Maarten Tromp

Maarten Harpertszoon Tromp (schilderij van Jan Lievens)

Maarten Harpertszoon Tromp was een echte Nederlandse zeeheld. Hij werd geboren in Den Briel op 23 april 1598 en sneuvelde in de Slag bij Ter Heijde, op 10 augustus 1653. Misschien wil je eerst weten wat een zeeheld eigenlijk is? Nou, dat is een admiraal, die zich bewezen heeft bij een of meer zeeslagen. En aangezien Tromp dat vele malen deed, kun je hem gerust als zodanig betitelen. Hij was trouwens niet de enige zeeheld, over wie Nederland destijds in de Gouden Eeuw beschikte. Andere zijn bijvoorbeeld Piet Hein, Michiel de Ruyter en Witte de With. Door al die zeehelden, en door zijn sterke vloot, was Nederland in de Gouden Eeuw een van de machtigste landen op aarde, als het al niet het machtigste op de wereld was.

Voor het eerst naar zee bij de Slag bij Duins.

Toen Maarten Tromp pas acht jaar oud was, werd hij al door zijn vader, die zelf kapitein op een schip was, meegenomen op diens zeereizen. Je kunt dus zeggen dat hij het beroep van zeeman met de paplepel kreeg ingegeven. Niet veel later was hij zelfs getuige van een heuse zeeslag, die bij Gibraltar tussen de vloten van Spanje en Nederland in 1607. Jaren later - hij had toen de nodige rangen doorlopen - kreeg hij zelf als kapitein een schip onder zijn hoede en werd toegevoegd aan de staf van admiraal Piet Hein, met wie hij samen tegen de Duinkerker kapers vocht. Toen deze bleef in de strijd werd Tromp een verwachte promotie onthouden en daarover werd hij zo boos, dat hij ontslag nam en pas in 1637 weer in dienst van de marine trad. In 1639 werd hij admiraal en opperbevelhebber van de vloot. In die functie bracht hij bij Duins (Downs) in Zuid-Engeland de Spaanse armada (oorlogsvloot) op 31 oktober van dat jaar een nederlaag toe zoals die nog zelden in de maritieme geschiedenis was vertoond. Van de 67 Spaanse schepen ontkwamen er slechts 18, terwijl Tromp zelf maar één schip verloor!.

Het uitbreken van de Eerste Engelse Oorlog.

De strijd met de Engelsen om de heerschappij ter zee (en daarmee in de wereld) werd uitgevochten in een aantal oorlogen tussen Nederland en Engeland. De eerste daarvan vond tussen 1652 en 1654 plaats. Die oorlog ontstond eigenlijk bij toeval op 29 mei 1652 met de Slag bij Dover, toen de Engelse admiraal Blake (blake zeg je als: bleek) Tromp van kwade bedoelingen verdacht, en onverwacht op diens schepen begon te schieten. Maar de Nederlandse Staten-Generaal (de feitelijke regering) waren ontevreden over Tromps optreden. Toen deze later dat jaar in een storm ook nog eens een groot aantal schepen verloor, werd hij tijdelijk uit zijn functie gezet. In december 1652 werd hij echter weer in genade aangenomen en versloeg hij de Engelse vloot onder Blake bij Dover in de Slag bij Dungeness.

Zeeslag na zeeslag sneuvelt Tromp bij de slag van Ter Heijde.

In het jaar 1653 volgde de ene zeeslag na de andere met de Engelsen. Eerst was er de Driedaagse Zeeslag (28 februari tot 2 maart) die onbeslist bleef. Tromp moest echter verlies accepteren in de Tweedaagse Zeeslag bij Nieuwpoort (12/13 juni). Op 10 augustus kwam met de onbeslist gebleven Slag bij Ter Heijde (een dorpje aan de zee bij Monster in Zuid-Holland, toen nog Holland), die door duizenden op het strand werd gevolgd, het einde voor Tromp. Een afgezwaaide musketkogel trof hem dodelijk in de borst.

Al met al won Tromp meer dan 30 zeegevechten. Hij werd daarna begraven in de Oude Kerk in Delft waar hij - naast Piet Hein - rust in een praalgraf.