Zeespiegelstijging

Diagram over de zeespiegelstijging

Dit artikel is (gedeeltelijk) geschreven door Pabo-studenten van de MarnixAcademie en blijft in ieder geval staan tot de beoordeling is gegeven.

De zeespiegel verandert al jarenlang in hoogte, de afgelopen jaren gaat dit alleen sneller dan normaal.

De zeespiegel kan onderverdeeld worden in 2 soort stijgingen:

• Absolute zeespiegelstijging: dit is de stijging van de hoogte van het water. Absolute zeespiegelstijging kan optreden als de totale hoeveelheid oceaanwater toeneemt en als de temperatuur van het oceaanwater toeneemt.
• Relatieve zeespiegelstijging: dit is de optelsom van de absolute zeespiegelstijging en de lokale bodembeweging, als de bodem daalt, is de relatieve zeespiegelstijging dus groter dan de absolute zeespiegelstijging.

Meten van de zeespiegel

De zeespiegel kan op 2 verschillende soorten manieren worden gemeten, dit wordt gemeten met behulp van peilschalen langs de kust en satellieten.

Peilschalen langs de kust meten de getijden. Als deze metingen 100 jaar of langer zijn, kan hieruit de relatieve zeespiegelstijging bepaald worden. Om hier vanuit ook de absolute zeespiegelstijging te bepalen, is er ook informatie nodig over de lokale bodembeweging. Deze bodembeweging wordt zo nauwkeurig mogelijk bepaald met behulp van geologische modellen van de aardkorst.

Sinds 1992 kunnen veranderingen in de zeespiegel ook vernomen worden met behulp van satellieten. Deze satellieten registreren niet alleen langzame bewegingen maar ook snelle bewegingen, dit wordt veroorzaakt door natuurlijke schommelingen, zoals golven en getijden.

Tussen 1901 en 2010 is de zeespiegel gestegen met 19cm! Het KNMI verwacht dat de komende eeuw de zeespiegel nog 16 tot 82 cm zal stijgen.

Oorzaken zeespiegelstijging

Het stijgen van de zeespiegel heeft meerdere oorzaken:

• Door de opwarming op de aarde smelt het ijs. De opwarming van de aarde heeft te maken met verschillende oorzaken: elektriciteitsgebruik en CO2. CO2 komt in de lucht door auto's, fabrieken, gekapte bomen (die nemen CO2 op en als die weg zijn komt dit vrij). Een tweede oorzaak is dat er steeds meer mensen op aarde komen waardoor er meer elektriciteit wordt gebruikt en dus ook meer vervuiling. Het ijs dat smelt door het opwarmen van de aarde wordt water. Dit water komt vervolgens in de oceaan terecht. Hierbij kan gedacht worden aan de gletsjers, Antarctica en Groenland.

• Het water wordt groter door de warmte van de zon, dit wordt ook wel uitzetting genoemd. Warm water neemt veel meer ruimte in dan koud water. Antarctica is hier een goed voorbeeld van. Het ijs op Antarctica ligt voor de helft op land en voor de helft drijven ze op ijsplaten op zee. Deze ijsplaten worden van onderen eigenlijk opgegeten door het opgewarmde zeewater. Op het plaatje hiernaast is dit goed te zien.

• Er zit water in de grond. Dit water wordt uit de grond gehaald en gebruikt voor verschillende doeleinden. Dit water komt eigenlijk zelden tot nooit meer in de grond terecht, maar komt terecht in zee.

• De zeespiegel stijgt tegenwoordig ook door het wegzakken van het land. Bewegende platen en het inklinken van de bodem zorgen er beide voor dat het lang lager komt te liggen. Dit noemen we: bodemdaling.
• Er wordt veel gebouwd en bestraat. Dit zorgt ervoor dat het water steeds minder goed weg kan zakken in de grond. Dit noemen we: verstedelijking.

Gevolgen zeespiegelstijging

Volgens verschillende onderzoeken zal de zeespiegel blijven stijgen in de komende periode. Dit zal verschillende gevolgen kunnen hebben voor bepaalde landen. Niet voor elk land geldt hetzelfde, omdat het ene land hoger ligt dan het andere land. Door een stijgende zeespiegel zou een land kunnen onderlopen, dit heeft verschillende gevolgen.

• Meerdere delen van het land komen onder water te staan.
• Economische schade, het land moet alle beschadigingen bekostigen.
• Slachtoffers, het is mogelijk dat verschillende mensen verdrinken.
• Paniek in de maatschappij, mensen kunnen niet meer naar hun en werk en hebben geen eten en drinken meer.
• Schade aan cultuur, natuur en landschap.

(Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 2005)

Kan de zeespiegel ook dalen?

Als gletsjers als Groenland en Antarctica verdwijnen dan stijgt de zeespiegel wel 80 meter. Toch kan het zo zijn dat dan de zeespiegel daalt in plaats van dat het stijgt, dit heeft de volgende reden. De inwendige planeet is van binnen niet homogeen verdeeld (niet overal hetzelfde), de oceaan heeft dan ook bergen en dalen, dit heeft te maken met platentektoniek en mantelconfectie. De aarde is een hele grote massa en die trekt jou en mij aan, maar ook verschillende soorten andere massa's, ijs heeft ook een massa. Door de aantrekkingskracht kruipt de zeespiegel naar de ijsmassa toe en op die plek gaat de zeespiegel dus hoger staan dan het gemiddelde.

Het tegenovergestelde is dus het geval als deze gletsjers verdwijnen. De zeespiegel zal regionaal dus helemaal niet stijgen, maar zelfs dalen. Aan de andere kant van de wereld zal de zeespiegel dan juist enorm stijgen, alleen door dit zwaartekrachteffect. (Vermeersen, 2015)

Hoe beschermen wij Nederland tegen de zeespiegelstijging?

In Nederland worden waterkeringen aangelegd/ gemaakt om Nederland tegen het water te beschermen. Dit kunnen bijvoorbeeld: dijken, duinen en dammen zijn. Deze waterkeringen beschermen 60% van Nederland tegen overstromingen (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 2019)!

Er zijn ook diverse programma's en plannen gemaakt voor de wateren. Een voorbeeld hiervan is het Deltaprogramma, dit programma is opgedeeld in verschillende onderdelen en een belangrijk deel hiervan is het hoogwaterbeschermingsprogramma oftewel: dijkversterkingen.

Wat zijn dijkversterkingen?

Gebouwde dijken moeten voldoen aan veiligheidseisen. Om die reden worden er controles gedaan om te kijken of alles nog voldoet aan deze eisen. Als dit niet het geval is gaan ze de dijk aanpassen zodat deze wel weer voldoen aan de eisen. Dit noemen we dijkversterking.