Noordpool

IJsberg in de buurt van Groenland

De noordpool is de meest noordelijke streek van de wereld. We noemen deze streek ook wel de Arctis. Dit gebied bestaat uit de Noordelijke IJszee die bijna helemaal bevroren is en die talrijke eilanden bevat. De noordpool ligt bijna in het midden van de Noordelijke IJszee. In de winter komt de zon een paar dagen niet op. Hierdoor groeit de ijsvlakte sterk en bereikt ze bijna de noordelijke delen van de drie dichtbij gelegen continenten. In de zomer gaat de zon niet onder, waardoor het ijs op sommige plaatsen kan smelten. De inwoners van de noordelijke gebieden, waar een streng klimaat heerst, hebben ze zich aangepast aan de koude. In het noordpoolgebied wonen verschillende dieren die op het ijs leven waardoor ijsberen, zeehonden en walrussen. Dieren die in de toendra leven, zoals kariboes, muskusossen en poolvossen. Op de noordpool leven ijsberen en op de zuidpool pinguïns.

Ontdekking van de noordpool

De ontdekker van de noordpool was Robert Edwin Peary. Het zoeken naar de pool was een soort internationale strijd, met teams uit de VS, Groot-Brittannië en Noorwegen. Vechtend voor de eer om als eerste bij de noordpool te komen. Vanaf 1886 werd het bereiken van de Noordpool voor Peary een obsessie.

Omdat de pool zo moeilijk te bereiken is, kwam de Zweedse Salomon Andree op het idee om de Noordpool door de lucht te bereiken, namelijk met een luchtballon.

Zonsopkomst en -ondergang op de noordpool

Hoe komt het dat tussen 21 december en 21 juni de zon helemaal niet ondergaat en helemaal niet opkomt? De aarde draait in vierentwintig uur eenmaal om zijn as. De noordpool is in feite het noordelijke uiteinde van die as. Dit punt ligt midden in de Noordelijke IJszee. Maar met de noordpool wordt vaak het hele gebied ten noorden van de poolcirkel bedoeld.

Midzomernacht

De poolcirkel ligt op 66,6 graden noorderbreedte en loopt over het noordelijkste puntje van IJsland, Noorwegen, Zweden, Finland, Rusland, Alaska, Canada en Groenland deze landen horen ook bij de poolcirkel. In het gebied hierboven gaat de zon in de nachten rond 21 juni niet meer onder. Dat noemen we de middernachtzon. Des te noordelijker je komt, des te meer dagen per jaar het licht blijft.

Poolnacht

Het kan ook andersom. Aan het begin van de winter (21 december) komt de zon niet op in het gebied boven de poolcirkel. Het is dan heel de dag donker. Dit noemen we de poolnacht. Ook hier geldt: des te noordelijker je bent, des te langer het donker is.

Zeeijs

De Noordpool en het gebied eromheen zijn bedekt met ijs. Dit is geen landijs zoals op de zuidpool en Groenland, maar zee-ijs. Dit ijs is 1 tot 4 meter dik en bestaat uit bevroren oceaanwater. Ook delen van de landen die in het noordpoolgebied liggen zijn bedekt met ijs. De bodem is daar het hele jaar door bevroren. Dat noemen we permafrost. 's Zomers smelt veel van het ijs. Maar in de winter vriest het vaak weer aan. Zo kan een groot deel van de Noordelijke IJszee dichtvriezen.

Koud

Het is koud op de noordpool doordat de zon onder een hoek op de aarde straalt. Hoe rechter de zonnestralen op een bepaald punt van de Aarde vallen, hoe warmer het daar is. Rondom de evenaar komen de zonnestralen vaak vrijwel recht op het land en het is dus vaak erg warm. Om de noordpool te bereiken hebben de zonnestralen een grotere hoek, waardoor de stralen meer verspreid raken en meer zonnestralen weerkaatsen. Bovendien weerkaatsen de witte sneeuw en het ijs de zonnestralen Daardoor wordt het nog kouder.

Bewoners van de noordpool

De Inuït

De inuït of de eskimo's zijn de mensen (het volk) dat de koudste noordelijke gebieden bevolkt. Typisch aan hen zijn hun huizen van ijs, iglo’s genoemd en de sleden die worden voortgetrokken door honden. Ook hun kledij is zeer dik van stof omdat het hen moet beschermen tegen de koude.

Iglo

De iglo is een sneeuwhut. Iglo betekent trouwens gewoon huis in het Inukitut. Het materiaal dat wordt gebruikt om een iglo te maken zijn ijsblokken. De iglo bestaat uit een koepel, een woonruimte en een tunnel die zorgt dat je in de iglo komt. In de tunnel berg je ook je spullen op. Je kan het dus vergelijken met een hal. Een raam kan je maken met behulp van een ijsschots.

Sommige stammen bekleden hun Iglo met dieren huiden aan de binnenkant omdat dat warmer is.

De mannen en de vrouwen

De mannen bouwden alles, zoals iglo’s en boten. Ze maakten ook gereedschap, wapens en keukengerei. Maar ook beschermden ze het gezin tegen gevaar. De jacht deden de mannen en de vrouwen samen.

De vrouwen verzamelden planten, visten en kookten voedsel, maakten kleren en deden het huishouden. Het naaien deden zowel de mannen als de vrouwen.

Het geven van een naam

Het was belangrijk dat een kind een goede naam kreeg. Ze gaven dieren geen naam want ze vonden dat als dieren ook een naam kregen dat ze dan in dezelfde rang zitten. Dat betekent dat de Inuits zichzelf beter vonden dan de dieren. Als ze een naam kregen vonden ze dat zo bijzonder dat ze die haast nooit uitspraken. Daarom gaven ze bijnamen voor zichzelf.

Planten en dieren

IJsbeer

IJsberen leven bijna niet bij elkaar, behalve tijdens de paartijd. De paartijd duurt van april tot juni. Als een mannetje een vrouwtje ruikt gaat hij op haar af, als er nog een ander mannetje is vechten ze om het vrouwtje. IJsberen hebben een dikke witte vacht zodat ze het niet koud krijgen onder die dikke vacht zit een zwarte huid. De vrouwtjes kunnen na 4 jaar kinderen krijgen, mannetjes kunnen dat pas na 6 jaar. De paring vindt plaats in mei. Het vrouwtje moet het kind 8 maanden dragen. Daarna komt het kind uit de buik. Meestal zijn het twee ijsbeerjongen.

Hoe overleven dieren op de noordpool?

Om te overleven op de Noordpool moeten dieren veranderen. Als het winter wordt krijgen de meeste dieren een dikke vacht. Die wintervacht is vaak wit, een goede camouflage in de sneeuw. Een dikke laag vet zorgt voor warmte en is een voedselreserves voor in tijden van nood. Vogels hebben ook lagen vet en luchtige veren die de warmte vasthouden. Maar voor veel vogels en zoogdieren is het te koud. Ze trekken dan naar het zuiden, en komen weer terug in het voorjaar. Wanneer het weer zomer woord werpen de vogels en de zoogdieren hun dikke winter vacht er af. Dieren die 's winters een dikke vacht hebben,hebben vaak in de zomer een bruine vacht.

Bron

• Deels uit het boek : De Lombaert, A., Mantovani, M. (2011). Mijn eerste grote atlas van de wereld. België : TRIFORA

Externe links

• Yurls - Noordpool