1940-1949: verschil tussen versies

Huidige versie van 6 okt 2025 om 16:50

1940-1949, ofwel de jaren '40 of vijfde decennium van de twintigste eeuw wordt vooral gekenmerkt door de Tweede wereldoorlog en de wederopbouw.

Grote gebeurtenissen

In dit overzicht zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het vijfde decennium opgenomen die per jaar in een uitgebreider overzicht op Wikikids zijn te vinden. Je wordt uitgenodigd dit verder aan te vullen.

1940 - 1941 - 1942 - 1943 - 1944
1945 - 1946 - 1947 - 1948 - 1949

	Navigatie decennium
Twintigste eeuw 1900-1909 ofwel de jaren '00 van de twintigste eeuw - 1910-1919 - 1920-1929 - 1930-1939 - 1940-1949 - 1950-1959 - 1960-1969 - 1970-1979 - 1980-1989 - 1990-1999 Eén-en-twintigste eeuw 2000-2009 ofwel de jaren '00 van de Eén-en-twintigste eeuw - 2010-2019 - 2020-2029

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-{{werk}}
 '''1940-1949''', ofwel de '''jaren '40''' of vijfde [[decennium]] van de [[twintigste eeuw]] wordt vooral gekenmerkt door de  [[Tweede wereldoorlog]] en de [[wederopbouw]].
 ==Grote gebeurtenissen==
-In dit overzicht zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het vijfde decennium opgenomen. Per jaar is er (soms) een uitgebreider overzicht op Wikikids te vinden. Je wordt uitgenodigd dit verder aan te vullen.
+In dit overzicht zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het vijfde decennium opgenomen die per [[jaar]] in een uitgebreider overzicht op Wikikids zijn te vinden. Je wordt uitgenodigd dit verder aan te vullen.
-===[[1940]]===
+<center><big>
-Zie uitgebreide overzicht van [[1940]]
+[[1940]] - [[1941]] - [[1942]] - [[1943]] - [[1944]]<br>[[1945]] - [[1946]] - [[1947]] - [[1948]] - [[1949]]
+</big></center>
-===[[1941]]===
-Zie uitgebreide overzicht van [[1941]]
-===[[1942]]===
-* januari: In Berlijn wordt de [[Wannseeconferentie]] gehouden. Deze gaat over de [[Aktion Reinhard|Endlösung]].
-* januar: Duitse eenheden van het [[Afrikakorps]] onder bevel van generaal [[Erwin Rommel]] beginnen een tweede offensief in Cyrenaica (huidige [[Libië]]).
-* maart: Tijdens de Duitse conferentie in Parijs wordt besloten dat alle joden in Nederland, België en Frankrijk voortaan de [[Holocaust|gele ster]] moeten dragen.
-* maart: De drie [[gaskamer]]s van het eerste [[vernietigingskamp]] [[Belzec]] worden in gebruik genomen.
-* juni: [[Anne Frank]] krijgt haar dagboek. In juli duikt het gezin Frank onder in het [[Achterhuis]].
-* juli: Vanuit het doorgangskamp [[Kamp Westerbork|Westerbork]] in Drenthe vertrekt het eerste transport richting Polen.
-* juli: Opening van het [[vernietigingskamp]] [[Treblinka]] in het bezette Polen.
-* augustus: Het eerste transport vertrekt uit de [[Dossinkazerne]] bij Mechelen (België) naar [[Auschwitz (concentratiekamp)|Auschwitz]].
-* augustus: [[Slag om Stalingrad]]
-* september: Begin aanleg van de [[Birmaspoorweg]]
-* oktober: Generaal [[Bernard Montgomery]], met zijn 8ste leger, orde op zaken bij [[El Alamein]] en wordt [[Erwin Rommel]] teruggedrongen.
-* oktober: De Duitsers nemen een eerste proef met de [[V2 (raket)]].
-===[[1943]]===
-* januari: [[Nikola Tesla]] overlijdt.
-* januai: [[Beleg van Leningrad|Belegering van Leningrad]]
-* januari: [[Slag om Stalingrad]].
-* februari: [[Guadalcanal]], een eiland in de [[Stille Oceaan]], wordt door de Amerikanen op de Japanners veroverd.
