De rode schoentjes
De rode schoentjes of de dansende schoentjes is een sprookje van Hans Christian Andersen. Hij schreef het verhaal op in 1845 als De dansende schoentjes, maar vaak wordt ook de naam de de rode schoentjes genoemd. Het sprookje gaat over een arme vrouw genaamd Karen die rode schoentjes krijgt. Wanneer ze deze overal naartoe gaat dragen, wordt ze vervloekt en kan ze niet meer stoppen met dansen.
Hoewel Andersen het sprookje zelf bedacht, wordt wordt zijn versie van het verhaal doorgaans aangepast. Voor kinderen vandaag de dag heeft het verhaal hierdoor een ander einde. In Andersens versie speelt het christendom een belangrijke rol, maar in moderne versies is dit minder het geval.
Oorspronkelijke verhaal
Opmerking: Onderstaande versie van het verhaal is zoals Hans Christian Andersen het verhaal schreef. Dit kan verschillen met modernere versies.
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Er was eens een arm meisje genaamd Karen. Op een dag wordt ze geadopteerd door een rijke vrouw. Hierdoor groeit ze op in rijkdom en raakt verwend. Ze krijgt naar deze vrouw een paar rode schoenen. De schoenen zijn erg mooi en zien eruit of ze voor een prinses gemaakt zijn. Karen is dan ook dol op de schoenen en draagt ze overal naartoe. Op een zondag draagt ze de schoenen als ze naar de kerk gaat. Een oude vrouw komt naar haar toe en verteld haar dat dit niet kan. In de kerk kan men namelijk alleen zwarte schoenen dragen. Volgens de vrouw is Karen erg niet respectvol.
Toch besluit Karen de volgende dag om de schoenen opnieuw te dragen als ze naar de kerk gaat. In de kerk merkt een soldaat de schoenen op en vraagt of ze nooit loskomen wanneer ze danst. Na de kerkdienst besluit Karen een paar danspassen te doen. De schoenen zijn goed om op te dansen en komen niet los. Maar na een paar pasjes, kan Karen niet meer stoppen met dansen. Toch weet ze de schoenen na enkele minuten te laten stoppen.
Wanneer de rijke vrouw overlijdt, gaat Karen niet naar de begrafenis. In plaats daarvan kiest ze ervoor om te dansen. Een engel komt naar beneden en keurt Karens keuze af. Ze had naar de begrafenis moeten gaan in plaats van te dansen. Ook de engel vindt Karen niet respectvol. De schoenen beginnen vervolgens te dansen en Karen kan ze niet stoppen. Aangezien Karen de schoenen nog aan had, moet zij ook meedansen. Hoe hard ze ook probeert de schoenen stoppen niet.
Na een tijdje is Karen zo moe dat ze aan bul vraagt om haar voeten met de schoenen eraan af te hakken. De bul doet dit en nog altijd dansenden de schoenen door. Karel krijgt een paar houten voeten en krukken om te lopen. Nog altijd dansen de schoenen voor haar uit. Karen besluit naar de kerk te gaan, maar de schoenen blokkeren de ingang. Hierdoor besluit Karen naar huis te gaan en te bidden tot god om vergiffenis. Opnieuw komt een engel naar beneden die haar vergeeft. Karens hart raakt vervolgens zo vol met vreugde en vrede dat het breekt. Karen overlijd en haar ziel gaat naar de hemel. Hier zijn namelijk geen rode schoenen te vinden.
Achtergrondinformatie
.png)
Inspiratie
Het personage Karen is waarschijnlijk gebaseerd op de halfzus van Hans Christian Andersen, namelijk Karen Marie Andersen.
Het verhaal komt ook van een gebeurtenis die Andersen zelf heeft meegemaakt. Andersens vader was een schoenmaker. Op een dag kwam er een rijke vrouw die een paar schoenen wilde voor haar dochter. Deze schoenen werden gemaakt met rode zijde. Andersens vader deed zijn best om de schoenen zo mooi mogelijk te maken. Toen hij ze aan de rijke vrouw liet zien, vertelde ze hem dat de schoenen lelijk waren. Andersens vader was beledigd en verscheurde de schoenen voor de ogen van de vrouw.
Verschillende versies
Andersens versie wordt voor kinderen vandaag de dag vaak aangepast. Vooral het einde wordt veranderd om het verhaal een vrolijke einde te geven. In huidige versies wordt Karen nog steeds vervloekt en kan niet stoppen met dansen. Ze gaat vervolgens naar een bul of een leerlooier (iemand die leer maakt). Deze pakt een bijl, mes of ander scherp voorwerp en snijdt de schoenen open. Hierdoor komen Karens voeten vrij en kan ze uit de schoenen stappen. Deze schoenen dansen nog vrolijk door, maar Karen houdt haar voeten. In veel van deze versies trouwt Karen met degene die haar bevrijdde. Hierdoor is Karen nog in leven aan het einde van het verhaal. Andersens versie wordt namelijk als te duister gezien voor kinderen vandaag de dag.
Andere belangrijke verschillen zijn
- De engel wordt vaak weggelaten net als de hemel. Hierdoor verdwijnen veel christelijke elementen uit het verhaal. Het wordt in dit geval onduidelijk wie de schoenen vervloekt, maar vaak wordt gezegd dat dit de oude vrouw uit de kerk is.
- De rijke vrouw die Karen adopteert gaat in veel versies niet dood, maar blijft in leven. Direct nadat Karen de kerk verlaat kan zij niet meer stoppen met dansen.
- In sommige versies is Karen een volwassen vrouw. Zij werkt voor een rijke vrouw die haar ziet als haar dochter. Zij geeft de schoenen aan Karen.
Moraal
De moraal (wijze les) van dit verhaal is dat je altijd respectvol moet zijn voor anderen. Karen is niet respectvol, aangezien ze rode schoenen draagt in de kerk en niet naar de begrafenis gaat van de vrouw. Karen is ook erg egoïstisch en verwent. Ze denkt enkel aan zichzelf en is gewend aan luxe. Karen leert tijdens het verhaal om haar leven te beteren en een christelijk leven te lijden. In Andersens verhalen speelt het christendom ook een belangrijke rol. Hierdoor sterft Karen aan het einde van het verhaal. Dit is volgens Andersen juist iets moois, aangezien Karen in de hemel terechtkomt.
Bewerkingen
Van de rode schoentjes zijn verschillende tekenfilms gemaakt. Ook is er een balletstuk gemaakt dat gebaseerd is op het sprookje.
Sinds 1953 is het sprookje uitgebeeld in het Sprookjesbos in Efteling. Hier wordt een moderne versie van het verhaal iedere tien minuten verteld. Na afloop van het verhaal dansen de rode schoentjes over een dansplaat heen voor een paar minuten op de klompendans.
