Midwinterhoorn
De midwinter hoorn , in het Nederlands midwinterhoorn en in verschillende dialecten van de Duitse Middewinterhorn, Mittewinterhorn, Mirrewinterhorn, Midwinterhorn en Mittwinterhorn, ook bekend als de dewertshorn en adventshorn ( Advent Hoorn). Het is een houten natuurtrompet, vaak geblazen tijdens het Kerstmis seizoen in gebieden van midden- en oost Nederland (bijvoorbeeld Twente) en nabijgelegen delen van Noord-Duitsland (bijvoorbeeld Bentheim). Het spelen van midwinterhoorns wordt nu beoefend als een aankondiging en viering van Kerstmis: de hoorns klinken vanaf het begin van de advent (eind november of begin december) tot Driekoningen (6 januari).
Bouw
Een midwinterhoorn is ongeveer 1,3 m lang, hoewel ze in grootte variëren en in de moderne tijd langer zouden zijn geworden. Ze zijn gemaakt van licht gebogen boomstammen of dikke takken van bijvoorbeeld de Els (dit zou het traditionele materiaal zijn). De midwinterhoorn wordt ook wel van berk of wilg gemaakt. De stammetjes of dikke takken worden in de lengte doormidden gesneden of gezaagd, uitgehold tot de wanden ongeveer 1 cm dik zijn. Vervolgens worden de helften weer aan elkaar gelijmd, op verschillende afstanden vastgeklemd met metalen ringen of klemmen of plastic tie-wrap (kabelbinder). Vroeger werden beide delen bijeen gebonden met wilgen- of braamstruiken of gespleten biezen, en traditioneel wordt de hoorn ondergedompeld in water om scheuren af te dichten en vervolgens nat gespeeld; water wordt meestal ook direct voor het spelen in het instrument gegoten. Een mondstuk, meestal gemaakt van vlierhout, wordt toegevoegd; deze is schuin afgesneden, zoals die van de Keltische carnyx , en de hoorn wordt lateraal (dwars) bespeeld. In het begin van de twintigste eeuw werden houten midwinterhoorns vervangen door plaatmetalen hoorns, in delen gemaakt om de gewenste kromming te bereiken, maar nog steeds met een houten mondstuk; de heropleving van de folklore (volksmuziek) verving deze moderne instrumenten weer.
In tegenstelling tot de vergelijkbare maar grotere alpenhoorn, wordt de midwinterhoorn tijdens het spelen in de handen gehouden, in plaats van op de grond te rusten. Het wordt traditioneel boven water gehouden, zogenaamd voor versterking, hoewel de vorm van de kromming en de hoek waaronder het instrument wordt vastgehouden dit onlogisch maken. Er kunnen ongeveer acht (natuurlijke) noten worden gemaakt, maar aangezien ze variëren tussen instrumenten, worden midwinterhoorns niet samen gespeeld. Ze spelen namelijk elk in een eigen toonsoort.
Links
- SchoolTV - Midwinterhoorn
- Muziekweb - Concert voor piano en midwinterhoorn, Herman Finkers
- YouTube - Midwinterhoorn