Kloof tussen arm en rijk in Europa
In heel Europa leven zowel arme als rijke mensen. Arm betekent dat je niet rijk bent. Je hebt dan weinig geld. Als je rijk bent heb je juist genoeg geld om goed van te kunnen leven. In Europa is er een kloof tussen arm en rijk binnen de verschillende landen. Dat wil zeggen dat er een groot of misschien juist een klein verschil is tussen arm en rijk in een land. In sommige landen in Europa is er veel armoede. Er zijn meerdere oorzaken voor de kloof tussen arm en rijk in Europa.
Wat is armoede?
Armoede betekent dat je jezelf niet kunt voorzien van de primaire levensbehoeften. Primaire levensbehoeften zijn voedsel, kleding, huis, schoon drinkwater en gezondheidszorg. Meestal hebben de mensen die leven in armoede ook geen mogelijkheid om verder te leren na de schoolperiode. In de tabel hieronder (cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau) zie je in percentages hoe groot de armoede is in verschillende landen in Europa. Luxemburg heeft het laagste percentage armoede en daarna Nederland. Roemenië en Letland hebben het hoogste percentage armoede. Op de foto van Europa zie je dat het in het oosten van Europa de meeste armoede is. In het westen is er veel minder armoede. Als de kloof tussen arm en rijk groter wordt, dan zal de armoede ook stijgen. Er zijn verschillende oorzaken voor het groter of juist kleiner worden van de kloof tussen arm en rijk in landen.
| Land | Percentage |
|---|---|
| Ierland | 23,6% |
| Engeland | 21,8% |
| Nederland | 10,5% |
| Zweden | 12,9% |
| Finland | 11,0% |
| Estland | 60,4% |
| Letland | 89,6% |
| Litouwen | 71,4% |
| Denemarken | 11,0% |
| België | 14,0% |
| Luxemburg | 5,7% |
| Duitsland | 14,9% |
| Polen | 60,5% |
| Tsjechië | 48,2% |
| Slowakije | 56,9% |
| Oostenrijk | 11,5% |
| Hongarije | 76,1% |
| Slovenië | 28,4% |
| Kroatië | 74,4% |
| Roemenië | 95,3% |
| Bulgarije | 83,1% |
| Griekenland | 64,3% |
| Italië | 29,3% |
| Frankrijk | 12,4% |
| Spanje | 35,3% |
| Portugal | 56,1% |
Feiten
Oxfam Novib heeft een onderzoek gedaan naar de ongelijkheid in inkomen binnen Europa. Hieronder in de tabel kun je zien wat er uit het onderzoek is gekomen. Dit onderzoek komt uit 2015, dus het zou er nu anders uit kunnen zien. Als je deze tabel vergelijkt met de tabel over armoede, zie je wel overeenkomsten. Zo zie je bijvoorbeeld dat de grootste armoede in Roemenië is en dat is bij beide zo. Ook staat in deze tabel niks over West-Europa, behalve Portugal. Bij Portugal is er veel ongelijkheid in inkomen en het percentage armoede is ook erg hoog. Je ziet dus eigenlijk dat er veel overeenkomsten zijn tussen het onderzoek van Oxfam Novib en de cijfer van het Sociaal en Cultureel Planbureau.
| Grootste ongelijkheid in inkomen, voor belastingaftrek | Duitsland, Griekenland en Portugal |
| Grootste armoede onder werkenden | Roemenië, Griekenland en stijgende in Duitsland en Slovenië |
| Grootste verschillen in besteedbaar inkomen | Bulgarije, Letland en Litouwen |
| Hoogste inkomensverschillen tussen mannen en vrouwen | Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië |
Oorzaken
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de oorzaken voor de kloof tussen arm en rijk in Europa. Hieronder noem ik een paar van die oorzaken.
Opwarming van de aarde
Volgens onderzoekers van de Stanford University heeft de opwarming van de aarde ervoor gezorgd dat de ongelijkheid tussen arm en rijk steeds groter werd. Koelere landen zoals Finland en Zweden profiteren hiervan en warme landen zoals Portugal juist niet. Dit kun je ook zien in de tabel. Finland en Zweden hebben een veel lager percentage armoede dan Portugal. Volgens Stanford is de ongelijkheid tussen landen afgenomen. Hoewel de de ongelijkheid is afgenomen, is er 90% kans dat de opwarming van de aarde die afname heeft vertraagd.
Verschil in vermogen
Volgens econoom Thomas Piketty is ongelijkheid een politieke keuze. Piketty zegt dat de kloof tussen arm en rijk steeds groter wordt. Als oorzaak geeft hij het verschil in vermogen. Vermogen is het totale bezit aan geld, goederen en rechten, nadat je belasting hebt betaald. Omdat er in sommige landen meer belastingvoordelen zijn, kunnen sommige mensen makkelijker hun vermogen vergroten. Hierdoor krijgen die mensen steeds meer geld. Piketty heeft hier een oplossing voor, namelijk het gelijk maken van het inkomen van de allerrijksten via belastingherziening. Ook wil hij iedere burger gelijk maken, door bijvoorbeeld iedere burger voor zijn 25e verjaardag een bedrag van 120.000 euro te geven.
Oneerlijk belastingstelsel
Oxfam Novib heeft een onderzoek gedaan naar oneerlijke belastingstelsels. Uit hun onderzoek is gebleken dat onder andere oneerlijke belastingstelsels een oorzaak zijn voor de ongelijkheid binnen Europa. Rijke mensen hebben de mogelijkheid om miljarden euro's aan belasting te ontwijken, terwijl de gewone burger wel de rekening moet betalen.
Demografisch
Als de groepssamenstelling in een land verandert, bijvoorbeeld meer eenoudergezinnen of meer hoogopgeleiden, dan heeft dit invloed op de armoedecijfers. Vrooman en Wildeboer Schut hebben laten zien dat in een periode van 25 jaar de armoede afnam doordat er minder werklozen waren.
Machtsverschillen
Hierbij gaat het erom dat dominante groepen (rijken) de mogelijkheid hebben om lagere klassen (armen) uit te buiten. Ze halen hun financieel voordeel ten koste van de armen.
Bronnen
- Diffenbaugh, N. S., & Burke, M. (2019, 22 april). Global warming has increased global economic inequality. PNAS. https://www.pnas.org/content/116/20/9808
- Jager, K. (2019, 12 september). Piketty opent in zijn nieuwe boek de aanval op de superrijken. Trouw. https://www.trouw.nl/nieuws/piketty-opent-in-zijn-nieuwe-boek-de-aanval-op-de-superrijken~b57e923f/
- Oxfam Novib. (2015, 3 september). Armoede en ongelijkheid op dieptepunt in Europa. https://www.oxfamnovib.nl/nieuws/armoede-en-ongelijkheid-op-dieptepunt-in-europa
- Vrooman, C. (2016, 27 september). Verklaringen voor armoede. Sociaal en Cultureel Planbureau. https://digitaal.scp.nl/armoedeinkaart2016/verklaringen_voor_armoede/
- Wildeboer Schut, J. M., & Hoff, S. (2018, 30 januari). Arm in de Europese Unie? Sociaal en Cultureel Planbureau. https://digitaal.scp.nl/armoedeinkaart2016/arm_in_de_europese_unie/