Bismarck (slagschip)
| Bismarck (slagschip) | |
| |
| Bismarck (foto 1940) | |
| Type | Slagschip |
| Klasse | Bismarckklasse (twee schepen: Bismarck en Tirpitz) |
| Opdracht verstrekt | 1935 |
| Gebouwd door | Blohm & Voss, Hamburg |
| Kiel gelegd | juli 1936 |
| Te water gelaten | febr. 1939 |
| In dienst gesteld | aug. 1940 |
| Lot | 27 mei 1941 gezonken |
| Details | |
| Afmeting (lengte x breedte x diepgang) | 251 m / 36 m / 9 m |
| Waterverplaatsing (toegelaten tonnen) | 50.996 |
| Voortstuwing (ketels / machines) | 12 ketels (Wagner) / Blohm & Voss-turbines, 3 schroefassen |
| Totale APK | 150.170 |
| Prestaties (snelheid / actieradius) | 30,1 knopen / 9.280 zeemijl bij 16 knopen |
| Bewapening | |
| Kanons | 8 x 38 cm; 12 x 15 cm; 16 x 10,5 cm; 16 x 3,7 cm; 12 x 2 cm |
| Pantser (gordel / dek / hoofdgeschutstorens) | 323 mm / 50 mm / 360 mm |
| Vliegtuigen | 3 |
| Bemanning | |
| Aantal bemanningsleden | 2.092 |
Portaal  Binnen- en zeevaart
| |
De Bismarck was een Duits slagschip en na voltooiing het grootste en sterkste slagschip ter wereld. Op haar eerste reis ging het schip ten onder bij een confrontatie met schepen van de Britse marine.
Operatie Rheinübung
De Bismarck was genoemd naar de Duitse staatsman Otto von Bismarck en werd beschouwd als het paradepaardje van de Duitse Kriegsmarine. Bismarck en de zware kruiser Prinz Eugen kregen het bevel vanuit Gotenhafen aan de Oostzee naar de Atlantische Oceaan te varen om Engelse handelsschepen tot zinken te brengen. Deze missie werd Operatie Rheinübung genoemd.
De Duitse eenheid stak op 19 mei 1941 in zee en voer door het Kattegat, toen een Zweedse kruiser haar waarnam. Deze lichtte onmiddellijk de Engelse ambassade in Stockholm in. Na vergeefse patrouilles op de Noordzee, ontdekten Britse vliegtuigen de Duitse schepen in fjorden bij Bergen (Noorwegen).
Het Duitse smaldeel verliet Noorwegen om op 21 mei 1941 en zette koers naar het noorden. Ze kozen de route noordelijk om IJsland naar het westen om vervolgens via de Deense Straat tussen IJsland en Groenland in zuidelijke richting te gaan. In de vroege ochtend van 23 mei stoomden ze deze zeestraat in.
De Deense Straat werd bewaakt door de Britse kruisers Suffolk en Norfolk, terwijl de slagkruiser Hood en het slagschip Prince of Wales naar de Britse oorlogshaven Scapa waren gestuurd om de Bismarck te onderscheppen. Op 23 mei signaleerden de Duitsers op 7 zeemijl afstand de Suffolk en later de Norfolk, die zonder succes onder vuur werd genomen. Beide Britse schepen bleven het Duitse eskader schaduwen.
De ondergang van de Hood
Op 24 mei om 5.53 uur werden de Duitse schepen beschoten door een nieuwe tegenstander: het bleek de Hood te zijn, het machtigste schip van de Britten, dat vergezeld werd door de Prince of Wales. Om 5.57 uur schoot Prinz Eugen bij de achtermast van de Hood liggende munitie in brand, en even later trof een salvo van Bismarck het Britse schip, dat explodeerde en in stukken brak. In zes minuten zonk de 41.000 ton metende slagkruiser. Slechts 3 bemanningsleden van de 1421 overleefden deze ramp. Vervolgens werd het vuur van beide Duitse schepen op de Prince of Wales geconcentreerd.
Deze werd meermaals getroffen en draaide af waarop de Duitse schepen de beschieting staakten. Prinz Eugen was schadevrij gebleven, maar Bismarck zelf werd drie keer geraakt door 35,6 cm-treffers en verloor olie, maakte water en de snelheid liep iets terug. Het slagschip zette daarom koers naar St. Nazaire voor reparaties. Om 18.14 uur scheidden zich de wegen van beide Duitse schepen om de achtervolgers in verwarring te brengen en ging Bismarck alleen verder. Prinz Eugen zou 1 juni ongedeerd Brest bereiken.
De jacht op de Bismarck
Intussen had de Engelse marine groot alarm geslagen. Alle eenheden werden opgetrommeld om de Bismarck tot zinken te brengen: van het slagschip King George V tot het vliegkampschip Victorious en Force H (met het vliegdekschip Ark Royal, de kruiser Sheffield en de slagkruiser Renown), die in Gibraltar lag.
Op 24 mei, om 23.30 uur volgde een aanval met vliegtuigen die van Victorious waren opgestegen. Bismarck kreeg een torpedotreffer aan stuurboord, maar liep geen schade op. In de nacht van 24/25 mei verloor ook de Suffolk contact, maar de Bismarck werd op 26 mei om 10.30 uur opnieuw gezien door een Catalina-watervliegtuig op slechts 625 mijl van Brest.
Op 26 mei om 17.40 uur werd Bismarck door de kruiser Sheffield ontdekt, en om 20.30 uur vielen Swordfish-torpedobommenwerpers, die waren opgestegen van het vliegdekschip Ark Royal Bismarck aan. Door een torpedotreffer in het achterschip van Bismarck kwam het roer vast te zitten. De Bismarck zet vol met het modernste luchtafweer, het was echter te modern, de projectielen vlogen gewoon recht door de verouderde dunne vleugels van de Swordfish heen. Van alle 16 Swordfish-vliegtuigen werd geen enkele neergehaald. Pogingen het te ontzetten mislukten, waardoor het schip geheel van zijn zuidoostelijke koers op St. Nazaire afraakte. Door de onvrijwillig gestoomde cirkelbaan ten gevolge van het roerdefect bewoog Bismarck zich naar het noordwesten, tot verwondering van de Britten, die nog niet wisten dat het schip vitaal geraakt was, naar de vijand toe.
De eindstrijd van de Bismarck
Het vonnis over de Bismarck was geveld. Ze werd in de nacht door Britse torpedobootjagers aangevallen en in de ochtend van de 27ste mei genaderd door King George V, de Rodney en Force H. Acht 38-cm kanons van Bismarck tegen negen 40,6- en tien 35,6 cm van de Britten, nog afgezien van het Britse overwicht aan middelzwaar geschut.
King George V en de Rodney schoten Bismarck, die niet meer kon manoeuvreren, tot een wrak, maar slaagden er niet in haar tot zinken te brengen, en ze trokken zich om 10.15 uur bij gebrek aan brandstof terug. Volgens de Britten gaven door de kruiser Dorsetshire afgevuurde torpedo's Bismarck het genadeschot.
Om 10.39 uur op 27 mei 1941 zonk het kroonjuweel van de Duitse Kriegsmarine. Ongeveer 1.900 opvarenden vonden de dood, ruim 100 overlevenden werden nog door de Britten uit zee opgevist. Het wrak van de Bismarck werd in 1989 ontdekt. Het ligt op 4.800 m diepte, 550 zeemijl ten westen van Brest.
Lezen en kijken
- Boek: Müllenheim-Rechberg, B. von: De ondergang van de Bismarck. Bussum: De Boer Maritiem, 1980.
- Film: "Sink the Bismarck" (1960).