Constantijn II van Griekenland

Bestand:Constantijn griekenland.jpg

Konstantinos II

Konstantinos II van Griekenland (Grieks: Κωνσταντίνος/Konstantínos) (Psychiko bij Athene, 2 juni 1940) was van 1964 tot 1974 (sinds 1967 in ballingschap) de laatste koning van Griekenland.

Regering

Konstantinos werd in 1940 geboren als zoon van prins Pavlos, de jongere broer en troonopvolger van de toenmalige koning George II. Zijn moeder was Friederike van Hanover, een dochter van hertog Ernst August III van Hanover en een kleindochter van keizer Wilhelm II.

Konstantinos besteeg in 1964, als opvolger van zijn vader, de troon, op een moment dat, door de schuld van koningin-moeder Friederike, de bodem voor de Griekse monarchie te verzuurd was om haar nog een kans te bieden zich te ontwikkelen volgens de constitutionele principes van de West-Europese en Scandinavische koningshuizen.

Toch had de jonge koning alle vereiste kwaliteiten om populair te worden. Hij had gestudeerd, was sportief (Olympisch kampioen zeilen) en dynamisch, en was in 1964 getrouwd met Anne-Marie van Denemarken, dochter van Frederik IX van Denemarken, een prinses met democratische geloofsbrieven.

Het bleef roerig in Griekenland. In 1965 ontsloeg de koning de socialistische regering van premier Papandreou wegens een conflict over het door Papandréou gewenste ontslag van bepaalde legerofficieren. Een omstreden beslissing, waarachter de mensen de hand van Frederika vermoedde. Vele Griekse politici betwistten het recht van de koning om een regering te ontslaan die een parlementaire meerderheid achter zich had. Langdurige kabinetscrises en onlusten waren het gevolg.

In mei 1967 zouden nieuwe verkiezingen worden gehouden. Conservatieve krachten in het land vreesden dat links daarbij wel eens de absolute meerderheid zou halen waardoor Griekenland het gevaar liep geleidelijk onder communistische invloed te geraken.

Staatsgreep

Op 21 april 1967 kwam door een staatsgreep een groep rechtse, conservatieve legerofficieren – “de kolonels” – aan de macht. De 'sterke mannen' waren Georgios Papadopoulos en Stylianos Patakos. In Washington keken ze oogluikend toe: alles was beter dan een links Griekenland.

Onder druk ging de koning in op de eisen van de kolonels, maar in het geheim werkte hij een plan uit voor een tegencoup. In december 1967 kwam koning Konstantinos II in verzet tegen de militaire junta maar mislukte in zijn opzet door verraad. Constantijn rekende ook vergeefs op steun en sympathie van het volk. Als gevolg daarvan werd de koninklijke familie het land uit gezet. De kolonels hieven de grondwet op, verboden alle politieke partijen en zegde de Conventie voor de Rechten van de Mens op.

Republiek

In 1973 verving de Griekse regering de monarchie door een republiek met Papadopoulos als president. Bij het referendum van juli 1973 keurde de meerderheid van de Griekse kiezers de nieuwe republikeinse grondwet goed.

Maar de dagen van het Kolonelsregime waren geteld. Na het verzet van de studenten van de polytechnische school te Athene volgde in november 1973 een militaire staatsgreep die zonder bloedvergieten verliep. Papadopoulos werd door zijn medestanders van 1967 ten val gebracht: sindsdien zat hij een levenslange gevangenisstraf straf uit tot aan zijn dood op 27 juni 1999.

Toen in 1974 oud-premier Karamanlís de democratie herstelde wachtte de koning op een uitnodiging om terug te keren, maar die bleef uit. Bij een nieuw referendum bleek dat het Griekse volk Constantijn niet meer vertrouwde: 70% van de Grieken koos voor een republiek. De koning aanvaardde het verdict en leeft sindsdien als een succesvol zakenman in Londen. Door zijn verwantschap met haast alle Europese vorstenhuizen is hij een welkome gast op alle plechtigheden aan de Spaanse, Britse en Scandinavische hoven.

Huwelijk en kinderen

Op 18 september 1964 trouwde hij met Prinses Anne-Marie van Denemarken. Ze kregen vijf kinderen:

• Prinses Alexía (10 juli 1965)
• Kroonprins Pavlos (20 mei 1967)
• Prins Nikólaos (1 oktober 1969)
• Prinses Theodora (9 juni 1983)
• Prins Phílippos (26 april 1986)

Konstantinos II is een peetoom van Prins Constantijn van Nederland, de jongste zoon van koningin Beatrix.