Mondharp
De mondharp of Joodse harp, ook bekend als kaak harp, prul, guimbard, khomus, troef, Ozark harp, Galicisch harp of murchunga. Het is een lamellofoon muziekinstrument met een flexibele metalen of bamboe tong of riet bevestigd aan een frame.
Het frame van de mondharp wordt stevig met de iets geopende mond tegen de tanden of lippen van de artiest gehouden (afhankelijk van het type), waarbij de kaak en mond als resonator (klankkast) worden gebruikt. Hierdoor wordt het volume van het instrument aanzienlijk versterkt. De tanden moeten voldoende van elkaar zijn gescheiden om het riet vrij te laten trillen, en bijvoorbeeld de tong mag niet in contact komen met het riet om demping van de trillingen en mogelijke pijn te voorkomen. De aldus geproduceerde noot of toon is constant in toonhoogte, maar door de vorm van de mond en de hoeveelheid lucht die erin zit te veranderen, kan de uitvoerder verschillende boventonen laten klinken en zo melodieën maken.
Hoe het begon
Het instrumentje werd eind zestiende eeuw gemaakt door Joden en in Engeland verkocht. Maar het is al veel eerder gemaakt, wat bewezen wordt door opgravingen. In Azie (Cambodja) komt een variant van dit volksinstrumentje voor: de Angkuoch. Deze is van bamboe gemaakt, maar werkt in principe hetzelfde.
Werelderfgoed
De UNESCO heeft het harpspel van de Oostenrijkse Jood opgenomen in de lijst van immaterieel cultureel erfgoed. In Oostenrijk is het instrument heet Maultrommel (de letterlijke vertaling van kaaktrommel). Vroeger werd het instrument gebruikt samen met de mandora (een soort luit). Hoewel het meer een volks instrumentje is, wordt het af en toe in de klassieke muziek of de popmuziek gebruikt.
Links
- YouTube - Mondharp