-* februari: Bij razzia's in bijna alle Nederlandse steden worden ca. 1.200 jongemannen opgepakt en naar concentratiekamp [[Kamp Vught|Vught]] overgebracht.
-* maart: [[Sergej Rachmaninov]] overlijdt.
-* maart: [[Seyss-Inquart]] richt de [[Landstorm Nederland]] op
-* april: Duitsers vinden de slachtoffers van het [[Bloedbad van Katyn]] drie jaar eerder.
-* april: [[Isoroku Yamamoto]] overlijdt.
-* april: Begin van de [[Opstand in het getto van Warschau]].
-* mei: Via de kranten in [[Nederland]] wordt bekendgemaakt dat alle [[Radio|radiotoestellen]] en -onderdelen geconfisqueerd worden. Ze moeten worden ingeleverd bij politiebureaus of postkantoren, voorzien van naam en adres.
-* juli: [[Bombardement op Hamburg|Operatie Gomorrha]], bombardement op Hamburg
-* juli: Koning [[Victor Emanuel III van Italië|Victor Emanuel III]] ontslaat premier [[Benito Mussolini|Mussolini]]
-* oktober: In het [[Sobibór (vernietigingskamp)|vernietigingskamp Sobibór]] komen de gevangenen in opstand.
-* november: [[Conferentie van Teheran]] tussen [[Theodore Roosevelt|Roosevelt]], [[Winston Churchill|Churchill]] en [[Jozef Stalin|Stalin]]
-* Er komt een nieuw geneesmiddel beschikbaar: [[penicilline]]
-===[[1944]]===
-Zie uitgebreide overzicht van [[1944]]
-===[[1945]]===
-* januari: [[Hongerwinter]] in Nederland
-* januari: [[Slag om de Ardennen]]
-* januari: Duitse SS-troepen beginnen met de evacuatie van concentratiekamp [[Auschwitz (concentratiekamp)|Auschwitz]]. Ruim 60.000 gevangenen, voornamelijk [[Joden]], worden gedwongen naar het concentratiekamp [[Groß-Rosen]] in [[Silezië (provincie)|Silezië]] (voormalig [[Pruisen]]) te marcheren
-* januari: Russische eenheden van het 1e Oekraïense Front bevrijden het inmiddels grotendeels verlaten concentratiekamp [[Auschwitz (concentratiekamp)|Auschwitz]]
-* januari: Het Duitse passagiersschip ''[[Wilhelm Gustloff (schip, 1938)|Wilhelm Gustloff]]'' met ruim 10.000 gevluchte Duitse burgers (voornamelijk vrouwen en kinderen) en circa 1.500 gewonde soldaten aan boord wordt getorpedeerd.
-* februari: [[Conferentie van Jalta]]: De geallieerde leiders [[Winston Churchill]], [[Jozef Stalin]] en [[Franklin Delano Roosevelt|Franklin D. Roosevelt]] (met militaire en politieke adviseurs) houden een 7-daagse bijeenkomst in [[Jalta]]
-* maart: [[Margot Frank|Margot]] en [[Anne Frank]] sterven aan de [[vlektyfus]] in [[concentratiekamp]] [[Bergen-Belsen]]
-* maart: Amerikaanse eenheden van het 9e Leger bevrijden de steden [[Roermond (stad)|Roermond]] en [[Venlo (stad)|Venlo]].
-* maart: Koningin [[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]] zet bij [[Eede]] in [[Zeeuws-Vlaanderen]] weer voet op Nederlandse bodem
-* april: In de [[Führerbunker]] in [[Berlijn]] trouwt [[Adolf Hitler]] met zijn minnares [[Eva Braun]]. Een paar uur daarna plegen zij zelfmoord in de bunker.
-* mei: [[Berlijn]] geeft zich over. Russische soldaten planten de Russische vlag op het [[Rijksdaggebouw]] te Berlijn.
-* mei: De Duitse passagiersschepen ''[[Cap Arcona]]'', ''[[Thielbek]]'' en ''[[Deutschland IV]]'', met aan boord duizenden gevangenen van het concentratiekamp [[Neuengamme]], worden in de [[Lübecker Bocht]] door Britse bommenwerpers tot zinken gebracht.
-* mei: [[Bevrijding]] van heel Nederland
-* juni: In Nederland treedt het "kabinet van herstel en vernieuwing" aan, onder leiding van [[Wim Schermerhorn]] en [[Willem Drees]].
-* juni: [[De Grote Vijf]] ondertekenen het Handvest van de [[Verenigde Naties]]. Oprichting van de VN.
