Guzheng
De zheng (Chinees: 箏) of guzheng (Chinees:古箏, letterlijk 'oude zheng'), is een Chinese geplukte citer. Een tokkelinstrument. De moderne guzheng heeft gewoonlijk 21, 25 of 26 snaren, is 160 cm lang en is gestemd als een grote toonladder. Het heeft een groot, resonerend zangbodem (klankkast) gemaakt van paulowniahout. Andere onderdelen worden vaak gemaakt van andere houtsoorten. Dit vanwege de constructie (bouw) en als decoratie (versiering). Guzheng-spelers dragen vaak aan één of beide handen vingerprikkers (soort plectrums) gemaakt van materialen zoals plastic, hars, schildpad of ivoor.
De guzheng is de voorouder van verschillende andere Aziatische citers zoals de Japanse koto, de Koreaanse gayageum en ajaeng, Mongoolse yatga, de Vietnamese đàn tranh, de Sundanese kacapi en de Kazachstaanse jetigen. De guzheng moet niet worden verward met de guqin, een Chinese citer met 7 snaren, welke wordt bespeeld zonder beweegbare bruggen.
De guzheng heeft tijdens zijn lange geschiedenis veel veranderingen ondergaan. Het oudste tot nu toe ontdekte exemplaar had 13 snaren en werd mogelijk gemaakt tijdens de periode van de 'Strijdende Staten' (475-221 v.Chr.). De guzheng werd belangrijk tijdens de Qin-dynastie (221–206 v.Chr.). Tijdens de Tang-dynastie (618–907 na Chr.) was de guzheng misschien wel het meest bespeelde instrument in China. De guzheng wordt in heel China gespeeld met veel verschillende technieken, afhankelijk van de regio (streek) van China en de tijdsperiode. Het heeft een prachtig timbre (klank) een sterke expressieve kracht (uitdrukkingskracht) en is door de geschiedenis heen erg geliefd bij veel Chinezen.
Hoe het begon
Er zijn verschillende verhalen over hoe de guzheng is ontstaan. Een vroeg guzheng-achtig instrument zou zijn uitgevonden door Meng Tian, een generaal van de Qin-dynastie (221–206 v.Chr.). Het instrument zou zijn afgeleid van de eerdere Se. Een vergelijkbaar instrument, maar met 25 tot 50 snaren. Ook dit was een van de belangrijkste snaarinstrumenten in China. Sommigen geloven dat de guzheng oorspronkelijk werd ontwikkeld als een bamboe -buisciter. Een derde legende zegt dat de guzheng ontstond toen twee mensen vochten om een 25-snarige se. Ze braken het doormidden, één persoon kreeg een deel met 12-snaren en een ander de 13-snarige partij.
De snaren waren vroeger van zijde. Tijdens de Qing-dynastie (1644–1912) veranderden de snaren naar blanke draad zoals koper. Moderne snaren zijn bijna altijd van staal, bekleed met nylon. De guzheng werd en wordt vaak versierd.
Gebruik
De guzheng wordt met de vingers geplukt met of zonder plectra aan de vingertoppen. In de oudere traditionele speelstijlen gebruikten ze de rechterhand om noten te plukken en de linkerhand om versieringen toe te voegen, zoals pitch (opdrukken van de snaar wat een toonverbuiging geeft) - glissando (glijdend geluid) en vibrato (bevend geluid) door op de snaren links van de beweegbare bruggen te drukken. Moderne stijlen gebruiken beide handen om aan de rechterkant van de snaren te spelen. Een bijzonder geluid is een tremolo (trillend geluid) die wordt gemaakt door de rechterduim die snel heen en weer wordt bewogen. Ook wordt er gebruik gemaakt van een soort flageolet (boventoon) waarbij men een snaar tokkelt terwijl men erop tikt en de snaar niet naar beneden drukt. Meestal wordt het als een solo-instrument gebruikt.
De muziek heeft vaak iets magisch, iets sprookjesachtigs.
Trivia
Soms hoor je in een Chinees restaurant hier in Nederland wel achtergrondmuziek gemaakt met de Guzheng.
Links
- Muziekweb - Guzheng
- YouTube - Guzheng instrument