Atoom

Een plaatje van een atoom. In de kern zitten drie protonen (de rode bollen) en vier neutronen (blauwe bollen). Eromheen draaien drie elektronen (zwarte bollen). In echt zijn atomen te klein om te zien (ook met een microscoop), maar dit is een voorstelling van hoe ze eruit zouden zien.

Alles op aarde is opgebouwd uit hele kleine deeltjes. Bijvoorbeeld de kleren die je nu draagt. Die hele kleine deeltjes noemen we atomen.

Vroeger dachten ze dat een atoom echt het allerkleinste deeltje was (het Griekse woord atomos betekent ook 'niet deelbaar'). Maar wetenschappers hebben ontdekt, dat een atoom zelf ook weer bestaat uit kleine deeltjes. In de kern zitten de positieve protonen en de neutrale neutronen. En in de schil vliegen de negatieve elektronen. Elk atoom kun je je voorstellen als een mini-zonnestelsel. De kern van het atoom is dan de zon en daar omheen draaien planeten.

Een atoom is echt enorm klein; in een haar passen ongeveer 500.000 koolstofatomen.

De elektronen cirkelen rond de atoomkern in banen met een verschillende diameter. We noemen deze banen ook wel schillen.

Een andere manier om het uit te leggen om voor te stellen dat je een klompje goud hebt: als je een stukje van je goudklompje afhaalt, hou je nog steeds een goudklompje over. Het is dan wel een beetje kleiner, maar het is nog steeds goud. Goud is goud. In theorie zou je net zo lang door kleine beetjes er af halen totdat er nog maar één gouddeeltje over is. Dat deeltje wordt “atoom” genoemd. Dit geldt voor elke stof.

Atomen zijn dus de bouwstenen/basis van alles op aarde.             

Opbouw van atomen

Atomen bestaan zelf weer uit nog kleinere deeltjes. Die heten elementaire deeltjes. De allereerste ontdekker ervan is Ernest Rutherford. Een elementair deeltje is een deeltje dat niet meer te splitsen is. Een atoom heeft een kern en daaromheen een wolk van elementaire deeltjes. De kern van het atoom is opgebouwd uit elementaire deeltjes met de naam proton en neutron. De wolk om de kern bestaat uit elektronen. In een atoom zitten altijd evenveel protonen als elektronen. Het aantal neutronen verschilt. Daardoor krijg je dus allerlei variaties van de atomen. Die variaties heten isotopen. Zoals Helium en Helium-3 isotopen. Protonen en neutronen zijn ook nog eens verdeeld in kleinere deeltjes die heten quarks. En die quarks bestaan weer uit higgs-bosonen.

Wat gebeurt er in een atoom?

In de kern zitten protonen en neutronen. Een ander woord voor de kern van een atoom is een nucleon. Protonen zijn positief elektrisch geladen. Die stoten elkaar af. Je kunt dit vergelijken met twee magneten die je bij elkaar wilt houden met hun positieve kant. Die stoten elkaar ook af. In de kern zitten ook neutronen en die houden alles bij elkaar. Neutronen zijn neutraal elektrisch geladen. Om de kern heen draaien elektronen. Die zijn negatief geladen. Als ze niet met zo'n grote snelheid om de kern zouden draaien, zouden ze aangetrokken worden door de protonen. In een atoom zitten evenveel protonen als elektronen.