-* augustus: Amerika werpt een [[atoombom]] op de Japanse stad [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]]. Een dag later werpt  Amerika een tweede atoombom op de Japanse stad [[Nagasaki (stad)|Nagasaki]].
-* augustus: In [[Nederlands-Indië]] roepen [[Soekarno]] en [[Mohammed Hatta|Hatta]] de Repoeblik Indonesia uit.
-===[[1946]]===
-* januari: In de [[Verenigde Staten|VS]] wordt de tweede elektronische [[computer]] (de [[Eniac|ENIAC]]) vervaardigd.
-* januari: In de [[Veiligheidsraad van de Verenigde Naties]] wordt [[Resolutie 1 Veiligheidsraad Verenigde Naties|resolutie nummer 1]] aangenomen, het betreft de samenstelling van het [[Generale Staf-Comité]].
-* februari: [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]] opgericht in Nederland. De [[SDAP]] gaat hierin samen met linkse liberalen en christenen.
-* maart: [[Winston Churchill]] spreekt over een [[IJzeren Gordijn]].
-* april: In Nederland komen de eerste zeven [[Wegenwacht]]ers op de weg, "gele rijders" genoemd naar de kleur van hun motoren.
-* mei: De NSB-voorman [[Anton Mussert]] wordt op de [[Waalsdorpervlakte]] terechtgesteld.
-* mei: [[Jordanië]] wordt onafhankelijk.
-* juni: In het kader van hun [[kernproef|atoomproeven]] brengen de Amerikanen een tweede [[kernbom]] op Bikini (Marshall eilanden) tot ontploffing.
-* juli: De [[Filipijnen]] worden onafhankelijk van de [[Verenigde Staten]].
-* juli: De zionistische terreurorganisatie [[Etsel]] onder leiding van [[Menachem Begin]] pleegt een [[Bomaanslag op het Koning Davidhotel]] in Jeruzalem.
-* september: In het [[Proces van Neurenberg]] worden kopstukken van [[nazi-Duitsland]] veroordeeld wegens [[internationaal misdrijf|oorlogsmisdaden]].
-===[[1947]]===
-* april: Koning [[Christiaan X van Denemarken|Christiaan X]] van [[Denemarken]] overlijdt. Zijn zoon [[Frederik IX van Denemarken|Frederik IX]] volgt hem op.
-* mei: [[Gerard Reve|Simon van het Reve]] voltooit zijn roman ''De avonden''.
-* juni: In een toespraak op de Harvard universiteit openbaart de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken [[George C. Marshall|Marshall]] zijn [[Marshallplan|plan]] om Europa er met Amerikaanse financiële hulp weer bovenop te helpen.
-* juni: In Amsterdam verschijnt [[Het Achterhuis (dagboek)|''Het Achterhuis'']], dagboek van het joodse meisje [[Anne Frank]].
-* juli: Het [[Roswellincident]] vindt plaats: in [[Roswell (New Mexico)]] worden brokstukken gevonden van een [[unidentified flying object|onbekend object]].
-* juli: Begin [[politionele acties]] in de [[Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog]]
-* augustus: Het [[Verenigd Koninkrijk]] verlaat, gehaast, [[India]] en laat het land verdeeld achter.
-* september: Oprichting van de [[Nederlandse Aardolie Maatschappij]] ([[Nederlandse Aardolie Maatschappij|NAM]]), waarin [[Shell]] en [[Exxon]] elk voor de helft deelnemen.
-* oktober: De [[noodwet Ouderdomsvoorziening]] wordt ingevoerd door minister [[Willem Drees]].
-* oktober: In Nederland neemt [[Juliana der Nederlanden|prinses Juliana]] als regent de plaats in van [[Wilhelmina der Nederlanden|koningin Wilhelmina]].
-* november: De [[transistor]] wordt uitgevonden door [[John Bardeen]], [[Walter Brattain]] en [[William Shockley]].
-* De Britse kroonprinses [[Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk|Elizabeth]] trouwt met [[Philip Mountbatten]].
-===[[1948]]===
