Beengereedschap: verschil tussen versies
k |
k (→Tegenwoordig gebruik: replaced: bijv. → bijvoorbeeld) |
||
| (3 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:4095 - Milano - Antiquarium - Pettine in osso, IV-V sec. d.C - Foto Giovanni Dall'Orto, 14-July.2007.jpg|miniatuur|Benen kam uit de 4e of 5e eeuw voor Christus]] |
[[Bestand:4095 - Milano - Antiquarium - Pettine in osso, IV-V sec. d.C - Foto Giovanni Dall'Orto, 14-July.2007.jpg|miniatuur|Benen kam uit de 4e of 5e eeuw voor Christus]] |
||
| − | ''' |
+ | '''Beengereedschappen''' of '''botgereedschappen''' stammen al uit de [[prehistorie]]. Benen of botten zijn samen met [[ivoor]], [[gewei]], graten, [[steen]] en [[hout]] een van de oudste materialen voor kunstig ontworpen kunst- en gebruiksvoorwerpen. Al in het [[paleolithische]] tijdperk werden kleine voorwerpen en beelden gemaakt van dit stevige, maar niet te harde, gemakkelijk te bewerken materiaal. Een dijbeen van een groter dier kon prima als hamer worden gebruikt. |
== Vroege werktuigen of gereedschappen == |
== Vroege werktuigen of gereedschappen == |
||
[[Bestand:Turicum - Thermengasse - Haarnadeln, Schreibgriffel und Spielsteine aus Bein 2010-06-20 19-27-28.JPG|miniatuur|Haarspelden en speelstenen uit been]] |
[[Bestand:Turicum - Thermengasse - Haarnadeln, Schreibgriffel und Spielsteine aus Bein 2010-06-20 19-27-28.JPG|miniatuur|Haarspelden en speelstenen uit been]] |
||
| − | De archeologische vondsten laten zien, dat voorwerpen gemaakt uit been en dergelijke, telkens ontstaan als de omstandigheden geschikt waren. Je moet dan denken aan werktuigen zoals priemen, [[ |
+ | De archeologische vondsten laten zien, dat voorwerpen gemaakt uit been en dergelijke, telkens ontstaan als de omstandigheden geschikt waren. Je moet dan denken aan werktuigen zoals priemen, [[naald]]en, mesheften, beemkammen, maar ook kledingonderdelen zoals gespen en knopen, meubelonderdelen, dozen en andere. |
== Tegenwoordig gebruik == |
== Tegenwoordig gebruik == |
||
| − | Tot de twintigste eeuw waren de klavieren (toetsenborden) van toetsinstrumenten bedekt met been of ivoor. Botten van vee worden vandaag de dag nog steeds gebruikt als materiaal voor de zogeheten zadels (kammen) van muziekinstrumenten uit de luitfamilie, zoals [[Gitaar|gitaren]] en [[ |
+ | Tot de twintigste eeuw waren de klavieren (toetsenborden) van toetsinstrumenten bedekt met been of ivoor. Botten van vee worden vandaag de dag nog steeds gebruikt als materiaal voor de zogeheten zadels (kammen) van muziekinstrumenten uit de luitfamilie, zoals [[Gitaar|gitaren]] en [[mandoline]]s. Voorbeelden van het gebruik van beenderen in gereedschappen die vandaag de dag nog in gebruik zijn, is het vouwbeen. Wat ook meestal gemaakt is van veebot, is de zogenaamde ''shoebone'' (voor het repareren van een soepele lederen schoenen, gemaakt van hertenbot) en af en toe vind je nog eierlepels van been (vgl. hoorn of parelmoer). Een dunne pen gemaakt van paardenbotten wordt gebruikt voor kwaliteitscontrole bij de productie van ham (het aan de lucht gedroogde product, bijvoorbeeld [[parmaham]], wordt doorboord en de geur die aan het bot blijft plakken wordt gecontroleerd). Soms wordt een been ook gebruikt om decoratieve mesgrepen te maken. Vouwbenen worden gebruikt in de leerverwerkende handel, in de traditionele boekbinderij en in de grafische handel voor de handmatige verwerking van leer, papier en karton. Soms werden botjes ook gebruikt als knopen. |
| − | Tegenwoordig neemt het gebruik van bot als materiaal af; |
+ | Tegenwoordig neemt het gebruik van bot als materiaal af; voor de genoemde doeleinden worden vaak [[kunststof]]fen, [[Metaal|metalen]] en andere materialen als vervangingsmiddelen gebruikt. |
[[Categorie:Technologie]] |
[[Categorie:Technologie]] |
||
[[Categorie:Materiaal]] |
[[Categorie:Materiaal]] |
||
Huidige versie van 8 okt 2023 om 10:16
Beengereedschappen of botgereedschappen stammen al uit de prehistorie. Benen of botten zijn samen met ivoor, gewei, graten, steen en hout een van de oudste materialen voor kunstig ontworpen kunst- en gebruiksvoorwerpen. Al in het paleolithische tijdperk werden kleine voorwerpen en beelden gemaakt van dit stevige, maar niet te harde, gemakkelijk te bewerken materiaal. Een dijbeen van een groter dier kon prima als hamer worden gebruikt.
Vroege werktuigen of gereedschappen
De archeologische vondsten laten zien, dat voorwerpen gemaakt uit been en dergelijke, telkens ontstaan als de omstandigheden geschikt waren. Je moet dan denken aan werktuigen zoals priemen, naalden, mesheften, beemkammen, maar ook kledingonderdelen zoals gespen en knopen, meubelonderdelen, dozen en andere.
Tegenwoordig gebruik
Tot de twintigste eeuw waren de klavieren (toetsenborden) van toetsinstrumenten bedekt met been of ivoor. Botten van vee worden vandaag de dag nog steeds gebruikt als materiaal voor de zogeheten zadels (kammen) van muziekinstrumenten uit de luitfamilie, zoals gitaren en mandolines. Voorbeelden van het gebruik van beenderen in gereedschappen die vandaag de dag nog in gebruik zijn, is het vouwbeen. Wat ook meestal gemaakt is van veebot, is de zogenaamde shoebone (voor het repareren van een soepele lederen schoenen, gemaakt van hertenbot) en af en toe vind je nog eierlepels van been (vgl. hoorn of parelmoer). Een dunne pen gemaakt van paardenbotten wordt gebruikt voor kwaliteitscontrole bij de productie van ham (het aan de lucht gedroogde product, bijvoorbeeld parmaham, wordt doorboord en de geur die aan het bot blijft plakken wordt gecontroleerd). Soms wordt een been ook gebruikt om decoratieve mesgrepen te maken. Vouwbenen worden gebruikt in de leerverwerkende handel, in de traditionele boekbinderij en in de grafische handel voor de handmatige verwerking van leer, papier en karton. Soms werden botjes ook gebruikt als knopen.
Tegenwoordig neemt het gebruik van bot als materiaal af; voor de genoemde doeleinden worden vaak kunststoffen, metalen en andere materialen als vervangingsmiddelen gebruikt.