Embryo
Een embryo is het vroegste stadium van een baby. Het embryo groeit daarna uit tot een foetus. Het stadium embryo begint bij de bevruchting en duurt bij de mens 8 weken. De eerste 4 weken is de vroege ontwikkeling, de 4 weken die daarop volgen is de periode waar organogenese plaats vindt.
Ontwikkeling van een embryo
De bevruchting
Na geslachtsgemeenschap is er een mogelijkheid van bevruchting en zwangerschap. Er wordt in eerste instantie een eicel bevrucht, waarna deze zich zal gaan delen. Bij normale delingen van cellen groeien de twee cellen weer terug naar de oude grootte. Bij de delende eicel is dit in eerste instantie niet het geval. Tijdens de tijd dat het door de eileider naar de baarmoeder gaat, ondergaat de eicel klievingsdelingen. Er ontstaan wel meer cellen, maar de omvang van die cellen blijft hetzelfde. Dit komt onder andere door het kapsel dat om de eicel heen zit.
Als de eicel de baarmoeder nadert, vormt een gedeelte van de cellen een omhulsel, terwijl de rest van de cellen aan één kant van dat omhulsel gaan liggen. Er ontstaat een lege ruimte, die ook wel de blastulaholte noemt. De kant waar de cellen zich ophopen zal zich proberen in te nestelen in de baarmoederwand. Dit klompje cellen moet daarvoor eerst uit het omhulsel komen. Dit heet hatching.
Zeer korte samenvatting van ontwikkeling van Embryo
- Bevruchte eicel
- Klievingsdelingen
- Ontstaan blastocyste (Klustering cellen naar één kant, ontstaan blastulaholte)
- Embryoblast (cellen waar embryo uit ontstaat), trofoblast (aanverwante cellen: vliezen, eerste beschermlaagjes, placenta), blastulaholte (later dooierzak), zona pellucida (kapsel)
- Hatching (bevrijding uit kapsel = zona pellucida)
- Uit embryoblast ontstaan twee kiemlagen: epiblast, hypoblast
- Ontstaan amnionholte achter epiblast
- Dorso-ventrale as is aan te brengen
- Nidatie (innesteling)
- Uit trofoblast ontstaan twee soorten cellen: Syncytiotrofoblast (woekerweefsel, later placenta) en cytotrofoblast (soort beschermlaagje)
- Hypoblast vormt extra laag op cytotrofoblast in blastulaholte
- Nidatie voltooit als vrucht volledig in baarmoedwand zit en baarmoederwand weer is gesloten (mbv sluitplug)
- Epiblast differentieert zich tot drie kiembladen: Ectoderm, mesoderm, endoderm (proces: Gastrulatie, 2e - 4e week)
- Proces gaat op deze wijze te werk:
- Ronde kiemschijf wordt ovaal dmv. sneldelende cellen in de punten.
- Centraal gelegen cellen duwen zichzelf naar caudale zijde (caudaal-craniale as kan worden getrokken)
- Ontstaan primitiefstreep
- Ontstaan primitieve groeve
- Craniale begrensing: knop van Hensen
- Bepaling op dit moment links-rechts-as dmv trilhaartjes & signaalstoffen tegen wal: gevolg anders omgedraaide organen
- Migratie cellen: 12-13d: Extra-embryonaal mesoderm
- Migratie cellen: 14d: Endoderm
- Migratie cellen: 14-20d Intra-embryonaal mesoderm
- In ruimte overgebleven cellen: Ectoderm