-* januari: De douane-overeenkomst van de [[Benelux]] treedt in werking.
-* januari: ([[Nederland]]) - De politieke partij [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]] wordt opgericht.
-* januari: Moord op [[Mahatma Gandhi]].
-* april: Oprichting [[Wereldgezondheidsorganisatie]].
-* april: De Zionisten in Palestina bezetten [[Haifa]].
-* mei: in een vergadering van de [[Jewish Agency for Israel]] wordt de nieuwe staat [[Israël]] uitgeroepen door [[David Ben-Gurion]], waarna de [[Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948]] begon. Tegelijk vindt de [[Al-Nakba]] plaats, de grote catastrofe voor de [[Palestijnen|Palestijnse bevolking]] door de stichting van de staat Israël, waarbij zij werden verdreven of vluchtten en waarna terugkeer onmogelijk werd gemaakt.
-* mei: ontstaan van de [[apartheid]] in Zuid-Afrika
-* juli: In [[België]] wordt [[vrouwenkiesrecht]] ingevoerd.
-* augustus: In het zuidelijke deel van het [[Koreaans Schiereiland]] wordt de [[Zuid-Korea|Republiek Korea]] (Zuid-Korea) gesticht.
-* september: Abdicatie van [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]]. Inhuldiging van [[Juliana der Nederlanden|Juliana]] als Koningin der Nederlanden.
-* september: In het noordelijke deel van het [[Koreaans Schiereiland]] wordt de [[Noord-Korea|Democratische Volksrepubliek Korea]] (Noord-Korea) uitgeroepen.
-* december: Goedkeuring van de [[Universele Verklaring van de Rechten van de Mens]] door de [[Algemene Vergadering van de Verenigde Naties]].
-===[[1949]]===
-* januari: [[Radio Corporation of America|RCA]] brengt de eerste [[single (muziek)|single]] op de markt.
-* februari: Eerste vergadering van het parlement van [[Israël]], de [[Knesset]].
-* februari: [[Israël]] tekent wapenstilstand met [[Egypte (land)|Egypte]].
-* april: Israël sluit een wapenstilstand met [[Jordanië]].
-* april: De [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie]] (NAVO) wordt opgericht in [[Washington D.C.]]
-[[Categorie:Jaaroverzicht]]
-* mei: Met de ondertekening van het [[Verdrag van Londen (1949)|Verdrag van Londen]] richten 10 Europese landen de [[Raad van Europa]] op.
-* mei: [[Israël]] wordt toegelaten tot de [[Verenigde Naties]], en sluit verschillende vredesverdragen met buurlanden.
-* mei: Oprichting van de [[Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)|Bondsrepubliek Duitsland]] in de westelijke [[geallieerde bezettingszones in Duitsland]], waaronder [[West-Berlijn]]. Hoofdstad: [[Bonn]].
-* augustus: In Den Haag begint de [[rondetafelconferentie]] (RTC) betreffende de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië.
-* augustus: De [[Sovjet-Unie]] test haar eerste [[atoombom]].
-* oktober: Uitroeping van de [[Chinese Volksrepubliek]] onder 'eerste voorzitter' [[Mao Zedong|Mao Tse Tung]].
-* oktober: De [[Duitse Democratische Republiek|DDR]] (Duitse Democratische Republiek) wordt officieel opgericht in de [[Sovjet-bezettingszone in Duitsland]].
-* november: Overeenstemming tussen Nederland en [[Indonesië]] over soevereiniteitsoverdracht.
-* december: Koningin [[Juliana der Nederlanden|Juliana]] en vicepresident [[Mohammed Hatta]] tekenen het onafhankelijksheidsverdrag van [[Indonesië]].
 {{Sjabloon:Navigatie decennium}}
+[[Categorie:Decennium]]
 [[Categorie:Tweede Wereldoorlog]]
-[[Categorie:Decennium]]
 [[Categorie:1945 tot nu]]

1940-1949: verschil tussen versies

Huidige versie van 6 okt 2025 om 16:50

Grote gebeurtenissen

Navigatiemenu

Zoeken