de een koning en de andere boer. ',
371 => '',
372 => 'poetsen',
373 => '',
374 => 'In het noorden (waar meer water ter beschikking is) poetsen de vrouwen elke dag het huis, dat doen ze door emmers water door het huis te gooien en dan alles naar buiten te dweilen.',
375 => '',
376 => 'Feesten',
377 => '',
378 => 'De Imazighen hechten veel waarden aan het huwelijk. Dat is dan ook een zeer groot feest. Op een trouwfeest draagt de bruid veel verschillende jurken.Soms zijn het wel 7 traditionele jurken en een normale bruidsjurk. De bruid en bruidegom geven elkaar ook dadels en melk. De melk staat voor reinheid en maagdelijkheid en de dadels staan voor vruchtbaarheid. Op de derde dag wordt de bruid naar het huis van de bruidegom gebracht om daar haar intrek te nemen, vaak gebeurt dit midden in de nacht onder luid getoeter van auto’s.',
379 => '',
380 => 'Verder vieren de Imazighen voornamelijk de islamitische feestdagen. Zo vieren ze Eid-ul Fitr of het kleine feest. Dat komt na de Ramadan en is bij ons bekend als het Suikerfeest. Ook het Offerfeest is een belangrijk feest voor de Imazighen. In het hele land zie je dan mensen met schapen of geiten. ',
381 => '',
382 => 'De Imazighen hebben ook een eigen feestdag. Sinds kort is deze in Marokko een nationale vrije dag. Deze dag heet Yannayer en is het begin van het agrarische jaar dat sinds de oudheid door de Imazighen in Noord-Afrika wordt gevierd.',
383 => ''''[[Categorie:Volk]]''''
] |