Texel

Texel is één van de waddeneilanden in Nederland.

Het eiland Texel is het grootste eiland van de Nederlandse waddeneilanden. De naam wordt uitgesproken als tessel; de bewoners heten Tesselaars.

Algemeen

Het eiland is een gemeente van de provincie Noord-Holland. De gemiddelde lengte van Texel is 20 km en de gemiddelde breedte 8 km. Texel heeft bijna 14.000 inwoners. De eerste inwoners van Texel waren er waarschijnlijk al vanaf het midden van de Steentijd (8000-4500 v. Chr). In 1415 heeft Texel (het gehele eiland) stadsrechten gekregen. Daarmee is het de grootste stad van Nederland. Texel is het Nederlandse waddeneiland met een scholengemeenschap voor middelbaar onderwijs.

Texel en Eierland

Het eiland Texel bestaat eigenlijk uit twee eilanden: het zuidelijke Texel en het noordelijker gelegen Eierland. In 1630 was de Zanddijk af. Deze zanddijk bond de beide eilanden aan elkaar.

Vuurtoren op Texel

De vuurtoren op het noordelijke deel van Texel werd in 1864 gebouwd. De Eierlandse Gronden waren zeer gevaarlijk. Tussen 1848 en 1860 zijn hier maar liefst 72 schepen verloren gegaan. Nog steeds is dit het gevaarlijkste stukje van de Nederlandse kust.

Vroeger werden de lichten met petroleum gevoed. In 1927 werd dit vervangen door elektrisch licht. Iedere vuurtoren heeft zijn eigen signaal. De Eierlandse vuurtoren heeft per minuut vier omwentelingen met vijf schitteringen en drie verduisteringen. In 1883 vestigde de Kustwacht zich in de vuurtoren.

In de Tweede Wereldoorlog werd het licht door de Duitsers gedoofd. Tijdens de opstand van de Georgiërs in april 1945 heeft een groepje Georgiërs zich in de vuurtoren teruggetrokken. De toren is toen zwaar beschoten door de Duitsers. Hij raakte zo beschadigd dat een grote restauratie nodig was.

Scheepvaart

De rede van Texel was in de vijftiende eeuw een begrip. Schepen die vanuit plaatsen aan de Zuiderzee vertrokken, gingen op de rede van Texel voor anker om bij gunstige wind uit te varen. Ze moesten soms weken- of maandenlang wachten op lading, bemanning en een gunstige oosten- of noordoosten wind. Vooral in de zeventiende en achttiende eeuw was het een drukte van belang op de rede van Texel. Naast VOC-schepen lagen walvisvaarders, schepen van de West-Indische Compagnie en oorlogsschepen voor anker. Schepen werden geladen en gelost.

Landschap

Het landschap op Texel is heel verschillend. Texel heeft behalve polders, brede zandstranden, duinen en graslanden ook heide, bos en kwelders.

Voortdurend moet er gestreden worden tegen de zee en de wind. Bij zware storm kunnen tientallen of zelfs honderden meters duin worden weggeslagen. Aan de oostkant van Texel loopt een dijk die het eiland beschermt tegen de Waddenzee.

Flora en fauna

Texel is erg geliefd bij vogelliefhebbers. Op sommige dagen kan een vogelaar wel honderd verschillende soorten waarnemen. De Muy, een duingebied tussen De Koog en De Slufter is een beschermd gebied; het is de broedplaats van de oudste lepelaarkolonie van Nederland. Andere opvallende vogelsoorten op Texel zijn de dwergstern en de velduil. De zilvermeeuw komt er in grote aantallen voor. Vanwege de geïsoleerde ligging van het eiland zijn er niet zo veel dieren. Toch leven er nog hermelijnen, bruine ratten, 5 muizensoorten, konijnen, hazen, kleine amfibieën als kikkers (bruine kikker en heikikker), rugstreeppadden en watersalamanders. Vlinders op Texel: o.a. de atalanta, distelvlinder, st. jacobsvlinder, duinparelmoervlinder en, sinds 1995, het groentje. Duizenden insectensoorten zijn op het eiland waargenomen. Het hele duingebied van Texel, van de Hors tot aan de vuurtoren vormt het Nationaal Park Duinen van Texel.

Activiteiten

Texel word wel het schapeneiland genoemd. Er lopen circa 16.000 Texelse schapen. De meeste lammeren worden gefokt vanwege het vlees. Daarnaast wordt er schapenkaas en wolproducten van gemaakt. De Texelse schapen kunnen goed tegen de kou en slechte omstandigheden. Zelfs tijdens de strengste vorst en bij de hevigste sneeuwval blijven zij buiten. Alleen drachtige ooien (zwangere schapen)worden dan wel binnengehaald.

Klederdracht

De Texelse klederdracht wordt al lang niet meer gedragen. Alleen in de Oudheidkamer en tijdens de folkloristische markten in het zomerseizoen is nog te zien hoe men zich in vroeger tijden kleedde.

Musea

• Maritiem en Juttersmuseum in Oudeschild

Dit museum gaat over de maritieme geschiedenis van Texel, het reddingwezen, scheepsarcheologie en bergingswerk. Er is ook een verzameling spullen (meer dan 20.000!) die op het strand gejut werden. Van aangespoelde reddingsboeien en ankertrossen tot mysterieuze flessen of een complete doktersuitrusting, ieder voorwerp heeft zijn eigen verhaal, waarover echte jutters in het museum graag vertellen.

• EcoMare

De meeste bekendheid heeft EcoMare dankzij de opvang van jonge en zieke zeehonden. Het voeren -ieder dag om elf en drie uur -is altijd weer een groot spektakel. Maar EcoMare biedt de bezoeker ook uitgebreide informatie over de natuur van het waddengebied en de Noordzee. Imposant is de Waterzaal, waarin u onder de zeespiegel kunt afdalen en de vissen kunt aaien! 

Links

Texel in Google Earth

{{{2}}} op Google Maps